سوریه دوم، بدتر از سوریه اول

بررسی‌های انستیتیوت جهانی صلح و اقتصاد نشان می‌دهد که هرچند وضعیت عمومی جهان نظر به پنج سال گذشته صلح‌آمیزتر شده؛ اما وضعیت امنیتی در افغانستان در این مدت حتی در مقایسه با سوریه وخیم‌تر شده‌است
 
نتایج بررسی‌های شاخص صلح جهانی، نشان می‌دهد که وضعیت کشور جنگ‌زده‌ سوریه نظر به قبل بهبود یافته؛ اما افغانستان جایگاه سوریه را در ناامنی گرفته‌است.
 
استیف کیلیلی؛ بنیان‌گذار این انستیتوت پس از ارائه این گزارش، با احتیاط در این زمینه صحبت کرد و از احتمال رفتن جهان به سمت صلح، چیزی نگفت.
 
براساس پژوهش ‌های انستیتوت مذکور در سال‌ های اخیر، وضعیت امنیتی در سوریه برای نخستین ‌بار پس از چندین ‌سال جنگ، رو به‌ بهبود است و این کشور دیگر در قطار کشورهایی با کمترین حد ثبات قرار ندارد.
 
این نهاد اما از بدترشدن اوضاع در افغانستان ابراز نگرانی کرده ‌است.
 
وقتی در سال ۲۰۱۱ نخستین جرقه های جنگ در سوریه زده شد، کمتر کسی فکر می کرد که دامنه آن به اندازه ای گسترش پیدا کند که سوریه که روزگاری دارای بزرگترین ارتش عربی بود، با صدها هزار کشته، ویرانی تقریبا تمامی زیرساخت های زندگی شهری و آوارگی میلیون ها نفر، به نمونه ای بی بدیل از کشورهای بحران زده جهان بدل شود.
 
با این حال، گزارش انستیتوت جهانی صلح و اقتصاد نشان می دهد که سوریه با روزهای اوج بحران فاصله می گیرد. جنگ در آن کشور، در حال فروکش کردن است و دولت اندک اندک، چتر سلطه خود را بر مناطق آشوب زده، گسترش می دهد. همه اینها تنها یک دلیل ساده دارد و آن اینکه در سوریه، یک دولت ضد تروریستی مصمم روی کار بود که می خواست از همه ابزارهای لازم برای سرکوب و نابودی تروریزم بین المللی که می خواست کشورش را ببلعد، استفاده کند. این اتفاق در نهایت افتاد و سوریه اینک در مسیر آزادی از چنگال تروریزم قرار دارد، ابرقدرت های مداخله جوی غربی، رخت خود را می بندند و می روند و تنها مسایل باقیمانده، وضعیت بیوه ها و یتیمان برجا مانده از اعضای خلافت متلاشی شده داعش است که به یک مسأله انسانی و امنیتی بسیار پیچیده به ویژه برای کشورهای مبدأ تروریست های داعش بدل شده است.
 
زمانی که سوریه در اوج بحران قرار داشت، بسیاری از ناظران، نسبت به تبدیل افغانستان به «سوریه دوم» هشدار می دادند. هنوزهم این کلیشه، بعضا از جانب مقام ها و درجه داران امنیتی داخلی و خارجی، مطرح می شود.
 
اغلب کسانی که این هشدار را تکرار می کنند، به خطر رخنه و نفوذ گروه تروریستی داعش در افغانستان، اشاره می کنند.
 
اکنون که داعش در سوریه و عراق، شکست خورده و چشم اندازی برای احیا و بازگشت دوباره آن، دست کم در کوتاه مدت، وجود ندارد، کلیشه تبدیل شدن افغانستان به «سوریه دوم» اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
 
اخیرا مقام های ارشد افغان و امریکایی در چند نوبت، هشدار دادند که داعش در افغانستان برای حمله به اروپا و امریکا، آماده می شود. این هشدارها –راست یا دروغ- یک پیام معنادار سیاسی و تبلیغاتی دارد و آن اینکه پس از سوریه، این بار افغانستان باید به مرکز اصلی داعش و تروریزم بین المللی تبدیل شود.
 
نکته دیگر اینکه در سوریه تنها دو یا سه دولت منطقه به کمک دولت ملی آن کشور رفتند تا داعش و ده ها گروه تروریستی قدرتمند و ثروتمند دیگر را شکست دهند؛ اما دولت افغانستان از حمایت های مالی، نظامی و سیاسی همه کشورهای جهان به استثنای پاکستان برخوردار است. با این وجود، سوریه بر تروریزم غلبه می کند و دیگر در فهرست کشورهای بی ثبات قرار نمی گیرد؛ اما افغانستان در شاخص جهانی ناامنی، مقام اول را کسب می کند. این نشان می دهد که سوریه دوم حتی بدتر از سوریه اول می شود و آینده هولناکی در برابر آن قرار دارد.
 
به جز شکست استراتژيک مأموریت نظامی غرب در افغانستان و در کنار آن، عزم آهنین رژيم های حامی تروریزم در حمایت همه جانبه از گروه های ستیزه جوی تروریستی، دولت فاسد و ناکارآمد کابل متهم ردیف اول ایجاد این وضعیت وخیم و وحشتناک است؛ دولتی که تنها در چهار سال ۴۵ هزار نظامی و ده ها هزار غیر نظامی را به کام مرگ فرستاده؛ اما تروریست های زندانی را در مقیاس صدها نفری آزاد می کند تا آنها همچنان در کمال امنیت و مصونیت، به جبهه ها بازگردند و نظامیان و غیرنظامیان بیشتری را بکشند.
 
در سوریه، یک دولت فاسد و غیرمسؤول و قوم گرا و قانون شکن، روی کار نبود تا از یکسو وعده شکستن کمر تروریزم را بدهد و از سوی دیگر، آنها را «سفیران صلح» بخواند و از زندان ها آزاد شان کند. در سوریه، از نان و معاش ارتش و پولیس ندزدیدند تا نیروهای امنیتی شان علف بخورند و بجنگند تا کشته شوند.
 
بر این اساس، اینکه «سوریه دوم» بدتر از سوریه اول و اصلی می شود، هرگز تعجبی ندارد و موضوع پیچیده ای نیست. سوریه دوم را تروریست های درون نظام و داعشی های نیکتایی دار ایجاد کرده اند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور