مناسک حج و حق حاکمیت ملی عربستان

عادل جبیر؛ وزیر خارجه عربستان سعودی، درخواست قطر برای بین‌المللی کردن مکان‌های مقدس در عربستان را اعلان جنگ علیه حکومت این کشور دانست.
وزیر خارجه عربستان گفت:"درخواست‌های قطر برای بین‌المللی کردن مکان‌های مقدس نوعی دشمنی و اعلان جنگ علیه عربستان است."
آقای جبیر افزود:"ما حق پاسخگویی به کسانی را که خواستار بین المللی کردن اماکن مقدس هستند، برای خود محفوظ می‌داریم."
قطر پیشتر به گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور آزادی مذاهب اعتراض و عربستان را متهم کرد که از حج "استفاده سیاسی" می‌کند.
قطر می ‌گوید که عربستان با ایجاد مانع در راه اعزام حجاج قطر به دنبال مقاصد سیاسی خود است.

اعمال مانع و محدودیت در مسیر اعزام زائران قطری به مراسم حج امسال از سوی حکام رژیم ریاض در حالی صورت می گیرد که این رژيم، پیش از این نیز اقدام به استفاده از حج به عنوان اهرمی برای فشار و انتقام علیه کشورهای غیر همسو کرده اند.

ممنوعیت حضور حجاج سوری و یمنی در مراسم حج در سال های گذشته، بخشی از این اقدامات بوده است؛ اقداماتی که نشان می دهد عربستان سعودی، به حج نگاهی کاملا سیاسی و فرااعتقادی دارد و افزون بر سودجویی های سوداگرانه ای که از رهگذر مالکیت تام، مطلق و مستقیم بر اجرای مراسم حج، انجام می دهد، در صورت لزوم، با استفاده از نام و عنوان حج، رقبا و دشمنان منطقه ای خود را تنبیه و تحریم و مجازات می کند.

دو مورد قتل عام حجاج ایرانی در جریان مراسم حج از سوی رژيم سعودی، بیانگر استفاده غیر مشروع این رژيم از حج برای ضربه زدن به دشمنان خود است؛ اقدامی که هیچ جایگاهی در مناسک حج بر پایه تعریفی که در قاموس دین از آن ارائه شده، ندارد.

البته ممنوعیت حضور حجاج و زائرانی از کشورهای خاص در مراسم حج و یا اقدام به کشتار هدفمند زائران برخی دیگر از کشورها، تنها موارد استفاده سیاسی سران سعودی از مراسم حج نیست. سال گذشته، عربستان سعودی، با متهم کردن نیروهای مقاومت انصارالله یمن به موشک پراکنی به سمت اماکن مقدس مسلمانان در مکه، سعی کردند افکار عمومی کشورهای مسلمان را بر علیه نیروهای انقلابی یمن، تحریک کرده و از آنسو به تجاوز جنایتکارانه و فاجعه بار خود بر یمن و کشتار مردم مظلوم آن کشور، مشروعیت و وجاهت ببخشند.

این در حالی بود که موشک های یمنی، یک پایگاه نظامی سعودی واقع در ۵۰ کیلومتری شهر مکه را آماج قرار داده بودند و خود شهر مکه و به ویژه اماکن مقدس واقع در آن، هرگز هدف موشک های یمنی نبودند.

افزون بر این، سران رژيم سعودی که آشکارا با بحران مشروعیت سیاسی و مردمی رو به رو هستند، همواره با پناه بردن به القاب و عناوین ریاکارانه ای مانند «خادم الحرمین» حاکمیت غیر مشروع، دیکتاتورمآبانه و غیر قانونی خود بر سرنوشت جمعی مردم شبه جزیره را توجیه کرده و خود را به گونه ای، سایه و نماینده خدا در زمین معرفی نموده اند.

با استناد به این چند نمونه، اینکه چرا عربستان سعودی، حج را بخشی از حق حاکمیت ملی خود می داند و درخواست ها برای بین المللی سازی آن را اعلان جنگ می شمارد، قابل فهم تر می شود.

عربستان سعودی، نه تنها به حج به عنوان بزرگترین منبع درآمد اقتصادی خود پس از منابع عظیم نفتی نگاه می کند؛ بلکه در بسیاری از موارد، از آن برای تحقق منافع و اهداف سیاسی خود نیز سوء استفاده می کند و این چیزی است که با اصل مناسک حج و اهداف الهی و انسانی این کنگره عظیم دینی، منافات دارد.

در سال های اخیر که در سایه سیاست های بلندپروازانه حکام سعودی در دنیای اسلام، غیریت سازی های خصمانه و دشمن تراشانه این رژيم نیز افزایش پیدا کرده، استفاده سیاسی از حج برای محدودسازی دسترسی همه مسلمانان به اماکن مقدس مشترک نیز به امری معمول، بدل شده است.

در سال های گذشته، راه حجاج سوری، یمنی و ایرانی به مراسم حج، بسته شد و امسال، قطر هم به این فهرست افزوده شد و این روند ممکن است در سال های بعد، فهرست بلندتری از کشورهای مسلمان را پوشش دهد.

در چنین شرایطی، بدیهی است که تنها راه باقیمانده، بین المللی سازی مناسک حج و خارج کردن آن از سیطره مستقیم، انحصاری و بلامنازع رژيم سعودی است.

این حق مشروع همه کشورهای مسلمان است که به صورت یکسان و بدون هیچگونه مانع و محدودیتی، به حج و سایر اماکن مقدس واقع در سرزمین وحی، دسترسی داشته باشند و زمانی که عربستان نمی تواند یا نمی خواهد چنین امکانی را فراهم کند، لازم است تا صلاحیت حاکمیت مطلق آن کشور در برگزاری این مراسم، سلب و به یک کمیته مشترک متشکل از نمایندگان همه کشورهای مسلمان و جامعه مسلمانان کشورهای غیر اسلامی، واگذار شود.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور