تاثیر تنش‌های خاورمیانه بر افغانستان؛ روابط افغانستان با ایران نباید قربانی روابط امنیتی کابل- واشنگتن شود

کارشناسان روابط بین الملل و اعضای پیشین حکومت افغانستان از تاثیر منفی تنش‌های اخیر خاورمیانه بر افغانستان ابراز نگرانی کرده می‌گویند روابط منطقه‌ای افغانستان با ایران نباید قربانی پیمان امنیتی کابل- واشنگتن شود.

به گزارش خبرگزاری جمهور؛ انستیتوت مطالعات استراتیژیک افغانستان امروز پنجشنبه (10 دلو) پیامدهای احتمالی تشدید تنش‌ها بین امریکا و ایران در خاورمیانه بر افغانستان را طی نشستی در کابل به بررسی گرفت.
 تنش ها بین این دو کشور در خاورمیانه پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران در عراق اوج گرفت.

پیامدهای مخرب تنش‌های خاورمیانه بر افغانستان

محمود صیقل نماینده پیشین افغانستان در سازمان ملل متحد، تاخیر در پروسه صلح و تقابل بیشتر امریکا و ایران در افغانستان را از پیامدهای احتمالی این تنش خواند. آقای صیقل گفت پس لرزه‌های این تنش‌ها ادامه دارد و در این شب و روزها فشارهای بالای افغانستان از جانب دو طرف اعمال می‌شود.

آقای صیقل مدعی شد که یک طرف تنش‌های خاورمیانه از دولت افغانستان خواسته است که به نفع این طرف در عرصه‌های دیپلماتیک و امنیتی موضع‌گیری کند.

آقای صیقل، دورماندن ایران از پروسه صلح افغانستان را چالش دیگری خواند که ممکن است رقابت تهران با امریکا را در افغانستان تشدید کند؛ او تاکید کرد که زلمی خلیلزاد نماینده خاص امریکا در امور صلح افغانستان به منظور موفقیت روند صلح کانال‌های ارتباطی خود با ایران را تقویت کند و درصورت نبود ارتباط٬ کانال‌های ارتباطی با این کشور ایجاد کند.

آقای صیقل خاطر نشان کرد که پای ایران باید در گفتگوهای معطوف به صلح افغانستان کشیده شود و در داخل افغانستان نیز روابط منطقه‌ای با ایران نباید قربانی روابط امنیتی کابل- واشنگتن شود.

 به گفتۀ او روابط منطقه‌ای با ایران بزرگ‌تر است آن است که در سایه پیمان امنیتی افغانستان با امریکا لطمه ببیند.
او با اشاره به بحران مشروعیت حکومت افغانستان و بازی تیم حاکم در صحنه‌های منطقه‌ای و جهانی٬ گفت که حکومت تلاش دارد از این طریق مشروعیت داخلی کسب کند اما ممکن است درگیری تیم حاکم در صحنه‌های منطقه‌ای، کشور را به کام تنش‌های منطقه‌ای بکشاند.

اخیرا پس از بازداشت منظور پشتین رهبر جنبش تحفظ پشتون‌ها در پاکستان٬ رییس جمهور غنی خواستار رهایی وی از بند نظامیان پاکستان شده است.

اما داکتر آرین شریفی رییس پیشین ارزیابی تهدیدات شورای امنیت ملی افغانستان احتمال تشدید کامل تنش‌ها و تقویت جنگ نیابتی امریکا و ایران را در افغانستان ضعیف توصیف کرد. آقای شریفی گفت هرچند منافع حیاتی ایران در افغانستان مانع از آن خواهد شد که این کشور تقابل با امریکا را در افغانستان روی دست گیرد.

افغانستان صحنه همکاری امریکا و ایران

با وجود این نگرانی‌ها؛ این مقام‌های پیشین حکومت افغانستان را محل همکاری امریکا و ایران در 20 سال گذشته توصیف کرده افزودند که با وجود افزایش تنش‌ها بین تهران- واشنگتن در خاورمیانه ممکن است همکاری ایران و امریکا در افغانستان ادامه یابد.

محمود صیقل گفت که طالبان عامل حضور نیروهای امریکایی در افغانستان بود و این گروه در یک مورد تا مرز یک جنگ تمام عیار با ایران پس از کشتن دیپلمات‌های این کشور در ولایت بلخ به پیش رفت.

 او گفت، باوجود این ایران و امریکا در سقوط رژیم طالبان در افغانستان همکاری کرده و اقدام‌های مثبت همدیگر را تاکنون تحمل کرده‌اند؛ به گفتۀ آقای صیقل هم اکنون نیز این دو کشور می‌توانند برای پایان دادن به خشونت در افغانستان همکاری کنند.

آقای صیقل از حکومت افغانستان خواست که سیاست اقتصاد محور کنونی اش با ایران را به یک سیاست چند بعدی سیاسی٬ اقتصادی و فرهنگی ارتقا دهد.

آرین شریفی نیز تاکید کرد که افغانستان در جریان تنش‌های 40 ساله امریکا با ایران استثنی قرار گرفته است؛ به گفتۀ او امریکا و ایران منافع مشترک در افغانستان دارند.

آقای شریفی گفت که هر دو کشور نمی‌خواهند افغانستان به تخته خیز گروه‌های تروریستی که ایران و امریکا را تهدید خواهد کرد تبدیل شود به این دلیل به جای تقابل در افغانستان٬ همکاری خواهند کرد.

او با اشاره به منافع ایران در افغانستان گفت این کشور از قوت گرفتن تروریزم افراطی سنی در هراس است و به هیچ وجه نمی‌خواهد دوباره امارت اسلامی طالبان شکل بگیرد به همین دلیل این کشور از برقراری ثبات در افغانستان حمایت خواهد کرد.

وی پیامدهای منطقه‌ای تولید مواد مخدر و سکونت مهاجرین افغان در ایران را عوامل دیگری خواند که این کشور را به برقراری ثبات در افغانستان متمایل می‌سازد.

 در نهایت این مسئول پیشین حکومت فروکش کردن تنش‌های خاورمیانه و دوام همکاری امریکا و ایران در افغانستان را سناریوی غالب توصیف کرد.

عبدالجلیل سروش- خبرگزاری جمهور