روسیه علیه امریکا؛ حرف حق، اراده باطل

وزارت امور خارجه روسیه می‌ گوید که حضور امریکا و ناتو در افغانستان برای مخالفان مسلح دولت «تحریک ‌آمیز» بوده و مانع عادی شدن شرایط در این کشور شده‌ است.
 
ماریا زاخارووا؛ سخنگوی وزارت خارجه روسیه به تازگی گفته ‌است که خروج نیروهای امریکایی و ناتو تهدیدات امنیتی برای آسیای مرکزی را افزایش نخواهد داد.
 
او تصریح کرده که حضور این نیروها در افغانستان برای مخالفان مسلح دولت تحریک ‌آمیز بوده و مانعی برای عادی سازی شرایط در افغانستان است.
 
خبرگزاری تاس روسیه از قول این مقام وزارت خارجه روسیه گزارش داده که روسیه انتظار دارد اجرای توافقنامه امریکا و طالبان منجر به خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان شود.
 
او افزوده ‌است: «عادی ‌سازی شرایط در افغانستان مقامات این کشور را قادر می‌سازد تا به ‌گونه موثرتر با تهدیدات تروریزم و جرایم مربوط به مواد مخدر مبارزه کنند.»
 
روسیه همواره منتقد مأموریت نظامی امریکا و ناتو در افغانستان بوده است و این امر با توجه به رقابت های استراتژيک و خصومت های دیرینه میان دو قطب شرقی و غربی قدرت، کاملا طبیعی و قابل انتظار است. با این حال، روسیه امروز با توجه به توانمندی های شگرفی که در زمینه قدرت سخت، کسب کرده از یکسو، و با در نظرداشت تغییرات مهم و بنیادی در روابط مسکو و طالبان و رویکرد معطوف به خروج امریکا در قبال مساله افغانستان از جانب دیگر، با زبان و ادبیاتی که پیش از این، کمتر سابقه داشته به نقد و اعتراض نسبت به پیامدهای حضور نظامی غرب در افغانستان می پردازد.
 
از نظر کلی، رهبری و مدیریت امور جهان از سوی امریکا به ویژه در دوره حاکمیت ترامپ به شدت تضعیف شده و توجه امریکا در سایه سیاست های واگرایانه، انزواطلبانه، خودمحورانه و ملی گرایانه ترامپ، بیشتر معطوف به مسایل داخلی شده و مواضع بی پروای واشنگتن در مقابل متحدان سنتی خود در اروپا و ناتو از یکسو و تصمیم های بحث برانگیز ترامپ در خصوص کاهش هزینه های نظامی امریکا برای جنگ های خارجی که پیش از این، از پایه های ثابت سیاست خارجی امریکا و متضمن اقتدار جهانی آن کشور بوده نیز به این مهم دامن زده و کمک کرده است.
 
بروز بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا و زیر سؤال رفتن قدرت دولت فدرال امریکا در مدیریت بحران های بزرگ، و به دنبال آن، وقوع یک خیزش همگانی و قیام بی سابقه مردم امریکا در برابر تبعیض سیستماتیک و نژادپرستی سازمان یافته در ایالات متحده پس از مرگ فجیع جورج فلوید، اعتبار و اقتدار واشنگتن برای مدیریت جهان را بیش از پیش، مخدوش و متضرر ساخت؛ رویدادی که بی تردید روی روابط روسیه و امریکا و همچنین موقعیت و جایگاه امریکا در جنگ افغانستان هم تأثیر گذاشته است.
 
از سوی دیگر، صلح امریکا با طالبان که محوری ترین موضوع آن را تعیین یک جدول زمانی مشخص برای خروج کامل قوای خارجی تشکیل می دهد، و از آنسو بهبود و توسعه ارتباطات مسکو با طالبان، به روسیه امکان داده است تا صریح تر از همیشه به نفع طالبان و بر علیه امریکا موضع بگیرد.
 
با اینهمه، نمی توان انکار کرد که بخشی از مساله افغانستان، حضور لجام گسیخته و فراقانونی قوای نظامی غربی است. این وضعیت به طور مشخص، سبب شده تا طیفی از افراط گرایان «جهادی» به بهانه «جهاد علیه کفار» راهی افغانستان شوند و کشور ما به بهشت امن تروریست های سراسر جهان تبدیل شود؛ درست همان تجربه ای که در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی پیشین هم رخ داده بود. اکنون در این وضعیت جدید، فقط جای امریکا و روسیه، تغییر کرده است.
 
بنابراین، روسیه درست می گوید که قوای امریکایی و ناتو در افغانستان، بخشی از مشکل هستند و خروج آنها دست کم اندکی از مسایل پیچیده و چندلایه ای که ثبات و امنیت افغانستان را تحت تأثیر قرار داده، خواهد کاست.
 
با اینهمه، نباید تصور کرد که هدف روسیه از حرف حقی که می زند مشروع است. روس ها از این حرف حق، اراده باطل دارند. آنها انتظار دارند که از طریق برقراری ارتباطات پیدا و پنهان با طالبان، دولت مورد حمایت غرب در کابل سرنگون شود و به جای آن یک نظام مطلوب مسکو روی کار بیاید. روس ها بارها اذعان کرده اند که با کابل رابطه مثبت و مناسب ندارند.
 
این در حالی است که اگرچه امریکا و متحدانش در افغانستان با تروریزم نمی جنگند و حضور شان به حضور تروریزم بین المللی کمک می کند؛ اما روس ها نیز جایگزین مناسبی برای غرب نیستند. روس ها پیش از این، امتحان شان را پس داده اند؛ امتحان مرگباری که افغانستان هنوز هم پس از ۴۰ سال در آتش بی ثباتی و ناامنی و بحران ناشی از آن می سوزد.
 
افزون بر این، حمایت از طالبان به منظور بیرون راندن امریکا از افغانستان، هیچ نفعی برای مردم افغانستان ندارد. مردم افغانستان، بیش از حضور امریکا از بازگشت طالبان هراس دارند و اگر حمایت روسیه از آن گروه نیز بر آن اضافه شود، هراس آنها از آینده مبهم و ترسناکی که در پیش دارند، دوبرابر خواهد شد.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور