عربستان و بازی با کارت های سوخته

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی؛ وزیر امور خارجه قطر بدون آن که مستقیما از عربستان سعودی نام ببرد، از این کشور برای ایجاد بحران در منطقه انتقاد کرده است.
وزیر امور خارجه قطر که به امریکا سفر کرده، گفته است:"ما شاهد رهبری بی‌ ملاحظه و بی ‌مسؤولیتی هستیم که سعی می ‌کند کشورهای دیگر را به اطاعت از خود وادارد."
وزیر امور خارجه قطر گفته است چیزی که دقیقا شش ماه پیش در قطر اتفاق افتاد اکنون در لبنان در حال وقوع است.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی در جمع خبرنگاران گفته است عربستان سعودی و امارات متحده عربی باید درک کنند که هیچ کشوری حق ندارد در مسایل داخلی کشور دیگری دخالت کند.

وزیر امور خارجه قطر در واشنگتن گفته است قطر آماده است تا با میانجیگری امریکا برای حل مناقشه مذاکره کند. او گزارش ‌ها مبنی بر حمایت دونالد ترامپ؛ رئیس ‌جمهوری امریکا از عربستان سعودی را رد کرده است.

اشارات وزیر امور خارجه قطر به تحولات تلخی است که این روزها ثبات و پایداری سیاسی منطقه آشوب زده خاور میانه را به شدت ملتهب و متلاطم ساخته است. این وضعیت، معلول بلندپروازی های کامجویانه شاهزاده جوان و جویای نام سعودی است که حریصانه به سمت اریکه قدرت در یکی از غیر دموکراتیک های ترین رژيم های جهان، خیز برداشته و برای برآوردن کام خود، هر مانعی که در برابر خویش ببیند را با توسل به بدترین و سرکوبگرانه ترین شیوه های ممکن، از میان برمی دارد.

سریال بازداشت های بی سابقه شاهزادگان، نظامیان، دگراندیشان و فعالان سیاسی اصلاح طلب در درون و بیرون از دربار سعودی نیز بخشی از این کارزار سنگین و فراگیر است.

محمد بن سلمان در این فرصت کوتاه از حیات سیاسی خود، نشان داده است که برای تحقق آرزوی خود برای سیطره بلامنازع بر اریکه قدرت و ثروت سعودی، هیچ محدودیتی در استفاده حد اکثری از زور و قوه قهریه و آزمون شیوه های ماجراجویانه نمی شناسد. همین رویکرد موجب شده که اکنون عربستان سعودی چه در عرصه داخلی و چه در سطح منطقه ای و بین المللی، همزمان در چندین جبهه، وارد درگیری مستقیم شود.

این در حالی است که به باور آگاهان سیاست بین الملل، این میزان از مشغله و گرفتاری برای رژيمی که همواره به محافظه کاری و مصلحت اندیشی و گوشه گزینی از ریسک های بزرگ و پرخطر، شهره و زبانزد بوده است، فراتر از ظرفیت است و دست کم در حال حاضر، سیستم سیاسی بسیط و بسته سعودی، قابلیت و توان مواجهه معقول با این ابتلائات را دارا نیست.

به عنوان نمونه، در پی انتقاد شدید وزیر امور خارجه آلمان از اقدامات ماجراجویانه اخیر سران ریاض در لبنان و نیز عملکرد سیاه و فاجعه بار این رژيم در تجاوز نظامی به یمن، ریاض، سفیر خود را از آلمان فراخواند و گفته می شود که قرار است به زودی یک یادداشت اعتراضی شدیداللحن نیز به سفیر آلمان در عربستان، داده شود.

این رویکرد نشان می دهد که شاهزاده خودخواه و بلندپرواز سعودی، از سیاست جنون آمیز «هرکه با ما نیست، بر ماست» استفاده می کند و به این ترتیب، تلاش می نماید، سلطه و قدرت عاریتی خود را بر کشورهای منطقه و حتی جهان، تحمیل کند؛ اما او ظاهرا از یاد برده است که اول اینکه این قدرت، عاریتی و اهدایی و کاذب است که به کمک فرآوری و انباشت تسلیحات وارداتی امریکایی و اروپایی، به دست آمده و هرگز بومی و اختصاصی خود عربستان نیست. حتی همین قدرت نیز زمانی که از سوی ستیزه جویان آماتور انصارالله یمن به چالش کشیده می شود، دیگر چیزی برای ارائه و نمایش ندارد! از سوی دیگر، شاهزاده تشنه قدرت سعودی، این مهم را هم احتمالا فراموش کرده است که عربستان سعودی، به عنوان یک رژيم استبدادی، غیر دموکراتیک و فاقد هرگونه مشروعیت مردمی، بقا و حضور خویش در میان خانواده کشورهای عضو جامعه بین الملل را مرهون تجارت سودآور حاصل از منابع سرشار از طلای سیاه با قدرت های بزرگ است و مادامی که قدرت های غربی به این نتیجه برسند که این گاو شیرده، دیگر شیری برای دوشیدن ندارد، به آسانی به آن پشت خواهند کرد و آنگاه دیگر نیروی قابل اتکایی که محمد بن سلمان بتواند با تکیه بر آن، سلطه و سروری خود را بر کشورهای منطقه و جهان، تحمیل کند، وجود نخواهد داشت.

از جانب دیگر، حتی اگر سلطه جویی و سیطره طلبی سران سعودی، ناشی از یک قدرت واقعی نیز باشد، کارت هایی که آنها برای تحمیل سلطه شان بر ملت های دیگر، به کار می گیرند، پیشتر استفاده شده و اعتبار خود را از دست داده اند.

به عنوان نمونه، همانگونه که در اظهارات وزیر امور خارجه قطر نیز آمده است، سناریوی جاری در لبنان، بازی با همان کارتی است که پیشتر در باره قطر، مورد استفاده قرار گرفت و سوخت.

در قطر، سعودی ها و همپیمانان شان، سعی کردند دوحه را به دلیل روابط مطلوب و مساعدش با تهران، تنبیه و مجازات کنند و به این ترتیب، سلطه خود را بر آن کشور، تحمیل نمایند.

این تلاش اما شکست خورد و اینک شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب و حتی سازمان کنفرانس اسلامی بیشتر از هر زمان دیگری، چهل تکه و متفرق گشته و در آستانه فروپاشی قرار گرفته اند.

در سوریه و عراق و یمن نیز تجربه های مشابهی به دست آمد. اینک نوبت لبنان است تا شیوه مفتضح محمد بن سلمان به آزمون گذاشته شود؛ آزمونی که با واکنش های همسو و همسان و هماهنگ جریان های سیاسی گوناگون لبنانی به بازداشت و استعفای سعد حریری، عملا در مسیر شکست قرار گرفته و پیش بینی می شود، با بازگشت حریری از پاریس به بیروت، آخرین نشانه های این شکست نیز محقق شود.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور