ماه ثور سال ١٣٧٨ دستکم ۴۰۰ کودک و افراد کهنسال بامیانی در دامنه‌های کوه بابا در اثر سرما تلف شدند.
در این سال طالبان بر مرکز بامیان مسلط شدند و به مدت ۱۰ روز از هیچ جنایتی در برابر مردم شیعه بامیان دریغ نکردند.
یکی از شاهدان عینی آنزمان به خبرگزاری جمهور گفت: دقیقا ساعت ۱۰ یا ۱۱ شب بود و تازه خوابیده بودم که صدای گریه و سروصدای زنان و کودکان به گوش‌ام آمد، از خانه بیرون شدم که چه خبر است، دیدم مردم چراغ هریکین در دست دارند و به سمت کوه‌های بابا فرار می‌کنند. تعدادشان قابل شمارش نبود و حس می‌شد که همه مردم بامیان به سمت کوه بابا فرار می‌کنند. صدا کردم که خیرتی است؟ کسی در جواب ام گفت"خَط پریده و طالبان بامیان را تصرف کردند. خانه رفتم زن و فرزندان ام را از خواب بیدار کردم. حرکت کردیم به سمت کوه بابا. وقتی نزدیک صبح شد در دامن کوه بابا رسیدیم دیدم که مانند روز محشر است و همه به فکر خود هستند که چگونه جان شانرا نجات دهند. من خانواده‌هایی را دیدم که کودکان شانرا جا گذاشتند و به سمت بهسود رفتند. کودکان و افراد کهنسال را دیدم که از شدت سرما جان باختند و بستگان شان اجساد آنان را زیر رِیگ و سنگ دفن کردند.
محمدعلی یکی از شاهدان عینی این رویداد خونین می‌گوید: دقیقا ۱۳ ثور بود که شب ملیشه‌های خلیلی شکست خوردند و ما دست خالی، درب خانه‌های خود را باز گذاشته به سمت کوه بابا فرار کردیم، وقتی در دامنه‌ای کوه بابا رسیدیم حدود یک‌ونیم متر برف و سرمای کوه بابا استخوان‌سوز بود، همه فقط همینکه از خواب بلند شده بودند به طرف کوه بابا فرار کرده بودند و تعداد اندک از مردم که خانه‌های شان نزدیک کوه بابا بود موفق شده بودند ۲ الی ۳ سیر آرد با خود بیاورند. در آنزمان ده‌ها کودک از شدت سرما تلف شدند و همینطور تعدادی از افراد کهنسال کوه‌پَر شدند.
یکی دیگر از شاهدان عینی می گوید: من در آن شب در منطقه‌ی جوکار، مادری را دیدم که در دست کودک یک‌ونیم ساله اش قُرص نان داد و بالای برف گذاشت و خودش به سمت کوه بابا فرار کرد، خانواده ای دیدم که طفل شیرخوار اش از دست‌اش میان آب غلتید و از شدت سرما جان باخت، من شاهد دفن اجساد کودکانی بودم که در قُله‌های کوه و میان برف دفن شدند و بسیاری از افراد کهنسال که می‌خواستند از مسیر کوه‌بابا به سمت بهسود بروند کوه‌پَر شدند و جان باختند، ده ها کودک و افراد کهنسال به دلیل گرسنگی جان باختند.
عبدالحسین یکی دیگر از شاهدان عینی این رویداد به خبرگزاری جمهور می‌گوید: نزدیک به ۴۰۰ تن از اجساد باشندگان مرکز بامیان که اکثرا کودکان هستند در منطقه تَکه‌تُو ولسوالی بهسود دفن شده اند که از شدت سرمای آنزمان جان باخته بودند.
به گفته شاهدان عینی، وقتی گرسنگی طاقت آنان را طاق کرد، بخاطر نجات جان خانواده شان شبانه با مرکب به خانه‌های شان بر می‌گشتند، دهن مرکب را می بستند تا صدا نکند و از خانه های خود کمی آرد می‌بردند اما این وضعیت بیش از سه روز دوام نکرد و جنگجویان طالب همه دارایی و خانه‌های مردم را تاراج کرده و به آتش کشیدند.
یکی از باشندگان بامیان می‌گوید: کسانی که توانستند پس از مدتی خود را به بهسود و کابل برسانند دیگر به بامیان برنگشتند اما وقتی ما برگشتیم تقریبا همه چیز نابود شده بود؛ همه خانه‌های ما در آتش سوخته بود و زراعت گندم ما نیز تقریبا به دلیل نرسیدن آب از بین رفته بودند.
بر اساس برخی آمارها، طالبان پس از تسلط در بامیان در ۱۴ ثور سال ۱۳۷۸ دستکم ۶۰۰ تن از شهروندان مرکز بامیان را که نتوانسته بودند فرار کنند قتل‌عام و حدود هزار تن را به اسارت گرفته بودند.
سردمداران آن زمان طالبان، ملا عبدالغنی برادر، ملا عبدالله سرحدی، ملا عبدالواحد لنگ، ملا زوی، ملا دادالله لنگ، منگل، شیرعلی دادوگ، خالگگ پای، مولوی محمد اسلام، ملا عبدالسلام راکتی، سلیمان فرزند حضرت، منگل و گَرگری از افراد مشهور بودند که تراژیدی سال ۱۳۷۸ را رقم زدند.
برخی از این افراد هم‌اکنون نیز در حکومت فعلی طالبان در موقف‌های بالا هستند؛ از جمله ملا عبدالغنی برادر معاون سیاسی نخست وزیر طالبان و ملا عبدالله سرحدی والی فعلی طالبان دربامیان؛ جانی‌هایی که با تغییر چهره می‌خواهند خود را برای مردم دلسوز وانمود کنند.
خبرگزاری جمهور- ولایت بامیان
