بحران انتخابات و سناریو‌های احتمالی

کمیسیون انتخابات افغانستان اعلام کرد که روند بررسی ویژه آرای مورد مناقشه پایان یافته و نتیجه نهایی انتخاباتی که حدود چهار و نیم ماه قبل برگزار شد، قرار است تا چهار روز آینده اعلام شود.
 
کمیسیون انتخابات از اجرایی شدن تصمیم‌های کمیسیون شکایت‌های انتخاباتی خبر داده و افزوده که نتایج به‌دست‌آمده وارد سیستم مرکزی شده و با ختم این روند نتایج نهایی انتخابات اعلام خواهد شد.
 
عبدالعزیز ابراهیمی؛ یکی از سخنگویان کمیسیون انتخابات به بی‌بی‌سی گفت که این کار در مدت سه الی چهار روز آینده انجام خواهد شد.
 
در همین حال، دور روز قبل جنرال عبدالرشید دوستم؛ از حامیان آقای عبدالله هشدار داد که در صورت روی کار آمدن "حکومت تقلبی" آنها نیز "حکومت موازی" اعلام خواهند کرد.
 
احزاب جمعیت اسلامی، وحدت اسلامی شاخه خلیلی و وحدت اسلامی شاخه محقق هم از موضع جنرال دوستم حمایت کرده اند.
 
با آنکه کمیسیون انتخابات علیرغم رفتار پنج ماه گذشته اش، طی روزهای اخیر به نحوی غیر طبیعی بر حجم و گستره تلاش هایش برای اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان، افزوده است؛ اما در اردوگاه تیم ثبات و همگرایی، همه چیز حکایت از آن دارد که این تیم همچنان حاضر نیست نتایجی را بپذیرد که پیروزی آقای عبدالله را تضمین نکند.
 
اگرچه رهبران سیاسی همسو با این تیم انتخاباتی به طور صریح بر خواسته خود مبنی بر لزوم اعلام آقای عبدالله به عنوان برنده انتخابات، تأکید نمی کنند؛ زیرا این خواسته، برخلاف رویه و سازوکارهای انتخاباتی است؛ اما از موضع گیری های آنان به وضوح، برداشت می شود که اراده آنها این است که یا عبدالله یا هیچکس دیگر.
 
شفافیت و مشروعیت، بهانه هایی است که تیم ثبات و همگرایی برای توجیه این رویکرد خود بر آن پافشاری می کند و بی تردید در فرایند پرابهام و پرسش برانگیز تفتیش و بازشماری آرا، همه طرف های دخیل در انتخابات می‌ توانند شفافیت و مشروعیت نتایج به دست آمده را زیر سؤال ببرند و بر آن ایراد وارد کنند.
 
با توجه به این موارد، چه سناریوهایی برای انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان قابل پیش بینی است.
 
نخستین موضوع این است که کمیسیون انتخابات پیش از آن‌که توافقنامه صلح میان امریکا و طالبان، امضا شود، نتایج انتخابات را اعلام خواهد کرد؛ نتایجی که پیش بینی می شود، اشرف غنی برنده آن خواهد بود.
 
در واقع، دلیل سرعت بخشیدن به روند تصمیم گیری های کمیسیون انتخابات طی روزهای اخیر نیز فشار ارگ است؛ زیرا پیروزی در انتخابات، یکی از آخرین ابزارهای اشرف غنی برای ایستادگی در برابر توافقنامه صلحی است که طبیعتا مورد تأیید او نیست.
 
او می خواهد با استفاده از نتایج انتخابات، اقتدار و مشروعیت و صلاحیت خود را افزایش دهد و به این ترتیب، امریکا و طالبان و بازیگران سیاسی داخلی را به کرنش و تمکین در برابر خواسته های خود در روند صلح، به عنوان رییس جمهور مشروع و منتخب، مجبور کند.
 
در این میان اما سناریویی که این هدف آقای غنی را با چالش رو به رو می کند، عزم و اراده تیم ثبات و همگرایی مبنی بر مقاومت در قبال هرگونه نتیجه ای است که به پیروزی غنی منجر شود.
 
ثبات و همگرایی اما برای تحقق این سناریو، از اقتدار سیاسی و نفوذ مردمی خود مایه نمی گذارد. تیمی که در گذشته علیرغم داشتن آرای بلند تنها با یک تماس تلفونی، از موضع خود عقب نشسته و از حق مسلم خود برای اشغال کرسی ریاست جمهوری با آرای میلیونی، دست شسته، اکنون که رأی هم ندارد، تفاوت چندانی با گذشته نکرده است. اما چه قدرتی به رهبران و احزاب حامی آن به اندازه ای شجاعت بخشیده که حتی سخن از اعلان «دولت موازی» به میان می آورند؟
 
به نظر می رسد این بار وضعیت برای اردوی اشرف غنی، متفاوت است. امریکا دیگر هیچ آینده ای برای آقای غنی قایل نیست و معتقد است که تاریخ مصرف او و حکومت اش به پایان رسیده است. واشنگتن حتی انتخابات را هم روندی زاید و غیر ضروری می داند که نباید برگزار می شد؛ زیرا اولویت اصلی، صلح بود.
 
این‌که روند شمارش آرا، رسیدگی به شکایات و تعیین نتیجه نهایی هم تا این اندازه، طولانی و پرچالش شده نیز نشانگر دخالت یک اراده نیرومند خارجی است.
 
اکنون که انتخابات برگزار شده و کمیسیون انتخابت در تدارک اعلام نتیجه نهایی است، یکی از قدرتمندترین ابزارهایی که در اختیار امریکا برای تحمیل توافقنامه صلح با طالبان بر دولت اشرف غنی قرار دارد، گردن‌کشی و تقابل تیم ثبات و همگرایی است.
 
به این ترتیب، با وجود تلاش های مذبوحانه کمیسیون انتخابات برای نهایی کردن نتایج، بحران انتخاباتی نه تنها فروکش نکرده؛ بلکه پیش بینی می شود که طی روزهای آینده، وارد مراحل حساس و پیچیده‌ای شود؛ تحولی که تنها به سود صلح امریکا و طالبان خواهد بود.
 
عبدالمتین فرهمند – جمهور