رییس جمهور میخواست از آصف مهمند به عنوان یک مهره برای ترور شخصیتی استاد عطا استعمال کند. میخواست استادعطا را مثل جنرال دوستم، از وطن خود بیرون کند. در کنار آن، یک کتله تاجیک را برعلیه استادعطا تشکیل داده است

احمدالله علیزی مشاور ارشد ریاست جمهوری در امور حکومتداری محلی بود اما چندی قبل به دلیل حمایت اش از برگزاری لویه جرگه، توسط اشرف غنی برکنار شد.
آقای علیزی در دوره ریاست جمهوری حامدکرزی، سمت های مختلفی را به ویژه به حیث والی کابل، والی قندهار و والی غزنی ایفای وظیفه کرده است.
همزمان با تشکیل حکومت وحدت ملی، آقای علیزی به حیث مشاور ارشد ریاست جمهوری در امور حکومتداری محلی ایفای وظیفه میکرد.
در مورد برکناری او توسط رییس جمهور و نیز در خصوص چالشهای حکومتداری محلی، این بار خبرنگار خبرگزاری جمهور گفتگوی مفصلی را با آقای علیزی انجام داده است.
 
تشکر آقای علیزی که فرصت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید، سئوال نخست این است که علت برکناری شما از سوی رییس جمهور چه بود؟
مشکل این بود که یک ماه پیش میخواستیم جلسه بزرگی را از سراسر کشور با حضور پنج یا شش هزار نفر در کابل دایر کنیم؛ ما فقط سر مردم صدا کردیم که مشکلات افغانستان زیاد است، کشور در حالت بد قرار دارد و به ملت مراجعه کردیم که لویه جرگه برگزار شود تا این مشکلات حل شود. به همین خاطر رییس جمهور دو روز بعد، حکم عزل من را داد و بعد از صدور حکم، یک اعلامیه نشر کرد که هیچ کسی از مأمور دولتی نباید خواستار برگزاری لویه جرگه شود و از آن حمایت کنند، این امر خلاف قانون است.
 به تمام مردم افغاستان معلوم است که ناامنی بیشتر شده و اقتصاد ضعیف شده است. موضوع مهم دیگر این که وحدت ملی مان متضرر شده است، وحدت ملی خرابتر شده است. یک حلقه ی خاص در درون ریاست جمهوری است که به خاطر قوم و قوم بازی، این مشکلات را خلق کرده اند. به نظر من این مشکل کلان است. افغانستان یک ملت است و این وطن خانه مشترک تمام اقوام ساکن در افغانستان است، به رییس جمهور لازم نیست که از چنین حلقه هایی حمایت کرده و به نفاق دامن بزند. به همین خاطر رییس جمهور مرا عزل کرده است.
 
آقای علیزی! در کنار این که شما به دلیل فراخواندن لویه جرگه برکنار شدید، گزارش هایی هم وجود داشت که شما با خیلی از برنامه های رییس جمهور مخالفت کردید، در این مورد چه می گویید!
من پیش از این که مشاور باشم حکومت را نقد کرده ام. اصلاحات را تاکید کرده ام. متاسفانه تعیینات بر اساس مسلک و تخصص در حکومت نیست؛ چون من مشاور در امور حکومت محلی بودم، با این گونه اصلاحات موافق نبودم. برخی والیان که از سوی رییس جمهور تعیین شده اند، آغشته به فساد هستند، برخی وزرای فاسد را هم تعیین کرده است. من میخواستم رییس جمهور مثل این که به مردم وعده کرده بر ضد فساد اداری مبارزه می کند. متاسفانه نه تنها مبارزه نمی کند بلکه رییس جمهور اصلا غیر از شعار دیگر برایش چیزی نمانده است.
من در این مورد از رییس جمهور سئوال کردم؛ رییس جمهور میخواست که حمایت شخصی شود، در مطبوعات از او حمایت شود، من گفتم که وطن در بحران است، نمی توانم از شما حمایت شخصی کنم. این کار خوب نیست و این کار را هرگز نمی کنم. بعد از این که از حکومت بیرون شدم، به رسانه ها برخی چیزها را گفتم. من اولین کسی بودم که از درون حکومت، حکومت را نقد کردم. مصاحبه های زیادی کرده و خواستار اصلاحات شدم. پنج الی شش هزار نفر را از تمام اقوام جمع کردم و مطرح کردم که آجندای ارگ ایجاد اختلاف میان اقوام است؛ این برای ما قابل قبول نیست. تمام اقوام باهم برادرند و هر قوم در این خاک سهم دارد، نشود که دو سه نفر قوم بازی کنند و نفاق ایجاد کنند!
من نخست با رفتاری که در برابر جنرال دوستم صورت گرفت، مخالفت کردم. این مطابق به قانون نیست. اگر جنرال دوستم مجرم بود، چرا وی را معاون تعیین کردند؟ و اگر جرم است این مطابق به قانون اساسی حل شود، حکومت به زور دیگران این کار خلاف قانون را کرد.
 
یکی از شعارهای برجسته رییس جمهور در وعده های انتخاباتی اش این بود که هیچ افغان از افغان دیگر برتر نیست، حالا به وضوح دیده می شود که افراد حتی از درون ارگ یک قوم را نسبت به قوم دیگر برتر می دانند، شما میدانید که این مسئله در ارگ وجود دارد؟
در این کاملاً من به سئوال شما موافق هستم. در درون ارگ یک حلقه است، کار این حلقه قوم و قوم بازی است، حتی به سمت بازی ها نیز رجوع می کنند، اینها حتی به یک ولایت کوچک مداخله می کنند، ما چنین چیزی از این حکومت توقع نداریم. حکومت مطابق به قانون اساسی به تحکیم وحدت ملی مردم افغانستان مکلف است، فکر میکنم که این کار غیرقانونی ها و فعالیت های حلقه درون ارگ جریان دارد. این مسایل به طور واضح معلوم است، مثلاً در مورد معاون اول این کار را کرده است؛ در واقع کار خوب نکرده و من مخالف این مسئله هستم. اگر به قانون احترام داشته باشیم باید این کار نمی شد. در ارگ ریاست جمهوری همین حلقه، این کار را می کند، ما و شما مثال آن را داریم.
 در تاریخ نوشته می شود که شما به یک قوم کلان، اهانت می کنید، شما گفتید فلان نفر فاسد است اما شما همین فاسد را در کنار خود جای می دهید! این گونه کارها را قانون اجازه نمی دهد. من چه گناه کردم که مرا عزل کرده است؟ اگر این حکومت دموکراسی است، من از دموکراسی حمایت کردم، وظیفه ام مشوره دادن است، فقط به رییس جمهور یک مشوره دادم که مشکلات به اوج خود رسیده است. هر روز قتل صورت میگیرد، نیروهای امنیتی و جوانان به خاطر همین وطن شهید می شوند اما شما در ارگ نشسته اید هر آن چیزی که دل شان می کنند انجام می دهند؛ ما رای ندادیم که کار شخصی کنید، ما رای دادیم که شما به استحکام مملکت و وحدت ملی کار کنید! به این خاطر رای دادیم، به این رأی ندادیم که شما قومگرایی را دامن بزنید، فساد کنید، ناامنی کنید، این مشکلات واضح است.
 
این حلقه ای که شما از آن سخن میزنید، در کدام رده ریاست جمهوری قرار دارند؟
این حلقه در حد مشاورین است که یک یا دو مشاور بسیار به رییس جمهور نزدیک اند، در سطح وزرا است و به سطح دفتر ریاست دفتر ریاست جمهوی است؛ همین حلقه چهار یا پنج نفری، تمام سرنوشت مردم افغانستان را به دست گرفته اند. این که نه قانونی است، نه انسانی است، نه هیچ قانونی برابر نیست. تمام ملیت ها زحمت کشیده اند، در این خانه مشترکاتی دارند؛ مشترک برای تمام مردم افغانستان. این طوری نمی شود که یک یا چند نفر سرنوشت ملت به اینها داده شود.
 
برخی والی ها فاسد هستند اما از سوی رییس جمهور گماشته شده اند، آنها چه کسانی اند؟
من فکر میکنم که این به مردم معلوم است، به رسانه ها هم معلوم است. چند بار اعلام شد. یک اشاره درست کردم، والیانی که در حکومت قبلی همراه با حامد کرزی کار می کردند، حالا هم والی هستند، این والیان فساد کردند و پرونده دارند، اما حالا  والی شده اند، این مسئله ارتباط به قوم گرایی دارد.
 
منظور شما والی بلخ است؟
نه نه هرگز؛ ولایت بلخ هیچ وقت منظورم نبوده است. استاد عطامحمدنور والی بلخ یک آدم مجاهد و یک آدم سیاسی مطرح افغانستان است، احترام زیاد دارم، استاد عطا محمدنور خوب والی بود، اشرف غنی رییس جمهور زورش به والی بلخ نمی رسد. به تمام مردم افغانستان روشن است. والیان جدید دیگری را تعیین کرده اند که برای من مشکوک است، به ریاست جمهوری بیان کردم والیانی که تعیین شده مشکل دارند. حتی والیی تعیین شده است که حتی یک روز کاری هم نداشته، اما حالا یک ولایت کلان را برایش داده است. برای کسی که یک روز هم در آن ولایت ماموریت نکرده است!
 
جناب آقای علیزی! از دو سال بدین سو، مشکل جدی میان حکومت مرکزی و حکومت محلی بلخ وجود داشته است، شما کسی که به عنوان مشاور ارشد ریاست جمهوری در امور حکومتداری محلی ایفای وظیفه میکردید، آیا میدانید که مشکل رییس جمهور با استاد عطا و حکومت محلی بلخ چیست؟
من فکر میکنم که رییس جمهور با والی صاحب ولایت بلخ مشکل دارد. والی صاحب بلخ یک آدم سیاستمدار مجاهد و مشهور مملکت است. رییس جمهور با والی بلخ وعده و موافقت کرده بود که کارهایی را انجام می دهد؛ رییس جمهور یک بار تمام والیان را به خاطر استادعطا سرپرست تعیین کرد؛ آقای غنی فکر میکرد که استادعطا را برکنار می کند، حتی رییس جمهور در این مسئله رنگ و بوی قومی داد و این رنگ و بوی قومی این بود که اشرف غنی فکر میکرد من به عنوان رییس جمهور قدرت و زور دارم و می توانم والی ولایت بلخ را برکنار کنم اما زور رییس جمهور به استادعطا نرسید. بعد از این مسئله، در یک معامله سیاسی دوباره حکم داد و استادعطا را والی مقرر کرد که با این حکم موضوعات حل شده بود، بعد از حکم دوباره رییس جمهور برعلیه استاد عطا دسیسه کرد. دسیسه ای که از آصف مهمند میخواست بر علیه استاد عطا استفاده کند و پرونده بسازد. رییس جمهور میخواست که استاد عطا پیش رییس جمهور سرخم کند، میخواست استادعطا را ترور شخصیتی کند، اما من بار بار تاکید کردم که این کار غلط است. من این مسایل را که بر علیه استاد جریان داشت، در جریان قرار داشتم که محض توطئه و دسیسه است.
 
شما از آصف مهمند یاد کردید، آیا رییس جمهور قصد داشت، پرونده ای که بر علیه جنرال دوستم ساخته شده بود، آیا این داستان را برعلیه استاد عطا تکرار می کرد؟
مسئله آصف مهمند را حکومت به رهبری رییس جمهور ساخته بودند که بر علیه استادعطا یک پرونده درست کند، استادعطا را بدنام کند که در این دسیسه رییس جمهور کامیاب نشد. رییس جمهور میخواست که از آصف مهمند به عنوان یک مهره برای ترور شخصیتی استاد عطا استعمال کند. فکر میکرد که آصف مهمند قدرتمند است و پشتیبانی مردمی هم دارد. میخواست استادعطا را مثل جنرال دوستم، از وطن خود بیرون کند تا دست رییس جمهور باز شود، هر چه دلش شد انجام دهد. در کنار آصف مهمند، یک کتله دیگری را رییس جمهور برعلیه استادعطا تشکیل داده است. این کتله کسانی است که چند نفر برادر تاجیک را در ارگ خواسته است، وقتی احمضیا مسعود را برکنار کرد، حاجی الماس را مقرر کرد، رییس جمهور به نوعی کوشش دارد که این کتله را برعلیه استاد عطا قوی کند. این مسئله را شاهد هستم و با چشم خود دیدم، بصیر سالنگی، حاجی الماس و برخی دیگری را جمع کرده است تا یک نوع کشمکش را در میان برادران تاجیک ایجاد کند، این هم یک دسیسه محض رییس جمهور و دسیسه مطلق برعلیه استاد عطا بود.
 
رییس جمهور از کسانی انتظار دارد که آن ها را به کرسی ها نشانده و از رییس جمهور حمایت شخصی کنند، هدف رییس جمهور از این حمایت های شخصی چیست؟
فکر میکنم که برنامه رییس جمهور این است که در چوکی نشسته باشد، دیگه هرچیزی که صورت بگیرد به قصه اش نیست، به این فکر نیست که وطن به کدام حالت است، من که عضو تیم رییس جمهور بودم، اصلا فکر نمیکردم که رییس جمهور چوکی دوست است و علاقه به چوکی دارد، فکر میکردم که آدم تعلیم یافته و فهمیده است، به چوکی علاقه نداشته باشد، حالا غیر از چوکی، دیگر فکری ندارد. هر چیزی که در این مملکت می شود، او به این نام خوش است که رییس جمهور است! اطراف او یک حلقه است، کسانی که فامیل های شان در خارج است، دل شان به این وطن نمی سوزند، این چی حالت است؟ انفجارهایی که در زنبق، سردار محمد داودخان، انفجار بلخ و... صورت گرفت، خود رئیس جمهور اعلام کرد که بزودی، پیگیری کرده و به مردم اعلام می کند، مردم این توانایی را ندارد از رییس جمهور پرسان کنند وعده ای که کرده بود، چه شد؟ اما یکی آن را به ملت ثابت نکرد که مجرمین ملت را بازداشت کرده باشد.
 
 
پرسش دیگری که همیشه مردم آن را مطرح می کند، چرا رییس جمهور از برگزاری لویه جرگه هراس دارد؟
من فکر میکنم که حکومت از ملت میترسد، از لویه جرگه نمی ترسد، به خاطری که به مردم باور ندارد دیگر این که ملت از او فاصله گرفته است، رییس جمهور فکر میکند اگر لویه جرگه برگزار شود، اعمالی که در سه سال انجام دادم، مردم افشا می کنند که من کاری نکردم. یک موضوع دیگری که بسیار دامن زده، موضوع وحدت ملی است. از مردم هراس دارد، به حکومت گفتم که شما از این مشکلاتی که افغانستان با آن درگیر است، برای بیرون رفت از این مشکلات، راهی دارید؟ بگویید؟ چه راهی؟ گفتم که بیایید گپ بزنیم، دیدم هیچ راهی ندارد، نمی تواند انتخابات برگزار کند، رییس جمهور رییس کمیسیون انتخابات را یک روز تعیین می کند و بعدش به حکم خود برکنار می کند، به برگزاری انتخابات پارلمانی، شش ماه مانده است، سه سال شده است به حکم خود کار پارلمان را ادامه داده است، به حکم خود رییس جمهور که پارلمان وقت آن قبلا تمام شده و غیرقانونی است، باز اکثریت کارهای آن غیرقانونی است، خودشان تعهد کردند در توافقنامه سیاسی که لویه جرگه را برگزار کنند اما نمی خواهند برگزار کند، تا چه وقت حکومت غیر قانونی به مردم مسلط باشد؟
 
مشخصا آجندای حکومت چیست؟
حکومت به نفع شخصی خود کار می کند. چند نفر در ارگ نشسته، به نفع خود کارهای شخصی می کنند، دیگه هیچ دستاوردی ندارد، دستآورد اول این بود که صلح بیاورد، نیاورد، با طالبان صحبت نشد، با فساد اداری مبارزه نشد، انتخابات را برگزار نمی کند، وحدت ملی را تامین نکرد، دیگر هیچ دستاوردی ندارد. این حکومت در سه سال کاری خود، چگونه انتخابات ریاست جمهوری برگزار کند؟ اگر برگزار نشود، مشروعیت نیم بندی که داریم، این حکومت چه می شود؟
این مردم و حکومتداری در تصمیم گیری ها ومشکل غنی چیست؟
هر تصمیمی که میگیرد، به نفع مردم و تیم، وحدت ملی نیست و هر تصمیم را عجولانه و تصمیمی که میگیرد، برای مردم قابل قبول نیست.
 
 
گفتگو از وحید فرزان – خبرگزاری جمهور