کمپنی گوگل با پروژه تارا عصر نو از اینترنت را آغاز می‌کند

کارخانه رویاهای بلندپروازانه آلفابت، معروف به X، همواره پروژه‌های جسورانه و دیوانه‌واری را پرورش داده است. شاید عجیب‌ترین آنها پروژه Loon بود که هدف آن ارائه اینترنت از طریق صدها بالن پرنده در ارتفاع بالا بود. پروژه Loon در نهایت از X به یک بخش مستقل در آلفابت تبدیل شد، اما شرکت مادر در نهایت تشخیص داد که مدل کسب‌وکار آن عملاً کارآمد نیست و آن را متوقف کرد. پس از آن، یکی از مهندسان Loon پروژه را ترک کرد و تیمی تشکیل داد بود که به طور خاص روی انتقال داده‌ها و ارائه اینترنت پرسرعت از طریق پرتوهای لیزری کار می‌کند.

این ایده جدیدی نیست، اما در طول چند سال گذشته، پروژه Taara (نامی که برای این پروژه در نظر گرفته شده) به طور پنهانی در حال اجرای عملی این فناوری در دنیای واقعی بوده است. اکنون، آلفابت نسل جدیدی از این فناوری را در قالب یک تراشه راه‌اندازی کرده که نه تنها Taara  را به گزینه‌ای قابل اجرا برای ارائه اینترنت پرسرعت تبدیل می‌کند، بلکه ممکن است عصر جدیدی را آغاز کند که در آن نور بسیاری از کارهایی را که امواج رادیویی امروز انجام می‌دهد، با سرعتی بیشتر انجام خواهد داد.

ماهش کریشناسوامی مهندس سابق Loon است که هدایت  Taara را بر عهده دارد، او به عنوان یک دانشجو در چنای هند مجبور بود به سفارت آمریکا برود تا به کمپیوتر دسترسی پیدا کند. او می‌گوید: از آن زمان، هدف زندگی‌ام این شد که راه‌هایی پیدا کنم تا افراد مانند من به اینترنت متصل شوند. ماهش به آمریکا آمد و پس از کار در اپل، در سال ۲۰۱۳ به گوگل پیوست. اینجا بود که او برای اولین بار انگیزه پیدا کرد تا از نور برای اتصال به اینترنت استفاده کند. کریشناسوامی در سال ۲۰۱۶ پروژه لون را ترک کرد و تیمی را برای توسعه این فناوری تشکیل داد که Taara نام گرفت.

در دهه ۲۰۱۰، شرکت‌هایی مانند گوگل و فیسبوک تلاش زیادی برای متصل کردن یک میلیارد کاربر بعدی با پروژه‌های عجیبی مانند Loon و پهپادهای پرنده انجام دادند. فیسبوک حتی روی ایده‌ای کار کرد که هسته اصلی آن پرتوهای نامرئی نور بود و داده‌ها را ۱۰ برابر سریع‌تر از نسخه‌های فعلی انتقال می‌دهند. اما مارک زاکربرگ این پروژه را در سال ۲۰۱۸ متوقف کرد. اکنون نیز استارلینک ایلان ماسک می‌تواند اینترنت را در هر نقطه از جهان ارائه دهد، و آمازون نیز در حال برنامه‌ریزی برای رقیبی به نام Kuiper است.

اما کریشناسوامی می‌گوید مشکل اتصال جهانی هنوز حل نشده است: امروز حدود ۳ میلیارد نفر هنوز به اینترنت متصل نیستند. علاوه بر این، بسیاری از افراد، حتی در آمریکا، سرعت اینترنتی دارند که حتی از استریمینگ پشتیبانی نمی‌کند.

وی درباره استارلینک نیز می‌گوید که در مناطق پرتراکم، بسیاری از افراد باید انتقال داده را به اشتراک بگذارند، و هر کدام پهنای باند کمتری دریافت می‌کنند و سرعتشان کاهش می‌یابد. او ادعا می‌کند: ما می‌توانیم ۱۰، اگر نه ۱۰۰ برابر پهنای باند بیشتری نسبت به یک آنتن معمولی استارلینک به کاربر نهایی ارائه دهیم، و این کار را با هزینه‌ای بسیار کمتر انجام دهیم. البته به نظر می‌رسد او به قابلیت‌های آینده Taara اشاره می‌کند و نه وضعیت فعلی آن.

در طول چند سال گذشته، تارا پیشرفت‌هایی در دنیای واقعی داشته است. در این پروژه به جای ارسال پرتو از فضا، از پل‌های نوری استفاده می‌شود که اندازه‌ای مشابه چراغ راهنمایی دارند و روی زمین نصب می‌شوند. سرعت انتقال داده بین این پل‌های نوری به ۲۰ گیگابیت بر ثانیه می‌رسد که معادل یک کابل فیبر نوری و بدون اینکه نیاز به حفاری است. پل‌های نوری دارای جیمبال‌ها، آینه‌ها و لنزهای پیچیده‌ای هستند تا نقطه مناسب را برای برقراری و حفظ اتصال پیدا کنند. تیم تارا راه‌هایی را نیز برای جبران اختلالات احتمالی در خط دید، مانند پرواز پرندگان، باران و باد پیدا کرده است.

تارا اکنون به مرحله تجاری رسیده و در بیش از ده کشور فعالیت می‌کند. یکی از موفقیت‌های آن نیز عبور از رودخانه کنگو بود. در یک طرف برازاویل قرار داشت که اتصال مستقیم فیبر نوری داشت و در طرف دیگر، کینشاسا که اینترنت در آن پنج برابر گران‌تر بود. یک پل نوری تارا که ۵ کیلومتر از این آبراه را پوشش می‌داد، اینترنت ارزانی را برای کینشاسا فراهم کرد. همچنین از تارا در جشنواره موسیقی Coachella 2024 استفاده شد و شبکه سلولی را که تحت فشار بود، تقویت کرد. گوگل خودش از یک پل نوری برای ارائه پهنای باند پرسرعت به یک ساختمان در محوطه جدید Bayview استفاده می‌کند که کشیدن کابل فیبر نوری به آنجا دشوار بود.

محمدسلیم علویینی، استاد دانشگاه علم و فناوری ملک عبدالله که یک دهه در زمینه اپتیک کار کرده است، تارا را  سریع و قابل اعتماد، اما بسیار گران می‌داند و می‌گوید که حدود ۳۰ هزار دالر برای آخرین پل نوری که از آلفابت برای آزمایش خریداری کرده، هزینه کرده است.

این مشکل نیز احتمالاً با نسل دوم تارا حل می‌شود. مهندسان این پروژه از راه‌حل‌های نوآورانه تقویت نور استفاده کرده‌اند تا یک تراشه فوتونیک سیلیکونی ایجاد کنند که نه تنها تجهیزات پل‌های نوری را به اندازه یک ناخن کوچک و جیمبال‌های مکانیکی و آینه‌های گران‌قیمت را با مدارهای حالت جامد جایگزین می‌کند، بلکه در نهایت اجازه می‌دهد یک فرستنده لیزری با چندین گیرنده جفت شود. تلر می‌گوید که فناوری تارا می‌تواند تحولی مشابه آنچه در ذخیره‌سازی داده‌ها از نوارهای مغناطیسی به دیسک‌ها و سپس به دستگاه‌های حالت جامد امروزی دیدیم، ایجاد کند.

تلر و کریشناسوامی امیدوارند که فناوری Taara برای ارائه اینترنت پرسرعت در جایی که فیبر نوری در دسترس نیست، استفاده شود. آنها معتقدند که 6G ممکن است آخرین نسل استفاده از امواج رادیویی باشد. آنها می‌گویند که ما در طیف الکترومغناطیسی به آخر خط رسیده‌ایم. باندهای فرکانس رادیویی سنتی شلوغ شده‌اند و پهنای باند در دسترس در حال اتمام است، بنابراین تأمین تقاضای روزافزون برای اتصال سریع و قابل اعتماد دشوارتر می‌شود.