راهکار عبدالله برای عبور از بحران سیاسی چیست؟

عبدالله عبدالله؛ رییس پیشین اجرایی که خود را برنده انتخابات اعلام کرده، می‌گوید که اشرف غنی هیچ نوع انعطافی برای حل بحران سیاسی نشان نداده است.
 
او گفت: "این را روش مسؤولانه نمی‌دانم همانطوری که در انتخابات غیر مسؤولانه برخورد شد؛ این‌بار نیز این روش مسؤولانه نیست... افغانستان نباید به انزوای سیاسی برود. اگر روابط ما با امریکا و جامعه جهانی با روابط بعد از جنگ سرد ادامه پیدا کند به نفع کشور نخواهد بود."

او با اشاره به تلاش‌های حامد کرزی و سیاف برای حل بحران سیاسی گفت، دلیل این‌که این تلاش ها هنوز نتیجه نداده این است که یک‌طرف بر موضع خود پافشاری دارد؛ ولی او هنوز هم به مذاکره باور دارد و نمی‌خواهد عمق بحران افغانستان به دست خودش رقم بخورد.

آقای عبدالله همچنین گفت که با هشدار امریکا در قطع کمک یک میلیارد دالر نباید برخورد سرسری شود و پیدا کردن منابع از جای دیگر هم واقع بینانه نیست و نباید مردم افغانستان بیشتر از این متضرر شوند.
 
موضع گیری تازه عبدالله نشان می دهد که او حتی بیشتر از اشرف غنی، روی تهدید مایک پومپئو؛ وزیر امور خارجه امریکا مبنی بر قطع کمک یک میلیارد دالری واشنگتن به کابل، حساب کرده و آن را جدی گرفته است.
 
به این ترتیب، عبدالله آماده سازش است؛ اگرچه شاید هنوز حاضر نباشد اشتباه زیانبار معامله خام سال ۲۰۱۴ را تکرار کند و به مأمور بی صلاحیت حکومت اشرف غنی تبدیل شود.
 
با اینهمه در همین حد هم شواهد، حاکی از آن است که آقای عبدالله بار دیگر آماده است تا رضایت واشنگتن را جلب کند و برای رسیدن به یک طرح سازش با اشرف غنی، تلاش کند.
 
هدف از جدی گرفتن تهدید پومپئو از سوی عبدالله درباره قطع کمک یک میلیارد دالری واشنگتن به کابل این نیست که این تهدید جدی نیست و عملیاتی نخواهد شد؛ بلکه موضوع مهم این است که بحران سیاسی در کابل، اصولا ریشه ها و مبانی استراتژیک دارد و با تهدید یا تطمیع قدرت های خارجی، قابل حل نیست.
 
اینکه عبدالله در یک موقعیت تاریخی، در طرفی قرار گرفته که می خواهد ساختار سنتی قدرت سیاسی در افغانستان را درهم بشکند و نظم نوین برآمده از اراده و انتخاب واقعی مردم افغانستان را جایگزین معیارهای تبارگرایانه به جا مانده از سال های سلطه استبدادی رژيم های توتالیتر و تمامیت خواه قومی کند، لزوما بدان معنا نیست که او توان، اهلیت، اراده و شایستگی این امر خطیر را نیز دارد.
 
آقای عبدالله از چندین سال پیش تاکنون عهده دار رهبری قومیت های در حاشیه و طیف های انکارشده جامعه افغانستان بوده است که می خواهند با تأسی از قانون اساسی و فرصت بی مانند ناشی از موسم در حال پایان مردم سالاری، حق و سهم تاریخی خود را از سیاست و قدرت، استیفا کنند و به ده ها سال تبعیض و انکار و حذف و محرومیت، پایان دهند.
 
اما تجربه نشان داده است که این قبا در تن او گشاد است و عبدالله نمی تواند نماینده ای امین، شایسته و شجاع برای پیگیری این خواسته ارجمند ملی باشد.
 
او هیچ برنامه ای برای حل ریشه ای این بحران تاریخی ندارد. او همواره چشم به قدرت های بزرگ دوخته که نسبت به مسایل ملی افغانستان چگونه نگاه می کنند. در واقع او، نگران انزوای افغانستان نیست؛ بلکه بیش از آن، نگران انزوای خودش با افتادن از چشم قدرت های خارجی است.
 
آقای عبدالله در حالی که همواره بزرگترین و قدرتمندترین ائتلاف های فراقومی را در انتخابات ریاست جمهوری، فراهم آورده، در نهایت به اندازه ای ضعیف و ناامیدکننده عمل کرده که حامیانش جز یأس و سرخوردگی و شکست، هیچ بهره ای از همراهی با او نبرده اند.
 
تجارب مکرر نشان می دهد که آقای عبدالله فاقد هرگونه فکر راهبردی و بلندنظرانه برای حل مسایل ملی است. او می داند که بحران سیاسی جاری، ریشه در سال ها بی عدالتی و تبعیض و انحصارگرایی و عملکرد ضد دموکراتیک قدرت حاکمه دارد؛ اما اینک بار دیگر به بهانه تبعات و پیامدهای قطع کمک یک میلیارد دالری امریکا و خطر «انزوای» افغانستان حاضر است بر اصول استراتژيکی معامله کند که رویای تاریخی بسیاری از اقوام انکارشده این سرزمین محسوب می شود.
 
برای او نه رأی و اراده مردم مهم است و نه اصول صریح قانون اساسی؛ بلکه این کمک یک میلیارد دالری امریکا و هشدارهای تهدیدآمیز پومپئو است که می تواند همه این موارد را به فراموشی بسپارد و زمینه ساز سازشی شود که بر بنیاد آن، عبدالله هم در کنار اشرف غنی از خوان قدرت مبتنی بر کمک های امریکا، نانی بخورد.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور