پیامدهای امنیتی صلح؛ ارتش چه سرنوشتی پیدا می‌کند؟

زلمی خلیلزاد اعلام کرده که حمایت امریکا از نیروهای امنیتی افغانستان بعد از هر توافقی با طالبان ادامه خواهد یافت.
 
این در حالی است که خبرگزاری رویترز به نقل از منابع طالبان گزارش داده بود که جنگ این گروه با دولت مورد حمایت امریکا بعد از توافق صلح پایان نخواهد یافت و قطع حمایت امریکا از نیروهای امنیتی افغانستان بخشی از توافق است.
 
در این خبر از دو فرمانده طالبان نقل شده که گفته‌اند "طالبان به جنگ علیه دولت افغانستان و گرفتن قدرت با زور ادامه خواهد داد".
 
آقای خلیلزاد این خبر را تکذیب کرده و گفته: "گزارش رویترز به نقل از دو فرمانده طالب که نامش ذکر نشده، مبنی بر قطع حمایت امریکا از نیروهای امنیتی افغان بعد از توافق با طالبان، حقیقت ندارد".
 
نماینده امریکا اضافه کرده: "...تمام طرف‌ها موافقت کرده‌اند که آینده افغانستان در گفتگوهای بین‌الافغانی مشخص خواهد شد".
 
تأکید خلیلزاد بر استمرار حمایت امریکا از نیروهای امنیتی افغانستان حتی پس از امضای توافق صلح با طالبان، صریح تر و محکم تر از آن است که بتوان نسبت به آن تردید کرد؛ اما آیا به راستی این سیاست اصولی ایالات متحده در افغانستان پساطالبان هم است؟
 
نکته مهمی که این پرسش را جدیت می بخشد، تأکید تکراری خلیلزاد بر مشخص شدن آینده افغانستان در گفتگوهای بین الافغانی است. این تأکید، تردید درباره ماهیت و مفاد گفتگوهای پشت پرده امریکا و طالبان در خصوص مسایل مهم و حیاتی مانند تشکیل دولت موقت و سرنوشت نیروهای امنیتی را افزایش می دهد؛ زیرا نشانگر آن است که امریکا اگرچه در ظاهر امر از علنی شدن جزئیات تبانی خود با طالبان درباره این مسایل را به دلایل سیاسی، کتمان می کند؛ اما ظن آن می رود که در گفتگوهای بین الافغانی این موارد را بر طرف های دخیل بقبولاند. به ویژه در حالی که سابقه اعمال نظر امریکا بر طرف های افغان، مسبوق به سابقه است و پیش از این، یکی از موارد آن در کنفرانس بن رخ داد که بربنیاد آن، حامد کرزی جای ستار سیرت را گرفت. بنابراین، تحمیل دیدگاه های واشنگتن بر گفتگوهای بین الافغانی، کار سختی نیست.
 
در دو روز اخیر، زلمی خلیلزاد دو بار مجبور شده است، ادعاهای منابع طالبان در گفتگو با رسانه های معتبری مانند الجزیره که نزدیک به دولت قطر است و خبرگزاری امریکایی رویترز را تکذیب کند؛ اما آیا به راستی این تکذیب ها، بازتاب دهنده واقعیت های جاری در پشت پرده مذاکرات هم هست؟
 
این پرسش را بی اعتنا به این شایبه مطرح می کنیم که حتی ممکن است طرح و تکذیب این ادعاها بخشی از یک توافق پشت پرده به منظور ذهنت سازی و آماده کردن افکار عمومی برای پذیرش این رویدادها به مثابه بخشی از پیامدهای توافق صلح باشد.
 
برای پاسخ به این سؤال، نیازی نیست پنهانکاری و دوگانه رفتاری ریاکارانه و عمدی مقام های امریکایی در مذاکره با طالبان را راززدایی کنیم. در خصوص سرنوشت ارتش ملی و دیگر نیروهای امنیتی، همین اکنون نیز رویکرد طالبان کاملا واضح است. آنها در حالی که در قطر، سرگرم گفتگوهای دوستانه صلح با امریکا هستند، همچنان با کشتار و خون ریزی و تحمیل تلفات سنگین بر نیروهای امنیتی و حتی مردم افغانستان، خصومت سبعانه و کین توزانه شان را با این نیروها نشان می دهند. از سوی دیگر، مقام های مذاکره کننده طالبان از جمله عباس استانکزی؛ پیش از این هم ایده این گروه برای انحلال و انهدام ارتش ملی، سخن گفته بودند که البته آقای استانکزی تحت فشارهای شدید، ناچار به تعدیل دیدگاهش شد. بنابراین، دور از انتظار نیست که پس از صلح با امریکا هم جنگ طالبان با دولت به منظور نابودی کامل نیروهای امنیتی و در اختیار گرفتن قدرت از طریق زور و خشونت، ادامه پیدا کند.
 
از سوی دیگر، اگر منظور از تأکید محکم و صریح آقای خلیلزاد بر ادامه «حمایت» امریکا از نیروهای امنیتی افغانستان حتی پس از صلح با طالبان، همان چیزی باشد که اکنون جریان دارد، پس باید منتظر روزهای دشوار و مرگبار این نیروها در نبرد با طالبان بعد از توافق صلح آن گروه با امریکا هم باشیم؛ نیروهایی که نه سلاح سنگین دارند، نه موشک دارند، نه از پشتوانه هوایی مدرن و پیشرفته برخوردار اند و نه هنگامی که در میدان جنگ، محاصره می شوند، کسی صدای شان را می شنود.
 
این در حالی است که از دید آگاهان، حتی ادامه «حمایت» امریکا از نیروهای امنیتی و ساختارهای سیاسی و دولت داری در افغانستان در حدی که اکنون جریان دارد، پس از توافق صلح واشنگتن با طالبان، مورد تردید جدی است؛ زیرا یکی از اهداف اصلی امریکا از صلح با طالبان، کاهش هزینه های سنگین اقتصادی این مأموریت است که مشمول میلیاردها دالر کمک مالی امریکا به نهادهای امنیتی و ملکی افغانستان هم می شود.
 
موضوع دیگر اینکه اگر آنگونه که منابع ناشناس طالبان در گفتگو با رویترز ادعا کرده اند، قطع همکاری امریکا با بخش های امنیتی افغانستان نیز همانند تشکیل دولت موقت، از بندهای مخفی توافقنامه دوطرف باشد، در آن صورت، تردیدهای مطرح شده در بالا حتی جدی تر خواهد شد و بر این اساس، آینده مبهم و ترسناکی در انتظار نیروهای امنیتی و نظام سیاسی افغانستان خواهد بود.
 
علی موسوی - جمهور