زنان، غایب بزرگ گفتگوهای صلح

یک نهاد مدافع حقوق زنان در افغانستان نسبت به "قربانی شدن" حقوق زنان در روند صلح با گروه طالبان ابراز نگرانی کرده است.
نهاد تحقیقاتی حقوق زنان و کودکان با انتشار گزارشی، با اشاره با موانع حضور زنان در این روند، نوشته که "نگرانی جدی این است که حقوق زنان و دستاوردهای دهه جدید قربانی صلح نشود".
این نهاد مخالفت طالبان با مشارکت در روند صلح را از "جدی‌ترین" موانع در این زمینه دانسته و افزوده که این امر باعث این نگرانی جدی شده که ممکن است که "با حقوق زنان معامله سیاسی شود".
در این گزارش با توجه به "حاکمیت ذهنیت طالبانی" بر روند صلح، آمده که حتی مسؤولان شورای عالی صلح "نگاه همدلانه و دلسوزانه" نسبت به طالبان و گروه‌های مسلح دارند. به باور نویسندگان این گزارش، چنین ذهنیتی "زن‌ستیز" است.
این نهاد گفته با آنکه ۹ نفر از ۶۹ عضو شورای عالی صلح به عنوان مجری برنامه صلح دولت افغانستان زن هستند، اما در اجلاس چهارجانبه صلح، هیچ زنی حضور نداشت.

هرچند شماری از منتقدان، عملکرد برخی نهادهای حقوق بشری و فعال در عرصه حقوق زن را نمادین، تشریفاتی، شهرت طلبانه و منفعت جویانه دانسته و نیات واقعی مدعیان این عرصه را زیر سؤال می برند و نسبت به آن ابراز تردید می کنند؛ اما آنچه در این میان، کمتر مورد توجه قرار گرفته است وضعیت و جایگاه زنان در زمینه تلاش های صلح دولت افغانستان است.

مخاطب اصلی ندای صلح دولت افغانستان، گروه هایی هستند که میانه مناسبی با طیف زنان جامعه نداشته اند. به عنوان نمونه طالبان و حزب اسلامی هیچگاه نسبت به زنان و حقوق آنان،‌ حتی برپایه نظام فقهی و حقوقی اسلام مورد قبول خود شان نیز عنایتی نشان نداده اند.

طالبان در زمان حاکمیت خود، سختگیرانه ترین قوانین را به منظور اعمال محدودیت بر زنان در افغانستان به اجرا می گذاشتند.

به همین جهت و با توجه به اینکه زنان همچنان غایب بزرگ روند صلح افغانستان هستند، به نظر می رسد این موضوع، یکی از جدی ترین چالش های روند کنونی صلح به حساب می آید. در این شکی نیست که صلح به نفع همه اتباع و شهروندان افغانستان از جمله زنان است؛ اما چه صلحی؟ صلحی که تنها به بازگشت طالبان به سیاست منجر شود یا صلحی که در سایه قانون اساسی کنونی، آزادی های مدنی و حقوق شهروندی همه طیف های اجتماعی افغانستان میسر گردد؟ آیا چنین تضمینی وجود دارد که طالبان، با رعایت این اصول به صلح پیشنهادی دولت افغانستان گردن بگذارند؟

شماری از فعالان زن پیش از این گفته اند که آنها از روند مصالحه حمایت می کنند؛ اما نه به هر قیمتی.
این نشان می دهد که زنان نسبت به عدم تعریف جایگاهی برای خود در روند صلح، معترض اند و آن را برای آینده وضعیت زنان در افغانستان،‌ نگران کننده می دانند.

در این شکی نیست که صلح به نفع همه - از جمله زنان- است و ادامه وضعیت کنونی به سود هیچکس نیست؛ اما این منوط به آن است که روشن شود صلحی که قرار است ایجاد شود بر پایه چه اصول و مکانیزم هایی استوار خواهد بود و متضمن کدام حقوق و امتیازات برای طرفین مصالحه و مهمتر از آن، مردم افغانستان به شمول زنان می باشد. در صورتی که روند کنونی همچنان ادامه یابد و طالبان به صورت یکجانبه از امتیازهای دولت افغانستان بهره مند شوند، مسلما همه طیف های اجتماعی کشور از جمله زنان، بار دیگر، قربانی حضور طالبانی خواهند شد که هیچ تغییری در منش و نگرش گذشته آنان ایجاد نشده است و این ناهمخوانی اصلی روند صلح با حقوق زنان است.

در گذشته تلاش های پراکنده ای برای مشارکت دادن شماری از زنان در روند گفتگوهای صلح، انجام شده؛ اما اکنون که این روند وارد مراحل جدی تری شده، غیبت زنان بیش از گذشته، محسوس است.

دولت شاید نمی خواهد با تاکید بر حضور زنان در این روند، خود را در برابر تفکر زن ستیزانه طالبان قرار دهد و به این ترتیب، مجبور شود تمامی زمینه های فراهم شده در این عرصه را خراب کند؛ اما آیا وقتی پای امتیاز دادن و امتیاز گرفتن واقعی به میان بیاید، بازهم محافظه کاری و خودسانسوری، کمکی به حل مساله خواهد کرد؟
نرگس اعتماد- خبرگزاری جمهور