چین در اندیشه تقویت روابط با گروه طالبان

رسانه خارجی دیپلمات در یک گزارش تازه نوشته است که، چین تعامل با افغانستان تحت کنترل گروه طالبان را به خاطر موقعیت ژئواستراتژیک افغانستان و چشم دوختن به مسائل اقتصادی این کشور به شدت افزایش داده است.

به گزارش خبرگزاری جمهور، نشریه دیپلمات در گزارش خود آورده که، در 23 نوامبر 2024، قطاری با 55 واگن حامل کالا وارد شهر مزارشریف افغانستان شد. این قطار سفر خود را از نانتونگ در ولایت جیانگ سو چین آغاز کرد و از قزاقستان و ازبیکستان گذشت و 22 روز طول کشید تا به مقصد برسد. این اولین قطار مستقیم بین دو کشور پس از همه گیری کووید 19 بود و در سفر برگشت به چین، این قطار کالاهای افغانستان را حمل می‌کرد.

روابط اقتصادی افغانستان زیر کنترل طالبان و چین در حال گسترش است. تجارت دو طرفه در سال 2023 به 1.3 میلیارد دالر رسید که 125 درصد افزایش نسبت به سال های گذشته نشان می دهد. بر اساس توافقنامه امضا شده بین این گروه و چین، از اول دسمبر 2024، محصولات افغانستان به طور 100 درصد بدون عوارض گمرکی به بازار چین صادر می‌شوند. 

جدای این، چین نماینده ویژه خود برای افغانستان، یو شیائوونگ را برای مشورت با اسلام آباد، کابل و دوشنبه فرستاد. یوئه در 19 نوامبر با مقامات پاکستانی دیدارهایی داشت. این دیدار در حالی برگزار شد که روابط میان پاکستان و افغانستان به دلیل اتهامات تروریستی فرامرزی پرتنش بود. چین مانند گذشته سعی کرد تنش بین دو همسایه خود را کاهش دهد. یو در افغانستان با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان دیدار کرد. یو همچنین افغانستان را به نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه دعوت کرد.

بر اساس گزارش‌ها، چین اولین کشوری بود که سفیر خود را به افغانستان تحت حاکمیت طالبان فرستاد و از گروه طالبان سفیر پذیرفت، هرچند که هنوز به طور رسمی رژیم طالبان را به رسمیت نشناخته است.

در کنار چین، سایر کشورهای منطقه همچون روسیه، ایران و هند نیز تعامل خود را با طالبان افزایش داده اند. هدف این کشورها تامین منافع خود با پیش بینی تغییرات غیرمنتظره در سیاست ایالات متحده در قبال افغانستان در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ است.

در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ (2017-2021)، دولت ترامپ توافق نامه صلحی را با طالبان امضا کرد تا در نهایت نیروهای امریکایی را از افغانستان خارج کند. اما؛ بعداً ترامپ نحوه خروج نیروهای امریکایی توسط دولت بایدن از افغانستان در آگست 2021 را به شدت محکوم کرد و آن را "شرم آورترین لحظه" در تاریخ ایالات متحده خواند.

تأثیر انتخاب ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2024 امریکا، ممکن است نگرانی‌هایی را برای برخی کشورها ایجاد کند. با این حال، انتظار می‌رود سیاست چین در افغانستان بدون تغییر باقی بماند، همانطور که پس از حوادث آگوست 2021، زمانی که طالبان دولت وقت را توسط ایالات متحده سرنگون کرد و نام کشور را از جمهوری اسلامی افغانستان به امارت اسلامی افغانستان تغییر دادند، باقی بماند.

منافع کلیدی چین در افغانستان مربوط به امنیت است. هدف آن جلوگیری از تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه امن برای تروریست هایی است که منافع آن و شرکای آن در طرح کمربند و جاده (BRI) را تهدید می کنند. به ویژه، چین می خواهد تضمین کند که جدایی طلبان اویغور پناهگاه هایی در افغانستان پیدا نکنند.

علاوه بر این، چین قصد دارد منابع دست نخورده افغانستان را استخراج کند و نفوذ ژئوپلیتیکی خود را گسترش دهد. چین به عنوان یک همسایه و قدرت جهانی، می خواهد در بهبود استانداردهای زندگی مردم افغانستان سهم اقتصادی داشته باشد. مهمتر از همه، چین تشخیص می دهد که موقعیت ژئواستراتژیک افغانستان برای اجرای BRI بسیار مهم است. «دو کریدور از شش دالان توسعه یافته تحت BRI، کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) و کریدور اقتصادی چین-آسیای مرکزی-غرب آسیا، از کشورهای همسایه افغانستان عبور می کنند.»

گذشته از این منافع، سیاست چین در افغانستان تحت حاکمیت گروه طالبان پنج روند را دنبال خواهد کرد.

اولاً، چین رویکرد چند دهه‌ای خود در قبال افغانستان را رها کرده و تعامل اساسی و بلندمدت با همسایگان خود را آغاز کرده است.

ثانیاً، چین نه تنها مایل است با افغانستان که اغلب «قبرستان امپراتوری‌ها» خوانده می‌شود، بلکه هر گروهی که بر آن حکومت می‌کند، چه دولت‌های مستقر در غرب یا طالبان محافظه‌کار، که به‌خاطر رویکردشان در قبال زنان و دختران به شدت مورد انتقاد قرار می‌گیرند، وارد تعامل شود.

سوم، چین تغییر فزاینده ای را در تمرکز خود از پاکستان به افغانستان و ایران به عنوان محور اتصال منطقه ای خود نشان داده است. بررسی چین برای توسعه کریدور واخان که از مرز مشترک دو کشور در شمال شرق افغانستان عبور می‌کند و ابتکارات ایران برای تقویت ارتباط جاده‌ای و ریلی با افغانستان، در پس‌زمینه رو به رشد روابط چین و ایران، نشانه‌هایی از این موضوع است.

چهارم، چین سیاست خود در افغانستان را مستقل از پاکستان توسعه می دهد، که تا اوایل قرن بیست و یکم عمدتاً بر آن تکیه داشت. روابط آشفته پاکستان با افغانستان و مرزهای مورد مناقشه بین دو کشور، ایجاد یک سیاست مشترک در قبال هر دو کشور را برای چین چالش برانگیز کرده است.

پنجم، چین به تلاش‌های خود برای حمایت از گروه طالبان در مجامع بین‌المللی ادامه خواهد داد و در عین حال به طور خاص این گروه را متقاعد می‌کند که به بازیگران غیردولتی اجازه استفاده از خاک افغانستان را ندهد و شیوه حکومت‌داری خود را تعدیل کند.

به اصرار چین، هیئت طالبان در سومین دور «روند دوحه» که در ماه می 2024 با حضور 25 کشور و سازمان منطقه ای از جمله اتحادیه اروپا، ایالات متحده، روسیه و چین برگزار شد، شرکت کرد.

چین مصادره 7 میلیارد دالری ذخایر بانک مرکزی افغانستان توسط ایالات متحده را معادل «سرقت» توسط یک «راهزن» نامید و در چندین نوبت از آن خواست تا این توقیف را لغو کند. پوشش مثبت رسانه های تحت کنترل دولت چین از افغانستان نشان دهنده نگرش مطلوب پکن است.

در پایان، افغانستان در استراتژی منطقه ای چین توجه‌ها را به خود جلب کرده است. این توجه از موقعیت ژئواستراتژیک افغانستان در رابطه با BRI، نگرانی های امنیتی و اقتصادی ناشی می شود. سیاست حاصله چین مبتنی بر چشم انداز بلندمدت است. الزامات خارجی، از جمله ریاست جمهوری ترامپ، بعید است که منجر به تغییر عمده ای در این سیاست شود.

خبرگزاری جمهور- امور بین الملل