تجلیل از نوروز و آئین های سنتی در غزنی

فرهنگ تجلیل از نوروز در افغانستان سابقه تاریخی داشته نوروز یک جشن آریایی است که از زمان جمشید _ شاه آریانا _  تاهنوز به اشکال مختلف آن ادامه دارد در ولایت غزنی نیز از این روز تجلیل به عمل می آید.
نوروز در غزنی
 در ولایت غزنی نیز مثل سایر ولایات کشور از نوروز به عنوان روز اول سال و زنده شدن دوباره طبیعت بزرگداشت به عمل می آید و مردم در این روز لباس نو می‌پوشند و از اقارب و بزرگان‌شان خبرگرفته و سال نو را برای یکدیگرشان تبریک می گویند.
جشن نوروز در غزنی نیز قدامت تاریخی دارد. شماری از فرهنگیان این ولایت می گویند: جشن‌های باستانی در دوره شاهان غزنوی بخصوص سلطان محمود و پسرش سلطان مسعود بیشتر از هر نقطه دیگر افغانستان در غزنی باشکوه‌تر تجلیل می‌شده است.
این جشن که به دوره آریایی ها برمی گردد از آن زمان تا به حال با آغاز سال جدید تجلیل می شود که معمولاً در روز اول سال مردم از نقاط مختلف کشور بخاطر شرکت در میله گل سرخ و مراسم جهنده بالای گذرگاه حضرت علی «ع» خلیفه چهارم مسلمین به شهرمزارشریف می روند.
  در روزهای نوروز، معمولا مسوولین و شماری از باشندگان غزنی به مسجدی موسوم به اطاق شاه در ساحه "شهرکهنه" و کوه سخی که در جنوب شرق قریه روضه شهر غزنی موقعیت دارد؛ بخاطر بر افراشتن بیرق گذرگاه حضرت علی«ع»  یا جهنده بالا می روند و نوروز را با راه اندازی مراسم مذهبی جشن می گیرند.
در روز نخست نوروز یا سال نو، شمار زیادی از مسوولان دولتی، فرهنگیان و باشندگان غزنی درمسجد اطاق شاه گرد هم جمع می شوند که در آغاز محفل، مقام های محلی و شاعران در این ولایت به سخنرانی و سرودن شعر می پردازند و در ختم محفل جهنده اطاق شاه از سوی مقام های محلی در غزنی برافراشته می شود.
سید احمدضیا یکتن از باشنده شهر کهنه غزنی به خبرنگارجمهور گفت: " ما در روز اول نوروز در مراسم بالاکردن جهنده گذرگاه حضرت علی «ع» که در مسجد جامع اطاق شاه شهرکهنه برگزار می شود شرکت  می‌کنیم و سپس با اعضای خانواده به کوه سخی می‌رویم و مراسم بالا کردن جهنده سخی را در آنجا نیز تماشا کرده و تا غروب  آن روز در آنجا می‌مانیم و بسیاری از دوستان ما در سایر زیارتهای شهر غزنی می روند".
در ولایت غزنی محل تفریح برای مردم بسیار محدود است و علاوه بر اینکه همه ساله باشندگان این ولایت در روز نوروز به کوهی مشهور به زیارت سخی می‌روند.
 همچنین در زیارت حکیم سنایی، روضه سلطان محمود غزنوی، زیارت خواجه بلغار ولی، مقبره سید حسن آغا، ترک حضرت، زیارت بهلول و مقبره سید شاه آغا و سید جلال آغا که در نقاط مختلف شهر غزنی موقعیت دارد.
باشندگان غزنی در این روز برای زیارت و تفریح رفته و برخی خانواده ها به دامنه صحرا در اطراف شهر برای تفریح می‌روند.
جشن نوروز ازسوی باشندگان ولسوالی‌های ولایت غزنی متفاوت از مرکز تجلیل می شود.
اجمل جلالزی که باشنده قریه خانی بابای ولسوالی اندر غزنی می باشد تصریح نمود: " درگذشته ها زمانی که امنیت خوب بود در آنجا نوروز با دول و اتن ملی آغاز می‌شد؛ مردم از نقاط دوردست ولسوالی "دردشت سرده" جمع می‌شدند و این روز را با میله‌هایی چون اتن ملی، و برگزاری مسابقات پهلوانی و نیزه زنی تجلیل می‌کردند".
به گفته وی؛ طی سال های اخیر مردم بدلیل وضعیت بد امنیتی از این مراسم تجلیل نمی کنند.
اما احسان الله باشنده ولسوالی خواجه عمری غزنی به خبرگزاری جمهور گفت: " در ولسوالی خواجه عمری اکثر مردم جشن نوروز را با شکوه خاصی و  با تهیه نمودن هفت میوه در خانه هایشان که از میوه های خشک تهیه می شود تجلیل می کنند؛ اما در برخی از قریه جات  این ولسوالی جشن نوروز متفاوت برگزار می‌شود".
او افزود: در بعضی از مناطق مردم اول صبح دعای تحویل سال را در کنار هم می‌خوانند و برای دوستان شان از خداوند متعال یک سال پر از صلح، دوستی و سلامتی استدعا می نمایند و سپس جوانان به جاهای تفریحی و زیارتگاه‌ها می‌روند تا در مراسم بالا کردن جهنده سخی شرکت کنند.
 قابل ذکر است که از نوروز همه ساله در سطح کشور و منجمله کشورهای همسایه مثل  تاجکستان، ایران و آسیای میانه تجلیل بعمل می آید؛ با آنکه اوضاع نابسامان امنیتی مانعی بسیار عمده در روند برگزاری چنین مراسمی شمرده می شود؛ اما باز هم از نوروز در سطح کشور به شکل گسترده و با شکوه تجلیل بعمل می آید.
سید وحدت ابدالی- غزنی