خداحافظ! رفیق فیدل

فیدل کاسترو؛ رهبر سابق کوبا در ۹۰ سالگی درگذشت. نُه روز عزای عمومی در کوبا اعلام شده است.
هواداران آقای کاسترو می‌گویند او کوبا را به مردم آن کشور برگرداند؛ اما مخالفانش او را به سرکوب منتقدان متهم می‌کردند.
فیدل کاسترو روند انتقال قدرت به رائول؛ برادر جوان‌تر خود را از سال ۲۰۰۶ آغاز کرد.
آقای کاسترو از زمان انقلاب سال ۱۹۵۹ تا زمان انتقال قدرت به برادرش، کوبا را اداره کرد.
فیدل کاسترو فرماندهی انقلاب منجر به سرنگونی رژیم باتیستا در کوبا را در سال ۱۹۵۹ برعهده داشت و از همان زمان، سمت ریاست هیات وزیران - یا نخست وزیری - را در دست گرفت.
از سال ۱۹۶۵، کاسترو سمت دبیر اول حزب کمونیست کوبا و از سال ۱۹۷۶ مقام ریاست شورای دولتی - رییس جمهوری - کشور را نیز در اختیار داشت.
او در سال ۲۰۱۱ از آخرین سمت رسمی خود یعنی دبیر کلی حزب کمونیست استعفا داد.

مرگ فیدل کاسترو به یک معنا نشانگر افول انقلابی گری آرمانی آخرین بقایای کمونیزم در امریکای لاتین و چه بسا دیگر نقاط جهان محسوب می شود.

کاسترو در کنار چند رهبر انقلابی دیگر در امریکای لاتین مانند هوگو چاوز؛ رییس جمهوری فقید ونزوئلا میراثدار آخرین نسل از طلایه داران انقلاب ضد امپریالیستی در امریکای جنوبی بودند.

کاسترو مُرد؛ در حالی که هنوز میلیون ها هوادار خونگرم اش، نطق های آتشین و ۷ ساعته او بر علیه امپریالیزم امریکایی را به یاد دارند.

کاسترو اما فقط رکورددار سخنرانی های هیجان انگیز و طولانی ضد امپریالیستی نبود، او در عین حال برای میلیون ها نفر در سراسر جهان، علیرغم پیری و افتادگی و کهولت سن، همچنان رهبری کاریزماتیک، الگویی الهام بخش و نماینده یک آرمان مقدس انقلابی بود که از چه گوارا و سیمون بولیوار به میراث مانده بود.

کاسترو همچنین به خاطر ایستادگی و مبارزه خستگی ناپذیرش علیه نظام امپریالیزم جهانخوار امریکایی و صیانت از واپسین خاکریزهای کمونیزم در حال افول، برای ملت های در بند و تحت سلطه و ستم از امریکای لاتین تا آسیا و افریقا، قدیسی بود که به آرمان هایش ایمانی راسخ و راستین داشت و تا پایان عمر بر عهدی که با کمونیزم بسته بود، وفادار ماند.

در حالی که دوست دارانش او را «رفیق فیدل» می نامیدند، کاسترو در عین حال، منتقدان سرسختی نیز داشت که او را به دلیل مدیریت سیاسی «تک حزبی» اش که در آن، همه راه ها به خود او ختم می شد و تا واپسین رمق حیات سیاسی اش، فرد نخست نظام سیاسی مسلط بر کوبا بود به «دیکتاتوری» و «استبداد» متهم می کردند؛ اتهامی که البته باربار به دلیل ناکامی پروژه های براندازانه مورد حمایت امریکا و سرکوب عوامل ضد انقلابی منسوب به آن، با ادعاهای دیگری نیز علیه او همراه می شد.

اما کاسترو تا پایان عمر، همچنان کاسترو باقی ماند؛ حافظ اصیل و مکتبی کمونیزم و مبارزی خستگی ناپذیر و مصمم در برابر نظام جهانی سلطه کاپیتالیزم، امپریالیزم و لیبرال دموکراسی امریکایی.

مرگ او اما برای هواداران میلیونی آرمان های سیاسی و انقلابی اش، به معنای مرگ آخرین بازمانده و آخرین فرمانده است؛ آخرین بازمانده نسل رهبران انقلابی امریکای لاتین و آخرین فرمانده خاکریز خالی انقلابی گری در حال احتضار.

«رفیق فیدلِ» رؤیاهای آرمانی پیروان کمونیزم، در حالی برای همیشه با زندگی وداع کرد که کمونیزم حتی در خاکریزهای نخستین و خاستگاه های اصلی اش نیز در غربتی اسفناک به سر می برد.

چین و روسیه که دو نماینده از دو جریان منسوب به آرمان یگانه کمونیزم محسوب می شوند، مدتهاست که برای عبور از تنگناهای اقتصادی ناشی از ایدئولوژي کمونیستی، با لیبرالیزم آشتی کرده اند.
حتی در همسایگی کوبا هم در ونزوئلا، بر سر بود و نبود میراث بحث برانگیز هوگو چاوز، جنگ سنگین قدرت در جریان است.

از همه اسفناکتر، تعامل رائول کاسترو برادر فیدل کاسترو حتی در زمان حیات «رفیق فیدل» با لیبرال دموکراسی یا به تعبیر خود کاسترو امپریالیزم امریکایی و بازگشودن دروازه های کوبا به روی امریکا پس از ۵۰ سال قطع رابطه بود؛ چیزی که شاید آخرین رؤیاهای آرمان های دیرینه فرمانده پیر را نیز نابود کرد.

با این توصیف، خداحافظی رفیق فیدل، بیش از آنچه تصور می شود برای میلیون ها مشتاق آرمان های او، تلخ و تراژیک و غم انگیز خواهد بود. با این حال، این امید هنوز می تواند آنها را به استمرار راه و آرمان رفیق فیدل، امیدوار و وفادار نگه دارد و آن، شنیده شدن صدای شکستن استخوان های امپریالیزم امریکایی و آغاز افول و اضمحلال آشکار رؤیای امریکایی است؛ همان چیزی که روزی درباره کمونیزم اتفاق افتاد و کام آنها را تلخ کرد، اینک میتواند در مورد لیبرالیزم رخ دهد و کام آنان را شیرین کند.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور