یکی از کاستی های قانون اساسی ما این است که محکمه قانون اساسی نداریم، اگر ما محکمه قانون اساسی می داشتیم، رییس جمهور نمی توانست که انتخابات را به تعویق اندازد. در این صورت محکمه قانون اساسی مداخله می کرد، فشار می آورد که رییس جمهور یا استعفا کند و یاهم انتخابات را برگزار کند...

محمدعمر داودزی عضو ارشد شورای حراست و ثبات افغانستان، رییس دفتر حامدکرزی، سفیر افغانستان در پاکستان و در آخر حکومت (کرزی) به حیث وزیر امور داخله گماشته شد.
با تشکیل حکومت وحدت ملی، او سمتی را در ساختارهای دولتی به عهده نگرفت بلکه در همکاری با برخی دیگر از سیاسیون، شورایی به نام "حراست و ثبات افغانستان" به رهبری استاد سیاف ایجاد کرد.
در آغاز تشکیل شورای حراست و ثبات، اعضای این شورا شعار دادند که هدف و پالیسی آن ها بهبود و اصلاح سازی نظام حکومتی است نه مخالف حکومت.
اینک که وضعیت سیاسی و امنیتی با گذشت هر روز وخیم تر می شود و از سوی هم، مسئله انتخابات چالش برانگیز شده است، شورای حراست و ثبات افغانستان در حل این موارد، چه اقدام و چه برنامه ای را به حکومت شریک ساخته است.

آقای داودزی، تشکر میکنم که فرصت تان را در اختیار خبرگزاری جمهور قرار دادید؛ نخست از مسئله انتخابات آغاز میکنم که این پروسه سیاسی ظاهرا با دشواری های زیادی همراه خواهد بود. اصلا اراده ای برای برگزاری انتخابات وجود دارد؟ دیدگاه کلی شما نسبت به این امر چیست؟
تشکر! اگر اراده ضعیف هم باشد، باید قوی تر و مستحکم تر شود. بدون انتخابات هیچ راهی نداریم، تنها راه تغییر، راه برگزاری انتخابات است. ایجاب قانون اساسی ما هم همین است که برای تغییر، تنها راه انتخابات است. انتخابات پارلمانی سه سال به تعویق افتاد ولی باید بیشتر از این به تعویق نیفتد.
ما موقف خود را روشن کرده ایم که تاریخ 28 میزان، آخرین تاریخ انتخابات باشد که باید حتما برگزار شود و بعد از آن، انتخابات ریاست جمهوری است که در حمل سال 1398 خورشیدی برگزار شود. خوشبختانه در این اواخر، رییس جمهور جداً و صراحتاً گفته است که انتخابات ریاست جمهوری سال آینده مطابق با قانون اساسی صورت میگیرد.
حالا کوشش می کنیم که سر وعده رییس جمهور اعتماد کنیم. در مجموع در مورد انتخابات همیشه مشکلات وجود داشته است، فکر میکنم اراده وجود دارد ولی دولت و کمیسیون های انتخاباتی باید توانمندی شان را به اثبات برسانند. ما در اراده حکومت و کمیسیون شک نداریم ولی در توانمندی حکومت و کمیسیون شک داریم.

شما در جریان روند ثبت نام رای دهندگان قرار دارید که به گونه بی پیشینه، مردم دلسردی شان را نسبت به انتخابات ابراز کرده اند. دلیل دلسردی مردم نسبت به انتخابات از دیدگاه شما چه چیزی بوده می تواند؟
به عقیده من سه عامل عمده دارد: یکی آن است که در سه یا چهار سال گذشته، حکومت وحدت ملی شدیدا سر انتخابات ها انتقاد کرد و تحت حملات قرار داد که انتخابات ناقص بوده، تقلب شده و در کمیسیون ها فساد وجود داشته است، یعنی حکومت انتخابات را در افکار عامه بدنام کرد. با این وجود، ملت دلچسپی شان را نسبت به این پروسه از دست دادند.
 دلیل دومی، همین که پارلمان موجود برای سه سال آینده تمدید شد و این تمدید باعث بدنامی دموکراسی گردید و ملت هم ناامید شدند. دلیل سومی، وضعیت بد امنیتی بود که مردم به خاطر ناامنی ثبت نام نمی کنند؛ اما با آن هم به ثبت نام رای دهندگان خوشبین هستم که تا کنون بیش از یک میلیون نفر ثبت نام کرده اند. هرچند رقم کمی است اما باید این رقم بالا می بود. ولی زمانی که کاندیدا معلوم شود، باز روند ثبت نام بهتر می شود.
اما این که روند ثبت نام، چقدر درست است، منطقی و شفاف است و ضد تقلب است، آن را باید احساس کنیم و ببینیم، چرا که ملت شاید ملاحظه داشته باشد، وقتی اعتماد سر شفافیت انتخابات وجود نداشته باشد، مردم اعتماد نمی کند، دولت باید ثابت کند که روند ثبت نام رای دهندگان شفاف و صادقانه است.

مسئله عدم اعتماد مردم افغانستان نسبت به پروسه های انتخاباتی از سه سال پیش مطرح بود، سه سالی که گذشت فرصت کمی نبود، چرا حکومت نتوانست که اعتمادسازی کند و یک بار دیگر اعتماد مردم را نسبت به انتخابات جلب کند؟
خب در قانون اساسی ما یک نقیصه وجود دارد و البته که هر قانون اساسی مشکلاتی دارد، چون ساخته بشر است. یکی از کاستی های قانون اساسی ما این است که محکمه قانون اساسی نداریم، اگر ما محکمه قانون اساسی می داشتیم، رییس جمهور نمی توانست که انتخابات را به تعویق اندازد. در این صورت محکمه قانون اساسی مداخله می کرد، فشار می آورد که رییس جمهور یا استعفا کند و یاهم انتخابات را برگزار کند. ما چنین محکمه ای نداریم و این در واقع نبود میکانیزم است. این امر باعث شد که رییس جمهور دست باز داشته باشد و انتخابات را به تعویق بیندازد. رییس جمهور در حقیقت انتخابات را قربانی طرح های سیاسی خودش بسازد که متاسفانه همانگونه شد. انتخابات را قربانی طرح های سیاسی خود کرد، برنامه های سیاسی چیزی بود که می گفتند اصلاحات در نظام های سیاسی و انتخاباتی می آورد، در حالی که کمیسیون کنونی با کمیسیون های دیگر فرقی ندارد.
در کل، شورای حراست و ثبات یک سیاست کنشی دارد نه سیاست واکنشی که هر روز بیاییم دولت را متهم کنیم. سیاست کنشی سیاستی است که از خود در انتخابات آینده پارلمانی و ریاست جمهوری برنامه داریم، آمادگی میگیریم؛ کاندیدا را مشخص می کنیم و پیشرفت های خوبی داریم. تنها از محور شورای حراست و ثبات، بیش از 200 نفر کاندید در انتخابات پارلمانی داریم. همینگونه محورهای دیگری نیز چنین برنامه هایی دارند. ما کوشش میکنیم که بیشترین کاندیدای شورای حراست و ثبات به پارلمان آینده راه پیدا کنند.
در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده هم برنامه داریم، فعالیت ها جریان دارد، فعلا روی دو قشر کار می کنیم: یکی روی قاعده وسیع سیاسی کار می کنیم که نخبه های سیاسی کشور شامل آن باشد، دیگر این که تیم تخنیکی را می سازیم که نزدیک به صد نفر باشد تا این که حکومت آینده ساخته شود. در صورتی که تیم شورای حراست و ثبات و متحدین ما موفق شود، مشترکا با متحدین خود یکجا عمل کنیم.

جناب داودزی، شما در جریان هستید که به تازگی، ائتلافی به رهبری حزب جمعیت، حزب جنبش و حزب وحدت مردم افغانستان و شوراهای لوی کندهار و لوی مشرقی در انقره ترکیه تهداب گذاری شد و قرار است به زودی در کابل اعلام موجودیت کند، دیدگاه شما نسبت به این ائتلاف چیست؟
ما دیدگاه ما مثبت است، امر خوبی است که سیاسیون کشور ائتلاف بسازند، اتحاد کنند، در راهکارهای خود تجدید نظر کنند البته با در نظرداشت منافع ملی کشور. ائتلافی که در انقره تهداب گذاری شد و به زودی در کابل اعلام موجودیت می کند، نظر با آن ها، بعد از مشوره هایی که داشتیم، فعالیت های مان و روی اهداف مشترک کار کنیم البته دو خیمه جدا باشد، یکی شورای حراست و دیگری ائتلاف، ولی در برخی موضع گیری ها، موضع مشترک و متحدانه خواهیم داشت. استقبال می کنیم و آرزو می کنیم که باهم در تفاهم کار کنیم، در تفاهم باهم با در نظرداشت منافع ملی کشور پیش برویم.

به تازگی، روند توزیع شناسنامه های برقی به شکل عملی آغاز شد اما این پروسه ظاهرا شکاف های قومی را بیشتر کرده و واکنش های تندی را به همراه داشت، موقف شورای حراست و ثبات در این مورد چیست؟
این یک کار حکومتی است و وظیفه حکومت است، حالا هم دیر شده است، باید بسیار قبل آغاز می شد، حق ملت است که تذکره داشته باشند. اما پروسه از آغاز آن سوء مدیریت شد و به سال آخری حکومت آوردند و روند توزیع را آغاز کردند. این پروسه را بیشتر یک موضوع کمپاینی ساختند. هر دو نهاد، هم ریاست جمهوری و هم ریاست اجراییه.
حالا که شروع شده، باید مدیریت درست شود و نگذاریم که توزیع شناسنامه باعث نفاق قومی در کشور شود. هر یکی از عمل دولت باید باعث اتحاد مردم شود نه باعث بی اتفاقی. متاسفانه توزیع شناسنامه های برقی باعث بی اتفاقی شده است، جای تاسف است و باید هرچه زودتر حل شود...

شما برای حل مسئله شناسنامه برقی، چه راه حلی را پیشنهاد می کنید؟
از طریق اجماع ملی، اجماع ساخته شود، حکومت نماینده های مختلف را گردهم جمع کند و به مشوره خواهی بپردازد، بعد از این چه کاری کنند تا این قطب بندی قومی دوباره بروز نکند، تا حدی که ممکن است باید مهار شود، ملت ضرورت دارد که متحد باشد، این جا دشمنان مردم افغانستان است و از وضعیت های چالش برانگیز سوء استفاده می کنند، حالا سر مسئله شروع شناسنامه برقی، اگر قطب بندی قومی شود، به خاطر کمپاین های انتخاباتی است. این امر به خیر مردم نیست، پس بنابراین، راه حل آن اجماع ملی است و حکومت نماینده های همه اقشار، جوانان و همگان را بخواهد، مشوره کنند که راه حل چیست؟ چطور از این مشکل عبور کند؟

ظاهرا توزیع شناسنامه برقی، رهبران سیاسی حکومت را در تقابل قرار داده است، آینده سیاسی افغانستان با این اختلافات به وجود آمده را چگونه می بینید؟
قبلا هم گفته ام که ما از سیاست واکنشی پرهیز می کنیم، سیاست کنشی را پیش گرفته ایم، برنامه داریم و حکومت هم وظیفه خود را انجام دهد، ولی با در نظرداشت منافع ملی که منفعت ملی همان وحدت ملی است، متضرر نسازند، متاسفانه با اعمال و تصامیم شان که بعضا تصامیمی خوب است ولی بی وقت است، باعث تفرقه می شود، سبب تضعیف وحدت ملی شود، از این ها جلوگیری صورت گیرد اما مشکلات کنونی راه حل آن اجماع ملی است که دایر شود و روی آن بحث صورت گیرد.

جناب داودزی! در توزیع شناسنامه، ذهنیت ها این گونه است که گویا مهندسی انتخابات ریاست جمهوری در عقب این برنامه وجود دارد، شما چقدر با این ذهنیت ها موافق هستید؟
ما از مهندسی انتخابات نگرانی داریم، افواهات می شنویم که انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری را مهندسی کنند ولی کوشش می کنیم، بالای کمیسیون انتخابات و کمیسیون شکایات انتخاباتی که افغان های ما هستند، اعتماد کنیم، تا که نبینیم که آن ها واقعا چه کاری می کنند و ثبوت نداشته باشیم که کمیسیون انتخابات شفاف عمل نمی کند. ما متهم نمی کنیم؛ پیش ما هرکسی بیگناه است، تا این که گناهکار ثابت شود، ما برای شان فرصت می دهیم و اعتماد می کنیم. حالا دولت یک جمع قضیه است که کاندیدان خود را در انتخابات دارد و اگر احیانا اراده مهندسی داشته باشد، ثبوت در اختیار داشته باشیم، فشار می آوریم و راه های جلوگیری آن را نیز سنجیده ایم، تا کنون ثبوت نیست که بگویم روی این مورد مهندسی می کند. البته مسئله شناسنامه، ضعف دولتی است، مدیریت نشده است و این آن قدر حرف کلان نیست.

گفتگو از وحیدفرزان – خبرگزاری جمهور