وابستگی بیش از حد افغانستان به انرژی وارداتی یک چالش استراتیژیک برای افغانستان محسوب می‌گردد که دارای تبعات سوءسیاسی و اقتصادی می‌باشد.

داکترعبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی به تاریخ دوم میزان سالجاری نخستین پروژۀ برق خورشیدی 10 میگاواتی را در کندهار، افتتاح کرد. ساخت این نیروگاه نزدیک به 20 میلیون دالر هزینه می‌برد که از کمک‌های اداره توسعه‌یی امریکا (USAID) پرداخت می‌شود. در کنار این، نخستین نیروگاه مشترک تولید برق باد و خورشید هفته قبل در ولایت هرات افتتاح گردید. نیروگاهی که ب ه ارزش چهار میلیون دالر به کمک کشور جاپان ساخته شده و با تولید 2 میگاوات برق هزاران تن از باشندگان هرات و فابریکه‌های تولیدی خصوصی را از نعمت انرژی برق بهرمند می‌سازد.

استفاده و سرمایه‌گذاری بالای تولید انرژی تجدیدپذیر ( باد و خورشید) یک گام نیک و خجسته در افغانستان پنداشته می‌شود. چون به دلیل کمبود انرژی برق مردم و شرکت‌های تولیدی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. واردات انرژی برق از کشورهای همسایه هرچند در کوتاه مدت توانست اندکی مشکلات را برطرف کند، ولی وابستگی‌ها را به انرژی وارداتی بیشتر ساخت و نظر به آمارها از سال 2003 بدینسو افغانستان 1.3 ملیارد دالر را صرف خرید برق وارداتی کرده است که این خود ضربه‌ی بزرگی بر اقتصاد کشور است.

وابستگی بیش از حد افغانستان به انرژی وارداتی یک چالش استراتیژیک برای افغانستان محسوب می‌گردد که دارای تبعات سوءسیاسی و اقتصادی می‌باشد.

بنابراین، هرگونه تلاش برای کاهش وابستگی افغانستان به انرژی واداتی و تولید انرژی در داخل کشور یک گام نیک و ارزش‌مند تلقی می‌گردد. نظر به تحقیقاتی که روی انرژی تجدیدپذیر در کشور انجام گرفته افغانستان، دارای ظرفیت بزرگ تولید انرژی  از منابع تجدیدپذیر می‌باشد. طبق آمارگیری‌های مرکز بین‌المللی انرژی قابل تجدید، افغانستان 300 روز آفتابی در سال دارد که به این اساس می‌شود در هر ده مترمربع یک کیلووات انرژی آفتابی تولید کرد. همچنین، بادهای موسمی و فصلی در اقصی نقاط افغانستان زمینه تولید انرژی برق بادی را فراهم ساخته است.

با درنظرداشت این فرصت‌ها، وزارت انرژی و آب افغانستان در پلان پنجساله خودکفایی انرژی افغانستان در نظر دارد تا سال 2020 میلادی در حدود 200 میگاوات انرژی را از منابع انرژی قابل تجدید، تولید کند. استفاده گسترده از تکنالوژی انرژی قابل تجدید در افغانستان می‌تواند ظرفیت تولید انرژی برق داخلی را افزایش دهد.

فراموش نباید کرد، افغانستان برای ایجاد نیروگاه‌های تولید انرژی بالای منابع آبی درگیر بعضی از مشکلات باکشورهای همسایه می‌باشد و از سوی دیگر، تأسیس همچو نیروگاه‌ها زمان‌گیر و به بودجه هنگفت نیاز دارد. از این‌رو، استفاده از انرژی‌های خورشیدی و بادی به دلایل مختلفی مانند عدم ضرورت به منابع مالی هنگفت، دسترسی آسان و رایگان از مطلوبیت زیادی برای کشور برخوردار است.

تولید انرژی از منابع تجدید پذیر مانند باد و خورشید در دهه‌های اخیر محور اصلی تمرکز کارشناسان حوزه انرژی در سطح جهان بوده است. کشورهای بزرگ دنیا تلاش کرده‌اند تا بتوانند با سرمایه‌گذاری لازم بالای تولید برق از منابع تجدیدپذیر از یکسو از وابستگی انرژی خارج و از خروج سرمایه جلوگیری کنند و از سوی دیگر، بتوانند محیط زیست سالم را فراهم گردانند.

در این میان، استفاده از تکنالوژی توربین‌های بادی به دلایل قیمت پایین این توربین‌ها در مقایسه با سایر انواع انرژی می تواند یک انتخاب مناسب در مقایسه با سایر منابع انرژی برای افغانستان باشد. چون از یکسو، بدلیل وابستگی افغانستان به منابع مالی بیرونی، صرفه‌جویی لازم در تولید انرژی می‌تواند صورت گیرد.

افتتاح نخستین نیروگاه مشترک تولید برق باد و خورشید در ولایت هرات در نوع خود ابتکار جدید در افغانستان شمرده می‌شود. بادهای موسمی در ولایات غربی افغانستان فرصت خوبی را مساعد گردانیده تا با سرمایه‌گذاری بیشتر بالای تولید انرژی بادی تولید انرژی برق را در داخل افزایش دهد.

از سوی دیگر، آن‌طور که گزارش‌های جهانی نشان می‌دهند در جهان هزاران توربین بادی در حال بهره‌برداری وجود دارد که نصب این توربین‌ها رو به گسترش می‌باشد و طی دهه‌ی گذشته تولید برق بادی در سطح جهان چهار برابر شده است. در این میان اتحادیه اروپا 65 درصد از کُل برق بادی جهان را تولید می‌کند. همچنین در دنمارک و اسپانیا، برق بادی 10 درصد کل انرژی الکتریکی را تشکیل داده است.

ناگفته نباید گذاشت، تولید انرژی از منبع باد و خورشید باعث حفظ محیط زیست، تنوع بخشیدن به منابع انرژی، رهایی از وابستگی بیش از حد به واردات گاز و تیل از خارج افغانستان، تأمین برق مورد نیاز قرا و قصبات دورافتاده، منجر شود.

کشورهای بزرگ اقتصادی دنیا نظیر امریکا، آلمان، دنمارک، اسپانیا، انگلستان و بسیاری از کشورهای دیگر بالای تولید برق از منابع تجدیدپذیر تمرکز نموده و امروزه ما شاهد افزایش چشم‌گیر فعالیت‌ها و بودجه‌ی دولتها و شرکت‌ها در امر تحقیق، توسعه و عرضه سیستم‌های انرژیهای تجدیدپذیر هستیم.

پس به‌جاست که دولت افغانستان بالای تولید انرژی تجدیدپذیر تمرکز استراتیژیک نموده و با برنامه‌های مؤثر، فراهم آوری سهولت‌ها و سرمایه‌گذاری لازم در بخش ایجاد نیروگاه‌های تولید انرژی برق بادی و خورشیدی بتواند انرژی پاک را به افغانستان به ارمغان بیاورد. این سرمایه‌گذاری می‌تواند افغانستان را از سیستم‌های انرژی سنتی و کهنه موجود به سیستم‌های مدرن و پاک مطابق به ستندردهای بین‌المللی گذار دهد.
 
حسیب‌الله آصفی- وزارت انرژی و آب افغانستان
ارسالی به خبرگزاری جمهور