آزادی بیان و معیارهای ملاعمری

طالبان گفته اند که از این پس مسؤولان، کارکنان و دفاتر تلویزیون طلوع نیوز و تلویزیون ۱ به دلیل پخش "اخبار کذب" اهداف نظامی هستند.
نهادهای مدافع رسانه‌ها اما گفته اند که تهدید تازه طالبان محدود به این دو شبکه خبری نمی‌شود؛ بلکه تهدیدی علیه کل رسانه‌ها و آزادی بیان است.
این نهادها تاکید کردند که رسانه‌ها ربطی به طرف‌های درگیر جنگ ندارند و نهادهای حرفه‌ای هستند و اگر طالبان یا هر جناح دیگر اعتراضی نسبت به کارکردهای رسانه‌ها دارند، باید آن را با روش‌های متعارف ابراز کنند.
ریاست جمهوری هم گفته است که برای حفظ جان مسؤولان و کارمندان رسانه‌ها هر تلاش لازم را انجام خواهد داد.
مدافعان حقوق خبرنگاران، اعمال تهدید تازه طالبان را "جنایت جنگی" خوانده و افزوده که اگر گروه طالبان بر این تهدید اصرار کند، رسانه‌ها پخش اخبار مربوط به این گروه را تحریم خواهند کرد.
پیشتر صدیق صدیقی؛ سخنگوی وزارت داخله هم گفت که طالبان "یک گروه تروریستی است و کارش این است که هر کسی را هدف قرار دهد".
رسانه ها حتی در زمانی که هیچ تهدید صریح و مستقیمی هم علیه آنها مطرح نشده است، جزو اولین قربانیان کارزار مبهم و ناعادلانه ای بوده اند که در کشور جریان دارد.
در این میان، تفاوت چندانی میان دولت و مخالف دولت، وجود نداشته است. همه طرف ها به گونه هایی خبرنگاران را موی دماغ و مزاحم خود فرض کرده و به آنها به چشم «دشمن» نگاه کرده اند و به این ترتیب، با استفاده از اهرم هایی که قدرت و سلاح و زندان و تفنگ در اختیار آنها نهاده، برای اعمال فشار بر خبرنگاران و رسانه ها استفاده کرده اند.
با این حساب، هیچکس انتظار ندارد، طالبان نسبت به خبرنگاران با ترحم و خویشتن داری رفتار کنند. آنها کسانی اند که بیشتر از هرکس دیگری در برخورد با رسانه ها و خبرنگاران و اصل حق آزادی بیان، بر بنیاد معیارهای ملاعمری رفتار می کنند.
البته همان گونه که یاد شد، آنها تنها کسانی نیستند که در این زمینه، به معیارهای ملاعمری متکی اند. معیارهای ملاعمری در برخورد با خبرنگاران و رسانه ها، حتی شامل مدعیان دشمنی با ملاعمر و ملاعمریسم هم می شود.
در واقع همه کسانی که فکر می کنند آزادی بیان، مزیتی است که در سایه تفنگ آنها برای گروهی از خبرنگاران و رسانه ها فراهم شده است، به نوعی به معیارهای ملاعمری و مکتب ملاعمر تکیه و از آن پیروی می کنند.
برخورد امنیتی با خبرنگاران و رسانه ها از سوی هر مرجعی که صورت بگیرد، محکوم و مذموم است؛ زیرا این رفتار، بدیهی ترین شاخصه معیارهای ملاعمری در حوزه آزادی بیان و این حق انسانی است.
با این حساب، در این عرصه، هیچیک از طرف های درگیر، پاک و قابل دفاع نیستند.
همین اکنون چندین خبرنگار و فعال مدنی، در زندان های امنیتی دولت، به سر می برند. جرم آنها، زبان صریح انتقاد است.
خبرنگاران، نه ارتش دارند تا حمله کنند، نه کمربند انتحاری دارند تا خود را در میان جمعیت، منفجر کنند، نه سلاح دارند تا شلیک کنند، نه نیروی هوایی دارند تا شفاخانه ها، داکتران، پرستاران و بیماران را آماج قرار دارند و نه زندان دارند تا منتقدان خود را بی رحمانه و در سکوت شبه آدم ربایی، به بند بکشند.
آنها یک خودکار و یک کاغذ و یک ضبط صوت و دوربین دارند که هرجا واقعیتی جریان داشته باشد، آن را ثبت کنند و برای مردم و جامعه خود بازتاب دهند.
این تنها جرم یک خبرنگار است. با این حساب، تنها بر پایه یک معیار ملاعمری می توان آنها را «اهداف نظامی» عنوان کرد و یا از مراجع ناشناس، تهدید شان کرد، خاموشانه بازداشت شان کرد و در سکوت، زندانی شان کرد.
این بی تردید یک جنایت آشکار جنگی است؛ زیرا با کسانی که ارتش، کمربند انتحاری، سلاح، نیروی هوایی و زندان ندارند، برخورد نظامی و امنیتی می شود.
نکته ای که هردوطرف جنگ مبهم جاری در افغانستان باید بدانند این است که آزادی بیان یک «حق» است؛ حقی متعلق به همه انسان ها به حکم انسان بودن و به حکم داشتن چشمی برای دیدن حقیقت، گوشی برای شنیدن و زبانی برای بیان آن.
هیچکس نمی تواند مدعی اعطای این حق به انسان ها شود. این حق ذاتی هر انسانی است. خبرنگاران و رسانه ها نه این حق را مدیون طالبان اند و نه مرهون کرزی و اشرف غنی.
کسانی که ادعا می کند این حق در سایه حمایت آنها از آزادی بیان به خبرنگاران و رسانه ها، اعطا شده، به آسانی هم می توانند تصمیم بگیرند که این حق اعطایی را پس بگیرند؛ کاری که امروزه هردوطرف جنگ به گونه هایی می کنند. آنها با این کار، میزان پایبندی خود به ارزش ها و معیارهای منحط ملاعمری و ایمان شان به مکتب ملاعمریسم را نشان می دهند.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور