رکس تیلرسون؛ وزیر خارجه امریکا در سفری اعلام‌نشده روز دوشنبه (اول عقرب) وارد فرودگاه نظامی بگرام شد؛ جایی که پایگاه اصلی نیروهای امریکایی در افغانستان و عملاً خارج از اداره و حاکمیت دولت مرکزی است. او در بگرام، دیداری دوساعته با رهبران حکومت وحدت ملی افغانستان داشته است.
در اعلامیه سفارت امریکا از این دیدار آمده بود که این دیدار "در کابل" صورت گرفته است؛ اما در اعلامیه دفتر آقای غنی هیچ اشاره‌ای به محل دیدار نشده بود؛ اما به‌زودی منابع مختلف تایید کردند که محل دیدار "بگرام" بوده است.
کاربران افغان در شبکه های اجتماعی انتقاد کردند که چرا آقایان غنی و عبدالله برای دیدار با وزیر خارجه امریکا به محل اقامت او در پایگاه نظامی امریکایی‌ها در بگرام رفته اند.
دفتر ریاست جمهوری احتمالاً پیش‌بینی می‌کرد که فاش شدن محل دیدار می‌تواند بحث برانگیز شود. به همین دلیل در اعلامیه این دفتر از ذکر محل دیدار خودداری شد؛ اما این دفتر، خطای مفتضحانه تری مرتکب شد و آن دستبرد به عکس محل دیدار بود!
نکته اول اعتراض از نظر نگاههای تیزبین مردم افغانستان این بود که اولاً چرا این ملاقات در نقطه ای خارج از حاکمیت دولت و در پایگاه نظامی امریکا صورت گرفته و ثانیاً چرا برای ملاقات با یک مقام امریکایی (وزیر خارجه)، تمامی اراکین دولتی شامل اشرف غنی رئیس جمهور، عبدالله رئیس اجرائیه، اتمر مشاور شورای امنیت ملی و تعدادی دیگر از مقامات عالیرتبه دولتی همگی یکجا و بدون رعایت عرف دیپلماتیک و بدون توجه به عزت و غرور ملی مردم افغانستان اینگونه به ملاقات وی شتافته اند!
چرا باید چنین اتفاقاتی در یک کشور مستقل رخ بدهد؟
چرا وزیر امور خارجه امریکا از بگرام به ارگ نیامد؟
چرا رهبران حکومت وحدت ملی، سر از پا نشناخته، برای زیارت تیلرسون به معبد بگرام شتافتند؟
چرا آنها ابتدایی های ترین نورم های مربوط به عرف و رفتار دپیلماتیک را رعایت نکردند؟
اگر قرار بر استقبال از مهمان عالیرتبه دیپلماتیک در خاک افغانستان بود، چرا کابل، نماینده ای همسطح وزیر خارجه امریکا را به بگرام نفرستاد؟
ارگ می گوید که روابط دو کشور، «استراتژيک» است و منافع ملی افغانستان بر همه چیز ترجیح دارد!
اما این توجیه به همان اندازه مفتضحانه و مضحک است که دستکاری عکس و پنهانکاری محل دیدار مقام های افغان و امریکایی.
منافع ملی با عزت ملی، ارتباط مستقیم و تنگاتنگ دارد.
هیچکس فراموش نمی کند زمانی را که باراک اوباما؛ رییس جمهوری امریکا به پایگاه نظامی بگرام آمد و از آنجا با حامد کرزی، تلفنی صحبت کرد. کرزی علیرغم آنکه بارها عرف دیپلماتیک را نادیده گرفته و افتضاحات بزرگی را به بار آورده بود؛ این بار اما با حفظ متانت و وقار یک رییس جمهوری، با وجود آنکه به لحاظ سیاسی، اوباما همطراز او بود، به بگرام نرفت.
با این وجود، اقدام موهن، زننده و تحقیرآمیز اوباما، انتقادهای زیادی را برانگیخت و در آن زمان، یکی از بحث ها این بود که چرا دولت افغانستان، به این اقدام رییس جمهوری امریکا، اعتراض نکرد.
اما کمتر کسی به این واقعیت توجه داشت که بگرام دیر زمانی است که دیگر جزو حوزه سلطه و حاکمیت دولت کابل به حساب نمی آید؛ بلکه عملا بخشی از خاک امریکاست!
بنابراین دیدار اخیر رهبران دولت وحدت ملی با وزیر امور خارجه امریکا در یک پایگاه نظامی خارج از سلطه و اقتدار دولت مرکزی، بسیار بیشتر از رفتار اوباما با کرزی، به عزت و وجهه سیاسی افغانستان در عرصه بین المللی آسیب زد و آشکارا نشان داد که مقام های امریکایی، به افغانستان به عنوان یک کشور اشغال شده نگاه می کنند.
بسیار بعید به نظر می رسد که مقام های کابل با حد اقل های عرف و رفتار دیپلماتیک، آشنایی نداشته باشند؛ اما آنها آگاهانه در این زمینه به گونه ای رفتار می کنند که گویی امریکا صاحب و مالک بلامنازع این آب و خاک است. مقام های آن کشور، بدون اجازه و حتی هماهنگی و اطلاع قبلی، هر زمانی که خواسته باشند، وارد خاک افغانستان می شوند و در هر نقطه ای که خود اراده کنند، رهبران حکومت را به پیشگاه شان فرامی خوانند!
این بسیار زننده و تحقیرکننده است.
این رویداد را مقایسه کنیم با موردی که اخیرا میان عراق و امریکا رخ داد. تیلرسون، پیش از آنکه به «بگرام» بیاید، به ریاض رفت. در آنجا از نیروهای حشد الشعبی (بسیج مردمی) عراق خواست که به کشور شان برگردند؛ اما دفتر نخست وزیری عراق در پاسخی محکم و از موضع عزت و اقتدار و استقلال، امریکا را از دخالت در امور داخلی عراق برحذر داشت و درخواست تیلرسون را مردود دانست.
همچنانکه بسیاری از معترضان حکومت وحدت ملی عنوان می دارند که این حکومت، منتخب مردم افغانستان نه بلکه دست نشانده امریکاست، نوع رفتار و دیپلماسی اخیر، نشان داد که این ایده عامیانه، پُر بیراه نیست.
نرگس اعتماد- خبرگزاری جمهور