آیا مأموریت افغانستان، راه اروپا و امریکا را جدا می‌کند؟

ینس استولتنبرگ؛ دبیر کل سازمان ناتو می ‌گوید که هنوز هیچ تصمیمی درباره خروج نیروهای خارجی از افغانستان گرفته نشده است.

ینس استولتنبرگ روز چهارشنبه (24 دلو) قبل از آغاز نشست وزرای دفاع کشورهای عضو ناتو در بروکسل به خبرنگاران گفت: "تصمیم خروج نیروهای ما از افغانستان بستگی به شرایط افغانستان دارد."

وی با بیان اینکه هدف حضور ناتو در افغانستان مبارزه با هراس افکنی است، گفت: "ما به گونه گروهی به افغانستان رفتیم و به صورت گروهی نیز تصمیم به خروج از آن کشور را خواهیم گرفت."

دبیر کل ناتو گفت: "تاکنون هیچ تصمیمی مبنی بر خروج نیروهای ما از افغانستان گرفته نشده است و تا زمانی که صلح تامین نشود ما در آنجا می‌ مانیم."

این در حالی است که با آغاز دور جدید گفتگوهای امریکا و طالبان پیرامون صلح افغانستان، مساله خروج نیروهای خارجی از افغانستان با جدیت بیشتری مطرح می‌شود.
 
در همین حال، آلمان هم به تازگی مأموریت نظامی نیروهایش در افغانستان را تمدید کرده است.
 
موضع گیری دبیر کل ناتو به گونه ای، نشانگر تقابل شرکای این پیمان با برنامه ترامپ برای خروج از افغانستان محسوب می شود؛ اگرچه آقای استولتنبرگ آشکارا نگفته است که اگر ترامپ با طالبان به یک توافق برسد که از پیش شرط های آن، خروج نظامیان خارجی باشد، دیگر شرکای امریکا در مأموریت افغانستان، چه موضعی خواهند گرفت.
 
به نظر می رسد که امریکا همانگونه که جورج دبلیو بوش؛ رییس جمهوری اسبق آن کشور، پیشنهاد کمک و مشارکت کشورهای اروپایی برای سرکوب و براندازی رژيم طالبان را در سال ۲۰۰۱ میلادی رد کرده بود، در حال حاضر نیز بدون مشورت با ناتو و قدرت های اروپایی عضو آن، به طور یکجانبه درباره خروج نظامیانش از افغانستان، تصمیم خواهد گرفت.
 
امریکا هیچگاه بر ضرورت کمک کشورهای اروپایی عضو ناتو در مأموریت افغانستان، تأکید نکرده است و این نشان می دهد که واشنگتن، جنگ افغانستان را یک پروژه صرفا امریکایی می داند و به همین دلیل، به خود حق می دهد تا یکجانبه در قبال سرنوشت آن تصمیم بگیرد. شاید عدم حضور نمایندگان دیگر شرکای امریکا در روند گفتگوهای صلح با طالبان نیز به همین دلیل باشد.
 
با این حال، اروپا نگران است؛ نگران فروپاشیدن پیمان ناتو در نتیجه سیاست های یکجانبه گرایانه ترامپ. ناتو در ۷۰ سال گذشته امنیت پایداری را برای دست کم ۹۰۰ میلیون نفر در ۲۹ کشور واقع در دوسوی آتلانتیک، تضمین کرده و به ویژه برای کشورهای کوچک تر این پیمان در حوزه بالکان و شرق اروپا که پیشتر تحت سیطره شوروی بوده اند، سد محکمی در برابر امپریالیزم در حال احیای روسیه بوده است. ضمن آنکه اروپا و امریکا همزمان خود را بیش از همیشه هدف گسترش خزنده هژمونی چین احساس می کنند و به این ترتیب، ضرورت بقای پیمان هایی مانند ناتو تشدید می شود.
 
ترامپ تجارت‌پیشه و حساب‌گر اما از اینکه امریکا به طور یکجانبه ۳.۵ درصد درآمد حاصل از تولید ناخالص داخلی اش را صرف حیات و بقای این پیمان نظامی می کند؛ در حالی که دیگر اعضای این پیمان، حاضر نیستند ۲ درصد درآمد تولید ناخالص ملی شان را برای ناتو اختصاص دهند، عمیقا ناراضی است.
 
به گزارش رسانه های امریکایی، ترامپ ناتو را یک پیمان منسوخ می داند که هزینه های فراوانی را بر دوش ایالات متحده بار کرده و امریکا دیگر از آن حمایت نخواهد کرد. از سوی دیگر، نیویارک تایمز گزارش کرده است که ترامپ در سال ۲۰۱۸ میلادی بارها با مشاورانش درباره خروج امریکا از ناتو گفتگو کرده است. او همچنین تاکنون چندین بار از اروپایی ها خواسته که مسؤولیت های بیشتری را در حوزه امنیت خود بر عهده بگیرند؛ مواضعی که سران قدرت های اروپایی مانند فرانسه و آلمان را به فکر ایجاد یک ارتش اروپایی، واداشته است.
 
اکنون دامنه این دوگانگی میان اروپا و امریکا به مأموریت افغانستان هم کشیده شده است. اگرچه اروپا بیش از امریکا خود را حامی دموکراسی و حقوق بشر می داند و از توسعه تروریزم و تبعات بحران مهاجرت به داخل مرزهای خود، هراس دارد؛ اما به نظر نمی رسد که اروپا بتواند با خروج امریکا از افغانستان، به تنهایی در افغانستان حضور داشته باشد.
 
با این وجود، خروج یکجانبه امریکا از سوریه و افغانستان، در کنار تنش های شدید دیگری که در روابط اروپا و امریکا در زمینه هایی مانند برنامه اتمی ایران، پیمان اقلیمی پاریس، تأمین هزینه های ناتو، جنگ تجاری و... بروز کرده، در بلندمدت می تواند آثار ویرانگری را روی روابط استراتژيک دوطرف بگذارد و در نهایت، اروپا را مجبور کند تا راه و رسم مستقلانه تری را در برخورد با مسایل بین المللی در پیش بگیرد.
 
علی موسوی - جمهور