مدیریت جنگ و صلح، مربوط به حکومت است

سیدحسین انوری رهبر حزب حرکت اسلامی افغانستان و از سران جهادی است. وی در حکومت کرزی، سالها مقام وزارت و ولایت داشت.
آقای انوری سال گذشته در انتخابات ریاست جمهوری سهم گرفت و نهایتاً از اشرف غنی اعلام حمایت کرد. رییس جمهور، پست مشاوریت ارشد نظامی را به آقای انوری پیشنهاد داده اما وی این پیشنهاد اشرف غنی را رد کرد. اما وی حامی حکومت وحدت ملی است.
طی یک سال حکومت وحدت ملی، وضعیت امنیتی و اقتصادی کشور، دل خوشی برای مردم نگذاشته است.
تداوم این وضعیت سبب شده است تا نیروهای جهادی سابق، با همکاری حکومت در مبارزه با طالبان، سلاح بردارند. تسلیح و فعالیت نیروهای جهادی در وضعیت کنونی افغانستان آیا سودمند خواهد بود و یاخیر؟ خبرنگار خبرگزاری جمهور این نگرانی ها را با سیدحسین انوری از سران سابق جهادی مطرح کرده است.

تشکر آقای انوری که فرصت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید؛ شما وضعیت ناامنی ها را مشاهده می کنید که دامنه جنگ در کشور با گذشت هر روز گسترده می شود؛ به خصوص شمال افغانستان. تداوم این وضعیت می تواند چقدر نگران کننده باشد؟
تشکر! خب مردم افغانستان به یک سلسله ناامنی های جدی مواجه شد که پیش از آن انتظارش را نداشتند، امیدوار بودند که افغانستان شاهد یک فضای جدیدی صلح و ثبات باشد. اما متاسفانه این آرزو بر اساس تلاشهایی که صورت گرفته بود تحقق نیافت و دوباره فضا به سوی نظامیگری رفت و ناامنی ها شدت گرفت.
امروز شاهد یک سلسله واقعیت های تلخ در کشور هستیم که از جمله حوادث قندوز، ننگرهار و هلمند که منجر به شهادت نیروها و ثروت و سرمایه های مردم افغانستان شده است؛ می باشیم. در این حوادث، طبعا مخالفین تلاش دارند، از فرصت استفاده کنند تا جغرافیای افغانستان را در گوشه گوشه این خاک در اختیار بگیرند.
اما دوام جنگ راه حل نیست. هرقدر در این قسمت قضایا به شکل نظامیگری تعقیب شود، به جایی نخواهد رسید و جامعه جهانی هم نتوانسته است که افغانستان را کمک کند.
جامعه جهانی همیشه با افغانستان با یک چهره نه بلکه با دو چهره بازی کرده است. متاسفانه کسانی که ادعای حمایت از ما را دارند در رابطه ناامنی ها دست دارند و این روند را به شکل گسترده تر نظامیگری می کشانند.
وضعیت کنونی افغانستان قابل تایید نیست و مردم افغانستان دارند رنج می برند، فرار جوانان نبود اقتصاد و نبود اطمینان خاطر نسبت به آینده شان همه باعث شده که راه فرار از کشور را ترجیح داده اند.

نارضایتی مردم از حکومت بیشتر شده و حکومت قادر نیست که بحران را درست مدیریت بکند و هر روز از این وضعیت قربانی می گیرد. اگر این وضعیت کاسه صبر را مردم لبریز کند، آیا در نتیجه می توان به سقوط نظام فکر کرد؟
جادارد که از نیروهای امنیتی ستایش شود و عملکردشان را در برابر هراس افگنان مورد تقدیر قرار داد. با دنیایی از مشکلات دست و پنجه نرم کردند و تا امروز از جغرافیا و ناموس کشور و امنیت مردم افغانستان دفاع کرده اند.
طبعا در چگونگی مدیریت، مشکلات وجود دارد؛ مدیران ادارات امنیتی متوجه باشند و اگر واقعا قادر به رهبری سالم نیستند بگذارند جانب دولت در این قسمت مسئولانه عمل کند و مدیرانی که واقعاً از عهده مسئولیت به وجه احسن می برایند تقدیر شوند. نباید سرنوشت نیروهای امنیتی در گرو مسایل قومی و زبانی قرار گیرد.
مردم یقیناً با نیروهای امنیتی آمادگی ها و حمایت شان را اعلام کردند تحت هرشرایطی با نیروهای امنیتی خود ایستادگی خواهند کرد. ما باید نیروهای تعویضی و تازه نفس برای نیروهایی که در خط جنگ می رزمند، داشته باشیم. حضور جوانان و غیر سیاسی و هرکسی که بر اساس رسالت ملی در قضیه سهیم شوند.
نگرانی هایی هست، طبعا اگر جانب دولت نتواند این مشکلات را از سر راه بردارد، پیامد منفی خواهد داشت و در این قسمت مسئولیت تامین امنیت مردم است و در این راستا تلاش ها هم جریان دارد و به این تلاش ها نباید بسنده شود، خصوصا دولت می تواند در شرایط موجود از نیروی جهادی که با انگیزه است و می تواند تاثیرگذار داشته باشد و از شخصیت های سالم، درست استفاده کند.
البته استفاده از نیروهای مجاهدین مطابق به اصولی که جانب دولت مطرح می کند، صورت گیرد! اگر این همکاری، مهار شده و کنترل شده نباشد و این نیرو مطابق پالیسی امنیتی افغانستان آماده نشود، طبعا حادثه ساز خواهد شد و برای مردم قابل قبول نخواهد بود. اما اگر گروههای سیاسی، نظامی و غیر نظامی در یک چارچوب تعریف شده از جانب حکومت وارد عمل شوند، به این شکل، یقینا می تواند بیشترین همکاری را با ارتش، پولیس و امنیت ملی داشته باشند.

ما در چند روز اخیر، شاهد نشست های مجاهدین در پروان و خانه سیاف بودیم. سران جهادی در میان گروهی از مردم جا دارند و در جنگ ها شریک بودند. به نظر شما این مجاهدین در شرایط فعلی، تحت چه شرایطی همکاری کنند؟ آیا حلقه ای درست خواهند کرد که خودشان مدیریت کنند و یا هم با مدیریت حکومت صورت بگیرد؟
ما در جریان هستیم که چنان نشست هایی صورت گرفته و متشکل از حلقات خاصی بوده است. اقداماتی را که قرار است انجام دهند اظهار همدردی با مردم قندوز است و مشکلاتی که در سمت شمال و قندوز پیش آمده است طبعا با این نیروها نمی توان مدیریت درست کرد. هیچ حرکتی نباید به دور از پالیسی امنیتی حکومت باشد. ما به نفع افغانستان می اندیشیم. حرکتهایی که بدور از پلان و مقررات تعیین شده دولت باشد، پیامد منفی خواهد داشت، مشکلات را بار خواهد آورد و در این قسمت هرگونه اقدام از جانب طیف جهادی و غیر جهادی با نیت سهمگیری در تامین امنیت کشور و سرکوب هراس افگنان باید تعریف شده و از آدرس دولت باشد.
مدیریت جنگ و صلح، مربوط حکومت است و تصمیم گیرنده است و حکومت می تواند طبق پالیسی امنیتی، نیروهای مجاهدین را در درون نیروهای امنیتی بگنجاند.

در وضعیتی که امنیت هر روز وخیم می شود، در حالیکه حکومت در نخستین روزهایش، توافقنامه امنیتی را با امریکا امضا کرد ولی یک سال گذشت؛ به باور شما امضای توافقنامه با امریکا و ناتو تاثیرگذار بوده است؟
متاسفانه حکومت با کاستی هایی که دارد نمی تواند نادیده بگیرد، در قسمت استفاده از این توافقنامه امنیتی تاهنوز کدام دستاورد و موفقیت نداشته است، امریکا بر اساس تعهدات توافقنامه، تاحال نتوانسته است مشکلات نیروهای امنیتی افغانستان را حل کند؛ متاسفانه جانب مقابل ما هنوز موفقیتی نداشته اند.
افغانستان هم در چند سال گذشته نتوانسته برای بهبود وضعیت کشور و منافع خود، از جامعه جهانی استفاده کند که یکی از نمونه های آن را میتوان توافقنامه امنیتی با امریکا و ناتو را یادآور شد.

شما حامی حکومت وحدت ملی بودید و هستید؛ آیا با سیاست خارجی حکومت موافق هستید؟ سیاستی که در قبال منطقه، کشورهای همسایه و جهان دارد به خصوص پاکستان!
من فکر میکنم که هیچگاهی نباید کشورهای همسایه از تعاملات سیاسی ما حذف شوند اما در چگونگی رفتار، برخورد و اتخاذ سیاست خارجی و امنیتی که باید جانب افغانستان به شکل بسیار معقول و عاقلانه پیش میرفت از ابتدا با گشاده رویی در قضایا برخورد کرد که هدف این بود تنش ها پایان یابد، اما متاسفانه از سوی پاکستانی ها این چیزها تاحال صورت نگرفته است و حالا هم پاکستانی ها باید بر اساس مسئولیت هایی که در قبال ملت اش دارد، مسئولانه برخورد کند و هر دو کشور را از آتش دود و باروت نجات دهند.
اگر پاکستان به این فکر باشد که افغانستان همیشه تحت مدیریت امنیتی و سیاسی اش باشد و تلاش کند تا این وضعیت را در افغانستان سازماندهی و مداخله کند، دیگر چنین چیزی ممکن نیست.
پس بهتر همین است که فضای جدید میان دو کشور ایجاد شود و مطابق همکاری ها، پاکستان وفا کند و اگر اسلام آباد در منطقه میخواهد مشکلات پایان یابد و فضای امن روحی و روانی پیدا شود، در این قسمت باید گامهای عملی از سوی پاکستان برداشته شود. در غیر آن اگر بازهم برخوردهای استخباراتی به حیث یک طمع کلان سیاسی و امنیتی در قضیه برخورد شود، اسلام آباد به جایی نخواهد رسید. پاکستانی ها باید حالا تجدیدنظر کنند و این تجدیدنظر به نفع پاکستان خواهد بود.
نیروهایی که فعلا به گونه ای، تحت تاثیر پالیسی امنیتی و اطلاعاتی پاکستان هستند باید متوجه باشند که تاچه وقت مشکل ایجاد کنند؟ مثل طالبان.
اگر قضیه افغانستان به شکلی محاسبه شود که فقط خوبان حکومت می کنند چنین چیزی نیست. هر گروه سیاسی در کشور از اسلامگرا تا کمونیست و لیبرال در این کشور ظلم کردند؛ ورنه در ابتدای پیروزی جهاد، اگر سران مجاهدین همدیگر را تحمل می کردند و فضای جنگی جدید را مطابق پالیسی استخبارات منطقه پیش نمی بردند وضعیت افغانستان به این حالت نمی رسید.
ما ضرورت به تعامل کلان ملی داریم تا افغانستان را از این بحران کنونی عبور دهیم و همه همدیگر را تحمل کنند، منافع ملی افغانستان که در صلح و امنیت است، باید برای مردم تامین کنیم.
گفتگو از وحیدفرزان – خبرگزاری جمهور