حاجی لعل جان که قاچاقبر بین المللی بود در حکومت قبلی معامله شد که این امر، در زمان حکومت کرزی صورت گرفت و حالا حاجی لعل جان در کویته است. در حال حاضر، در محبس پلچرخی افغانستان، ۳۷۰۰ قاچاقبر موادمخدر نگهداری می شود

بازمحمد احمدی معین مبارزه با موادمخدر وزارت امور داخله در قریه پلیران ولسوالی کشم بدخشان به دنیا آمده است.
وی دوران مکتب را در لیسه زراعت ولایت بغلان در شهر پلخمری به اتمام رسانید بعد از فراغت از آن ليسه، با مجاهدین همسو گردید و در برابر ارتش سرخ شوروي در کنار احمدشاه مسعود قهرمان ملی رزمید.
آقای احمدی پس از سقوط طالبان با ابتکاراتی که از خود در سرکوبی گروه طالبان در ولایات شمالی کشور نشان داد، به حیث قومندان قول اردوی هرات در سال ۸۴ تعیین گردید. پس از آن بنابر نا امنی های به وجود آمده در ولایت غور، ایشان در سال ۸۴ به حیث والی این ولایت، گماشته شد. و در سال ۱۳۸۵به حیث والی ولایت بدخشان برگزیده شد که تا سال ۱۳۸۹ به حیث والی این ولایت، ایفای وظیفه کرد و پس از سال ۸۹ تاکنون، به حیث معین مبارزه با موادمخدر وزارت امور داخله، ایفای وظیفه می نماید.
در یکسال اخیر، کشت و قاچاق موادمخدر در سراسر افغانستان به گونه بی سابقه افزایش یافت. افزایش کشت کوکنار و قاچاق موادمخدر و عایداتی که از این طریق به دست می آید، بیشتر به نفع مخالفان مسلح تمام می شود...

تشکر جناب معین صاحب که وقت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید؛ کشت کوکنار به شکل بی سابقه ای افزایش یافته است، غیر از عامل ناامنی ها، ضعف ها چی بوده و چرا کشت مواد مخدر افزایش یافت؟
تشکر میکنم. قبلا هم گفته ام که شما شاهد هستید، اکثرا کشت کوکنار یعنی ۹۰ درصد در مناطق ناامن صورت میگیرد و تحت کنترول طالبان قرار دارد. برنامه هایی که قبلا وزارت مبارزه با موادمخدر تهیه میکرد و مطابق آن اقدام می شد، فعلاً تاثیرگذار نیست و روی این منظور، با وزارت مبارزه با موادمخدر نشست داشته ام و گفته ام در نحوه پلان گذاری برای محو کشت کوکنار تغییرات اساسی بیاید و ظرفیت های اساسی برای محو کشت، ایجاد شود. محو کوکنار در مناطق نا امن صورت گیرد و در برخی موارد پلان عملیات نیروهای امنیتی را بسازیم که قوای امنیتی عملیات کرده و پیشرفت حاصل کند و از سویی هم، باید نیروهای امنیتی آماده داشته باشیم تا در محو کوکنار اقدام کنیم. البته سالهای قبل دستآورد داشتیم اما سال جاری که در سرتاسر افغانستان بخصوص در مناطق تحت کنترول طالبان کشت کوکنار افزایش یافت؛ بخصوص در مناطق جنوب غرب و شرق افغانستان است که جنگ هم دوام داشت، امکان محو را کمتر ساخته بود، ظرفیت هایی که بتوانیم در آن مناطق ناامن بروند و اقدام کنند به دسترس نداشتیم، بناءاً شاهد ازدیاد کشت بودیم. وزارت مبارزه با موادمخدر و نهادهای همکار منطقه ای و جهانی، تلاش دارند که پلان جدید برای محو کشت کوکنار روی دست گیرند، ما دیدگاه ها و نظرات خود را با درنظرداشت تجاربی که در گذشته داریم، انتقال دادیم، امیدوار هستم که وزارت مبارزه با موادمخدر، محو کشت کوکنار را با والیان پلانگذاری دقیق تر کنند، نیروهای امنیتی قویا در محو کشت کوکنار، دخیل ساخته شوند و ما قبل از آن که به محو برویم، باید حمایت رهبری دولت را داشته باشیم، نیروهای ذخیره را بخاطر محو در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم ساحه ای که کشت می شود، تحت پوشش امنیتی قرار داده و در محو کشت کوکنار، دستآورد داشته باشیم.

برای محو کشت کوکنار، ظرفیت های شما در چه سطح است؟ آیا در شرایط کنونی، توانمندی در اداره شما وجود دارد که در سال پیش رو، کشت کنار را محو کنید؟
با درنظرداشت چالش ها و تهدیدات موادمخدر، ظرفیت های ما متناسب با چالش ها نیست، اصلا قابل مقایسه نیست. در گذشته قطعه ای خاص در معینیت مبارزه با موادمخدر داشتیم که تعدادشان به ۱۵۰ سرباز بود که فعلاً لغو شده است و این قطعه خاص از تجهیزات و امکانات مناسب برخوردار بودند که با بیشتر شدن ناامنی ها، اکثراً نیروهای ما درگیر جنگ با تروریزم، تامین امنیت و ایجاد پوسته های امنیتی و مصروف این موارد گردیدند که البته ایجاب هم میکرد که تا همه نیروها بسیج شوند. انتظار دارم که در سالهای آینده افغانستان و جامعه جهانی، ظرفیت ها را تقویت کند. ما نیروی آماده داشته باشیم تا کشت و قاچاق را محو کند که فعلا نداریم. هرقدر کندتر عمل کنیم، ساحات مربوط به طالبان بیشتر ناامن گردیده و بیشتر مورد کشت کوکنار قرار میگیرد و فرصت های محو را از ما میگیرد.

پولی که از بابت موادمخدر در افغانستان به دست می آید، چگونه می چرخد و سرانجام به کجا سرازیر می شود؟
شما شاهد هستید که اکثراً کشت و قاچاق موادمخدر در جنوب و جنوب غرب افغانستان است، از همین مناطق بیشتر قاچاق می شود. مرزها نا امن است و تحت کنترول حکومت افغانستان نیست. این امر سبب می شود که باندهای مافیایی و حلقاتی که بیرون از مرزها، این باندها را حمایت می کنند، به سادگی از مرزهای افغانستان عبور می کند. در جاهایی انتقال می یابد که موادمخدر تولید و پروسس می شود، بازار موادمخدر هم نزدیک همین مرزهاست. موادمخدر بیشتر از مرزهای آبی کشور به کشورهای خارجی بخصوص شمال افریقا قاچاق می شود. راه حل این است که باید کاملا مرزهای افغانستان تحت کنترول باشد و بر اوضاع قسما مسلط باشیم، تا هم جلو باندهای مافیایی گرفته شود و نیز از دستهایی که بیرون از کشور قاچاق را حمایت می کنند و از این طریق افغانستان را ناامن میکنند، جلوگیری کنیم تا بتوانیم یک مبارزه موفقانه و همه جانبه را آغاز کنیم تا نتیجه خوبی را برای محو قاچاق و ترافیک موادمخدر به دست آوریم.

در خصوص این که موادمخدر چگونه قاچاق می شود، چند درصد قاچاق موادمخدر از طریق هوا صورت میگیرد و چند درصد دیگر آن از طریق زمین؟
درصدی از انتقال موادمخدر از طریق هوا و میدان هوایی کابل صورت میگیرد که نسبت به سال های گذشته، افزایش یافته است. چرا که تعداد دستگیری که در میدان هوایی کابل داشته ایم، در سال جاری بی سابقه بوده که در همین سال، ۱۲۱ قاچاقبر موادمخدر را بازداشت کرده ایم که این قاچاقبران، موادمخدر و به خصوص هیروئین را از طریق بدن شان به بیرون از کشور انتقال می دادند. اما نسبت به قاچاقی که از طریق زمینی صورت میگیرد، ناچیز است. ممکن است بگوییم که ۲ درصد قاچاق از طریق هوا صورت میگیرد ولی متباقی از طریق زمینی انجام می شود. اکثراً قاچاق موادمخدر از طریق کشتی ها به بیرون از کشور صورت میگیرد. مرزهای غربی افغانستان تا حدی تحت کنترول است و ایران تلاش دارد تا جلو قاچاق را بگیرد و اکثراً از طریق مرز پاکستان و مرز با تاجیکستان صورت میگیرد که موادمخدر با استفاده از کانتینرها و کشتی های آبی قاچاق می شود که با این حال، می توانیم بگویم، ۴۸ الی ۵۲ درصد از جنوب افغانستان، ۲۵ درصد از طریق غرب افغانستان از مرز ایران و ۱۵ الی ۲۰ درصد از طریق شمال افغانستان به بیرون از کشور قاچاق می شوند.

پیش از این گزارشهایی وجود داشت که خارجیها خود در قاچاق موادمخدر دست دارند و کشت موادمخدر در مناطقی صورت میگیرد که بزرگترین پایگاه های نظامی خارجی ها هم در آن مناطق وجود دارد؛ آیا می توان خارجی ها را در قاچاق موادمخدر دخیل دانست؟
خارجی ها به خصوص امریکا و بریتانیا، همکاران خوب ما هستند، در عرصه موادمخدر با حکومت افغانستان همکاری جدی دارند و ظرفیت هایی را که در اداره پولیس موادمخدر وجود دارد، توسط دولت امریکا و بریتانیا تمویل می شود و تمام عملیات هایی که در مبارزه با موادمخدر در مناطق ناامن صورت میگیرد، نیروهای ویژه امریکایی حمایت می کند و در مورد این که امریکا و بریتانیا در قاچاق موادمخدر دست دارد و از پایگاه های شان قاچاق می شوند، اسناد نداریم. قاچاق در دسترس نیروهای خارجی قرار ندارد، قاچاق در جایی است که طالبان در آنجا دسترسی دارند، باندهای مافیایی زندگی می کنند و این باندها با ما و جامعه جهانی درگیر جنگ هستند. اما واقعیت این است که جامعه جهانی، اولویت شان مبارزه با تروریزم است نه موادمخدر. خب بخشی از فعالیت های جامعه جهانی موادمخدر هم است که همکاری های شان، بخصوص نیروهای ویژه امریکایی بیشتر شده است و این نشان می دهد که امریکا درک کرده و بریتانیا درک کرده اند که موادمخدر یک چالش بزرگ برای بی ثباتی افغانستان است، منبع تمویل تروریزم در کشور ما موادمخدر است که باید ریشه کن شود. تا زمانی که منابع تمویل این مافیا و طالبان نابود نشود، مسئله تروریزم هم در افغانستان حل نخواهد شد. این کمک های امریکایی ها است که سبب شده است که ما موفقیت هایی در امر مبارزه با موامخدر داشته باشیم.

حالا با وجود همه این مبارزات در برابر مافیای موادمخدر، در حال حاضر، فابریکه های موادمخدر بیشتر در کجا فعالیت دارد و موادمخدر را در کجا پروسس می کنند؟
دو سال پیش، فابریکات در مناطق دیگری حتی تحت کنترول دولت وجود داشت که فعلا ما بسیار اندک داریم که فاریکه های تولید موادمخدر، تحت کنترول دولت وجود داشته باشد. اکثرا به ساحات شرق و جنوب غرب است تحت کنترول نیست و بخش دیگری از فابریکه های تولید موادمخدر به خارج از مرزها انتقال یافته است. دلیل آن این است که طالبان تمام فابریکه ها را تحت کنترول داشته باشد و از سویی هم، موادکیمیاوی که در ساختن هیرویین استفاده می شود، در مرزها به سهولت در اختیار مافیا و طالبان قرار میگیرد.
بناءاً از این نگاه هم که میتوانند، هیروئین بهتر تولید کنند، فابریکات به مرزها انتقال یافته و احتمالا یک قسمت فابریکه ها در بخشی از قسمت هایی چون کشورهای منطقه و احتمالا کردستان است و همینطور در ساحات مناطق ناامن منطقه ای انتقال یافته است.

در خصوص بازداشت قاچاقبران و مافیای موادمخدر، ظرفیت های شما در چه سطحی است؟
یکی از اولویت ها و اهداف اساسی ما هدف قرار دادن قاچاقبران بین المللی است که در این عرصه همکاران بین المللی کمک می کنند که بیشتر در راستای بازداشت آن ها دستآورد داشته باشیم. در سال جاری نسبت به هرسال دیگر، قاچاقبران بیشتر دستگیر شده اند. اکثراً این قاچاقبران فعلا در مناطقی زندگی می کنند که تحت کنترول طالبان است و برخی دیگری قاچاقبران در پاکستان و کشورهای خلیج زندگی دارند که این باندها از آن مناطق، باندهای دیگری را در داخل افغانستان مدیریت و رهبری می کنند و هنگامی که فرصت کردند به داخل افغانستان یا هم به ساحات تحت کنترول حکومت می آیند که به زودترین فرصت، آن ها بازداشت می شوند. کسی تاحالا قاچاقبران بزرگ موادمخدر که بازداشت شده و بعد آزاد شده باشد، تاحال دیده نشده است اما در برخی موارد در دستگیری قاچاقبران مشکلاتی موجود است که ساحه ناامن است. تلاش می کنیم که از ظرفیت های موجود برای دستگیری قاچاقبران استفاده کنیم.

اما پیش از این، گزارش ها و نگرانی هایی از رهایی قاچاقبران موادمخدر از پشت میله های زندان مطرح شده بود!
تاحالا هیچ قاچاقبری از زندان آزاد نشده است، فقط یک مورد وجود داشت که حاجی لعل جان است که قاچاقبر بین المللی بود که بعد از آن کسی دیگری آزاد نشده است، وقتی محاکمه شده، در مورد رهایی شان، اقدام نشده است. یک مورد حاجی لعل جان که قاچاقبر بین المللی بوده است، در حکومت قبلی، معامله شد که متاسفانه از زندان آزاد گردید که این امر، در زمان حکومت کرزی صورت گرفت و حالا حاجی لعل جان در کویته است. در حال حاضر، در محبس پلچرخی افغانستان، ۳۷۰۰ قاچاقبر موادمخدر نگهداری می شود و و این محبس تحت کنترول قرار دارد که مواظبت خاص شود تا این ها نتوانند سوء استفاده کرده و دست به فرار بزنند.

معین صاحب به عنوان آخرین پرسش، یک قاچاقبر موادمخدر در زمان حکومت کرزی، رها شد. حالا این امر نشان دهنده چیست؛ حکومت قبلی در امر مبارزه با موادمخدر قاطعیت داشت یا حکومت کنونی؟
حاجی لعل جان در حکومت قبلی آزاد شد. در آن وقت، هم دولت تلاش داشت تا قاچاقبران موادمخدر بازداشت شوند که البته در زمان حکومت کرزی، مداخلات سیاسی برای رهایی قاچاقبران، بیشتر شده بود اما در دوره کنونی، مبارزه با موادمخدر در اولویت ریاست جمهوری و ریاست اجرائیه است که ما در حال حاضر، طرح پلان عملی ملی را روی دست گرفته ایم و با قاطعیت و اراده قوی، وظایف نیروهای امنیتی را مشخص کرده و اهداف در این پلان مشخص است.
این پلان، سبب شده است تا اجرای عملیات ها را بیشتر کنیم که روی این منظور، کمیسیون عالی هم برای مبارزه با موادمخدر ایجاد شد که در راس این کمیسیون شخص رییس جمهور قرار گرفته است و تلاش دارد که قوانین مبارزه باموادمخدر که از خلاء و مشکلات برخوردار است، در حال تعدیل شدن است؛ حکومت حمایت می کند و فعالیت هایی شده است به وضاحت دیده می شود که دولت کنونی جدی تر و قاطع تر است نسبت به مبارزه در امر موادمخدر نسبت به حکومت قبلی.
گفتگو از وحیدفرزان – خبرگزاری جمهور