مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که ورزش و خواب مناسب می‌توانند عملکرد مغز را در افراد مسن بهبود بخشند و از مشکلات جدی جلوگیری کنند.
با افزایش سن، مشکلات مغزی می‌توانند بر کیفیت زندگی، رفاه و استقلال افراد مسن تأثیر بگذارند. اگرچه کاهش توانایی‌های ذهنی بخشی از روند طبیعی پیری است، اما روش‌هایی برای کُند کردن این روند وجود دارد.
یکی از این روش‌ها، ورزش است. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که فعالیت بدنی می‌تواند از مغز محافظت کند و از کاهش عملکرد ذهنی جلوگیری نماید.
در این مطالعه جدید که توسط محققان کالج دانشگاهی لندن (UCL) و دانشگاه آکسفورد انجام شده، میزان تأثیرگذاری مثبت ورزش بر مغز در بزرگسالان مسن مورد بررسی قرار گرفته است.
آندرو استپتو، یکی از نویسندگان این مطالعه از دانشگاه UCL گفت: «حفظ عملکرد ذهنی در میان بزرگسالان مسن برای کیفیت زندگی، رفاه و استقلال آنها بسیار مهم است. بنابراین شناسایی عواملی که می‌توانند بر صحت مغز در طول روز تأثیر بگذارند، بسیار مفید خواهند بود.»
در این تحقیق، ۷۶ بزرگسال بریتانیایی با سنین ۵۰ تا ۸۳ سال (میانگین سن ۶۴.۶ سال؛ ۶۰.۵ درصد زن) یک شتاب‌سنج ضدآب روی مچ دست خود به مدت ۲۴ ساعت در روز برای هشت روز متوالی پوشیدند.
این دستگاه داده‌هایی درباره میزان فعالیت بدنی، رفتارهای کم‌تحرک، همچنین کیفیت و مدت زمان خواب آنها را جمع‌آوری کرد. سپس، شرکت‌کنندگان هر روز آزمون‌هایی را برای اندازه‌گیری توانایی‌های ذهنی خود در پنج بخش مختلف از جمله حافظه و سرعت پردازش اطلاعات، انجام دادند.
داکتر میکائلا بلومبرگ، نویسنده اصلی این مطالعه از دانشگاه UCL توضیح داد: «فعالیت بدنی متوسط یا شدید هر نوع فعالیتی است که باعث افزایش ضربان قلب شود، که پیاده‌روی سریع، رقص یا بالا رفتن از زینه ها در این بخش قرار می‌گیرند. این ورزش‌ها نیاز به برنامه‌های ساختار یافته ندارند.»
این مطالعه نشان می‌دهد که ورزش و خواب مناسب می‌توانند تأثیرات مثبتی بر صحت مغز در سنین بالاتر داشته باشند و همین موضوع می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مسن کمک کند.
انجام فعالیت بدنی متوسط تا شدید می‌تواند حافظه اپیزودیک (حافظه رویدادی) و حافظه کاری را تا ۲۴ ساعت بعد بهبود بخشد، در حالی که کم‌تحرکی باعث کاهش حافظه کاری می‌شود.
حافظه کاری به توانایی ما برای نگهداری موقت اطلاعات مربوط می‌شود و برای استدلال و تصمیم‌گیری ضروری است. حافظه اپیزودیک نیز به ما کمک می‌کند تا تجربیات و رویدادهای شخصی خود را به یاد آوریم و جزئیات آنها را دوباره تجربه کنیم.
همچنین محققان به این نتیجه رسیدند که خواب بیشتر در شب قبل، حتی بدون در نظر گرفتن میزان فعالیت بدنی روز قبل، می‌تواند حافظه اپیزودیک و سرعت پردازش اطلاعات را بهبود بخشد.
خواب بیشتر در مرحله REM (مرحله‌ای که در آن خواب دیدن اتفاق می‌افتد) با بهبود توجه همراه بود و خواب عمیق و ترمیمی نیز به تقویت حافظه اپیزودیک روز بعد کمک می‌کند.
داکتر میکائلا بلومبرگ گفت: «نتایج ما نشان می‌دهند که اثرات مثبت ورزش بر حافظه ممکن است بیشتر از آنچه که در گذشته تصور می‌شد، ادامه یابد. خواب بیشتر نیز به‌ویژه خواب عمیق، به این بهبود حافظه کمک می‌کند.»
آندرو استپتو نیز بیان کرد: «با وجود این، ما نمی‌توانیم از این مطالعه نتیجه‌گیری کنیم که این اثرات کوتاه‌مدت ورزش و خواب مناسب به بهبود سلامت مغز در درازمدت کمک می‌کنند. اگرچه شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد ورزش می‌تواند روند کاهش عملکرد مغزی را کُند کند و خطر زوال عقل را کاهش دهد، اما این موضوع هنوز مورد بحث است.»
وی اعلام کرد: «یکی از محدودیت‌های این مطالعه بررسی نکردن تغییرات بلندمدت در عملکرد ذهنی است. همچنین شرکت‌کنندگان از قبل فعالیت بدنی زیادی داشتند و از نظر مغزی سالم بودند، بنابراین ممکن است نتایج این مطالعه به همه جمعیت‌ها قابل تعمیم نباشد.»
