شیوع کرونا؛ با موج بازگشت مهاجران چه باید کرد؟

به دنبال گسترش کرونا در ایران، موج بازگشت مهاجران افغان از آن کشور نیز به نحو کم سابقه ای تشدید شده است. مسؤولان اداره محلی هرات می گویند که در ۲۴ روز گذشته نزدیک به ۷۰ هزار تن از ایران به افغانستان بازگشته ‌اند.
 
در همین حال، اشرف‌غنی؛ رییس جمهوری در نشست سارک که به‌صورت «ویدیویی» درباره جلوگیری از شیوع ویروس برگزار شده بود، باز بودن مرز با ایران را هرچند خطرناک اما یک نیاز برای افغانستان خواند.
 
اشرف‌غنی گفت که بازبودن مرز با ایران، افغانستان را در برابر ویروس کرونا آسیب‌پذیر ساخته است. او اما تصریح کرد: «ما مرزهای باز با ایران داریم و این جریان را نمی‌توانیم متوقف کنیم.»
 
وزارت صحت، اعلام کرده که با ثبت موارد تازه، شمار بیماران شناسایی‌شده کرونا در کشور به ۲۲ مورد رسیده‌است.
 
همچنین گفته می شود دست کم ۱۰ مهاجر افغان نیز در ایران بر اثر کرونا فوت کرده اند.
 
به این ترتیب، خطر به سرعت رو به گسترش است. این خطر به ویژه با افزایش چندین برابری موج بازگشت مهاجران از ایران، تشدید شده و مدیریت وضعیت را برای دولت افغانستان دشوار کرده است.
 
هرچند دولت از تب سنجی مهاجران بازگشتی از ایران در مرز اسلام قلعه هرات خبر می دهد؛ اما مقام های محلی هرات این امر را ناکافی می دانند و در برابر احتمال شیوع ویروس کرونا در این شهر و از آنجا به سراسر افغانستان صریحا هشدار می دهند.
 
به نظر می رسد که بخش بزرگی از این نگرانی ها جدی و واقعی است و بازگشت سیل آسای ده ها هزار مهاجر به آن دامن زده است.
 
از سوی دیگر، همانگونه که آقای غنی هم اذعان کرده است افغانستان قادر به بستن مرزهای خود با ایران نیست؛ زیرا اول اینکه بازارهای اقتصادی کشور، شدیدا متکی به کالاهای وارداتی از کشورهای همسایه به ویژه ایران است و از جانب دیگر، کسانی که از ایران وارد کشور می شوند مهاجران افغان هستند که می خواهند به وطن شان بازگردند. افغانستان نمی تواند مرزهای خود را به روی شهروندان خودش ببندد. هیچ کشور دیگری نیز در جهان برای مقابله با کرونا نخواسته ورود شهروندانش از کشورهای دیگر را ممنوع کند.
 
با این حال، این به معنای آن نیست که هیچ تمهید و تدبیری در این زمینه روی دست گرفته نشود. بدون شک، تب‌سنجی در مرزها لازم است؛ اما کافی نیست؛ زیرا همانطور که بارها اشاره شده است کرونا می تواند تا چندین روز بدون هیچگونه علامت باشد؛ ولی در عین حال، هیچ سند قابل اطمینان علمی هم وجود ندارد که نشان دهد در دوران نهفتگی بیماری، انتقال و شیوع ویروس از فرد مبتلا به دیگران، غیر ممکن باشد.
 
به این ترتیب، تنها راه لازم برای مدیریت این وضعیت و جلوگیری از شیوع کرونا در افغانستان، قرنطینه کردن مهاجران بازگشت کننده به وطن است. در هرات و نواحی اطراف آن باید کمپ های بزرگ قرنطینه، ایجاد شود و در آن زیر نظر کادرهای صحی و درمانی، مهاجرانی که از ایران وارد کشور می شوند تا ۱۴ روز، تحت نظارت قرار بگیرند. این مهم، هزینه سنگینی می طلبد؛ اما در عین حال، برای مهار خطری بزرگ‌تر، کمک ارزشمندی به پیشگیری از گسترش بیماری به سراسر افغانستان می کند.
 
گفته می شود در حال حاضر، موارد کرونامثبت به ۷ ولایت کشور، گسترش یافته و اغلب این افراد نیز کسانی هستند که یا از ایران بازگشته اند و یا با افراد بازگشته از ایران در ارتباط بوده اند. بنابراین، هرات می تواند مبدأ اصلی ورود و گسترش بیماری شناخته شود.
 
اگر آمارهای رسمی درست باشد، هنوز افغانستان در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر درگیر بحران کرونا در مراحل ابتدایی و مقدماتی قرار دارد. از سوی دیگر، تنها راه مقابله با اپیدمی‌ای که هیچ‌گونه واکسین پیشگیرانه یا درمان ندارد، پیشگیری و خویشتن‌داری است. بنابراین به نظر می رسد دولت در کنار همه تدابیری که برای مهار کرونا روی دست گرفته، بخشی قابل توجه از بودجه اختصاص یافته برای مقابله با کرونا را باید به ایجاد کمپ های بزرگ قرنطینه در هرات اختصاص دهد. این امر، کمک مهمی به تحقق یک هدف مهم می کند و آن، مهار ویروسی سرکش و سریع است که این روزها به کشور ما هم رسوخ و رخنه کرده و به سرعت در حال گسترش است؛ کشوری که زیرساخت های لازم برای مقابله را ندارد و بی تردید اگر بحران اندکی از آنچه اکنون هست، فراتر برود از کنترل خارج شده و به یک فاجعه فراگیر ملی تبدیل خواهد شد که ممکن است جان هزاران نفر را به خطر بیاندازد.
 
علی موسوی - جمهور