از صدمین سالگرد تولد محمدظاهر شاه آخرین پادشاه افغانستان با حضور مقامات بلند رتبه دولتی در کابل بزرگداشت به عمل آمد.
در این مراسم حامد کرزی رییس جمهور پیشین، برخی از سرپرست های وزارتخانه ها و اعضای پیشین کابینه آقای کرزی حضور داشتند.
آقای کرزی در این مراسم، پیرامون شخصیت محمدظاهر شاه صحبت کرد و وی را یک شخص وطن دوست خواند.
رییس جمهور پیشین کشور گفت: " هیچ وقت بابای ملت طرفدار ماجراجویی نبود؛ اعلاحضرت همیشه به فکر وطن و بهبود کشور بود".
گفتنی است که محمد ظاهر شاه که از پشتون های قوم بارکزی است؛ آخرین پادشاه افغانستان بود که از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۷۳ به مدت چهل سال بر کشور حکمروایی کرد.
محمد ظاهر شاه در تاریخ ۱۶ اکتبر ۱۹۱۴ در خانواده سپهسالار محمد نادرخان در کابل زاده شد. وی فقط ۱۵ سال سن داشت که پدرش با پایان دادن به حکومت ده ماهه امیر حبیب الله کلکانی بر تخت سلطنت افغانستان تکیه زد.
محمد نادر شاه، در تاریخ ۸ نوامبر سال ۱۹۳۳، در مراسم اعطای جوایز اعضای یک تیم فوتبال، با شلیک گلوله یک نوجوان حاضر در مراسم کشته شد، محمد ظاهر، در هنگام کشته شدن پدرش، نوزده سال سن داشت.
محمد ظاهر با مرگ پدرش، در تاریخ ۸ نوامبر ۱۹۳۳ به پادشاهی افغانستان دست یافت.
او در آن سال جوانی ۱۹ ساله بود کاکاهایش تا سالها هدایت امور کشور را به نیابت از شاه جوان در دست داشتند.
دوره فرمانروایی ظاهر شاه بر افغانستان، دوره آرامش بود و در این مدت، برخلاف دوره‌های قبل و بعد از ظاهرشاه، افغانستان درگیر هیچ جنگی نشد و همچنین در جنگ جهانی دوم اعلام بی طرفی کرد.
ظاهرشاه در سال ۱۹۶۴، قانون اساسی جدید کشور را انتشار داد. این قانون، بعدها در سال ۲۰۰۱ میلادی با سقوط طالبان و بازگشت آرامش به افغانستان، به عنوان قانون اساسی موقت (با حذف مواد مربوط به سلطنت) پذیرفته شد.
واژهٔ افغان که هم‌معنی قوم پشتو بود؛ برای نخستین بار در سال ۱۹۶۴ و در قانون اساسی تصویب شده محمد ظاهرشاه با تعریفی جدید و به معنی همهٔ افراد شهروند کشور افغانستان به کار رفت. با این حال هنوز اکثریت فارسی‌زبانان افغانستان واژهٔ افغان را به معنی مردم پشتو به کار می‌برند.
او به قصد مدرنیزه کردن افغانستان، به اصلاحات سیاسی و اقتصادی، تاسیس سیستم قانونگذاری دموکراتیک، ترویج نظام آموزش و پرورش مدرن، تاسیس دانشگاهها و آموزش برای زنان اقدام کرد.
در سال ۱۹۷۳، زمانی که محمد ظاهرشاه در ایتالیا به سر می‌برد؛ کاکازاده وی، سردار محمد داود خان که در سالهای ۱۹۵۳ تا۱۹۶۳ نخست وزیر شاه بود، با انجام کودتایی سفید، شاه را از قدرت خلع کرد و با پایان دادن به نظام شاهی، در افغانستان نظام جمهوری اعلام کرد.
ظاهرشاه که در آن زمان، در حال انجام عمل جراحی بر روی چشم خود در شهر رم، پایتخت ایتالیا به سر می‌برد، خلع قدرت را پذیرفت و به دوره چهل و چهار ساله حکومت بارکزی‌ها پایان داد.
شاه مخلوع، به مدت ۲۹ سال در ایتالیا در تبعید به سر می‌برد و در دوره حکومت کمونیستها در افغانستان، ممنوع‌الورود شده بود.
ظاهر شاه در دورهٔ جهاد افغانها علیه حضور شوروی در افغانستان، از برخی گروههای مجاهدین، مانند حزب محاذ ملی به رهبری سیداحمد گیلانی و جبهه ملی نجات به رهبری صبغت الله مجددی حمایت می‌کرد.
ظاهر شاه در ماه اوت سال ۲۰۰۲ میلادی ده ماه پس از سقوط رژیم طالبان به دست نیروهای زیر فرمان امریکا، به افغانستان بازگشت تا لویه جرگه اضطراری را که برای تشکیل دولت انتقالی تشکیل می‌شد، افتتاح کند.
در این جرگه و نیز در قانون اساسی جدید افغانستان که در سایه نظام جدید کشور تصویب شد؛ به محمد ظاهر، لقب بابای ملت داده شده و مقرر شد تا وی مادام العمر، از حرمسرای کاخ ریاست جمهوری که زمانی محل اقامت وی بود، استفاده کند.
ظاهرشاه از زمان بازگشت به افغانستان، در مراسم مهم دولتی از جمله گشایش لویه جرگه، مراسم تحلیف رییس جمهور حامد کرزی و آغاز به کار پارلمان منتخب مردم و همچنین جشنهای ملی و مذهبی، شخصا و یا با ارسال نماینده خود، مشارکت می‌کرد.
در سال ۲۰۰۷ میلادی اخباری مبنی بر مرگ محمدظاهر شاه در افغانستان پخش شد؛ اما دولت افغانستان همواره این شایعات را رد نموده بود.
دولت افغانستان بالاخره در بامداد دوشنبه ۲۳ جنوری ۲۰۰۷میلادی مطابق با ۱ اسد سال ۱۳۸۶ اعلان کرد که محمدظاهر شاه آخرین پادشاه افغانستان، ساعت پنج و چهل و پنج دقیقه همین روز در کابل پس از یک بیماری طولانی مدت، جانش را از دست داد.
این خبر را حامد کرزی رییس جمهور افغانستان در یک نشست خبری تایید کرد.
محمدظاهرشاه روز سه شنبه (یک روز بعد از مرگ) در منطقه‌ای بنام تپه مرنجان در شهر کابل قبرستانی که در آن پدر و تعدادی از اعضای خانواده وی نیز دفن بودند، بخاک سپرده شد.
مهدی هاشمی ــ کابل
