واژهی کار در لغت به معنی پیشه و شغل میباشد و در اصطلاح عبارت از انجامدادن عملی است. از لحاظ اقتصادی، کار عبارت از انجام فعلی است به منظور به دستآوردن درآمد.
در منابع اسلامی از اهمیت کار بسیار سخن گفته شده است. حضرت علی میفرماید: «بهترین تفریح، کار است». پیشوایان دینی بر کارکردن و رعایت شرایط آن تاکید فراوانی داشتهاند. از منظر اجتماعی و شخصیتی، کار در زندگی انسان نقش بسزایی دارد، در واقع انسان با انجام کار میتواند زندگی آبرومند در اجتماع داشته باشد. انسان با انجام کار، معنی میشود، انسان با کار تکامل مییابد.
کار از منظرهای مختلف بر زندگی انسان نقش تأثیرگذار دارد. از لحاظ روحی؛ داشتنکار، شغل یا وظیفهی آبرومند میتواند بر روح و روان، رفتار و فرایندهای ذهنی انسان تاثیر خوبی داشته باشد. زمانیکه فکر فرد متمرکز به انجام کاری است، در راستای پیشرفت و چگونگی انجام آن سعی میورزد و به این میاندیشد که وظیفهی سپرده شده را چگونه به خوبترین صورت ممکن انجام دهد. کار موجب آرامش میگردد. برای فردی که از لحاظ روحی و روانی آرامش دارد، بستر توسعه و پیشرفت مساعدتر است. درچنین حالتی، فرد نسبت به خود اعتماد به نفس پیدا میکند و به خود و تواناییهای خود همچنان باورمند میشود و زمانی که اقدام به انجام کاری میکند کمتر نیرویی میتواند جلوی پیشرفتاش را بگیرد، زیرا توانایی بالقوه انسان توسط فعلش به انجام بزرگترین کارهایی میانجامد که گاهی اوقات غیر قابل پیشبینی است. همچنین فردی که بر اثر کوشش و تلاش، معاشی را برای تأمین زندگی خود و خانوادهی خود بدست میآورد، حس اعتماد به نفس او تقویت میگردد و برای اینکه خود کفا است، به خود افتخار میکند، در اجتماع احترام و عزت کسب میکند، مورد اعتماد جامعه قرار گرفته و بالاخره درتوسعه و پیشرفت جامعه سهیم میشود. اما برعکس، فرد بیکار، افکار نامنظم و پراکنده دارد و برای به دستآوردن آرامش، به انجام هرکاری میپردازد، لیکن هیچ نتیجه ای به دست نمیآورد و حتی در مقابل سختیهای روزگار اعتماد به نفس خود را از دست داده و خود را ناتوان، ضعیف و حقیر میشمارد.
با وجودی که اهمیت کار مردان و زنان از منظرهای مختلف به اثبات رسیده است، اما در افغانستان عده زیادی از مردان با کار زنان در بیرون از منزل مخالف هستند. تصور کنید اگر از بسیاری از مردان جامعه افغانستان پرسیده شود که آیا زنان بیرون از منزل کار کنند، یا نه؟ چه جوابی خواهند داد. به نظر میرسد به این پرسش که آیا زنان بیرون از منزل کارکنند؟ بیشتر مردان در افغانستان جواب منفی و رد میدهند و میگویند زنان نباید بیرون از منزل کار کنند.
متأسفانه عدهای در جامعهی افغانستان بر این باورند که دین مقدس اسلام برای زنان حق کار در بیرون از منزل را نداده است. در حالی که چنین نیست، کارکردن زنان بیرون از منزل از دیدگاه اسلام مشکلی ندارد و اسلام به زن حق کارکردن را در خارج از منزل داده است. برای اثبات این موضوع که زنان حق کارکردن در بیرون از منزل را با رعایت آداب آن دارند، استدلالهای دینی زیادی وجود دارد.
از جهت مثال، میتوان از بی بی خدیجه کبرا(رض) همسر پیامبر اکرم (ص) که یک خانم تاجر بود، یاد کرد. بی بی خدیجه کبرا در بیرون از منزل کار میکرد و ازجمله تاجران صاحب نام آن زمان بود. در واقع، دین اسلام یک سلسله شرایطی را برای کارکردن زنان در بیرون از منزل گذاشته است که با رعایت آن، زن حق کارکردن در اجتماع را پیدا میکند. اسلام یک دین مترقی است و چون کامل است با هر عصر و زمانی مطابقت دارد. در عصر حاضر نیز یکی از شاخصههای جامعهی مترقی و پیشرفته، حضور زنان در فعالیت های اجتماعی یک کشور است، و پیشرفت در اجتماع به میزان مشارکت زنان سنجیده میشود. در افغانستان زنان نیمی از پیکر جامعه را تشکیل میدهند. اگر زنان بیرون از منزل کار نکنند، وظایف نیمی از اجتماع بر عهده نیم دیگر که جنس مرد است میافتد، باتوجه به اوضاع جاری کشورمان اگر جنس مرد قادر به انجام وظایف خود باشند کافی است، چه رسد به اینکه وظایف نیم دیگر از اجتماع را نیز انجام دهد.
در افغانستان باید تلاش گردد تا زنان برای کار در خارج از منزل تشویق گردند و از آنان حمایت گردد. کار زنان در بیرون از منزل، آنان را توانمند و متکی به خود میسازد. از سوی دیگر کار آنان در بیرون از منزل بر پیشرفت اقتصاد خانوادهی آنان بسیار مؤثر است و جایگاه زنان را در خانوادهشان رفیع میسازد. خانواده کوچکترین عضو یک جامعه است. هر وضعیتی که خانوادهها داشته باشد در کل آن وضعیت را جامعه خواهد داشت. زمانی که زن در خانواده خود نقش و جایگاه رفیع و برجستهای داشته باشد، در جامعه هم همان نقش و جایگاه را خواهد داشت.
روزینا خطیبی- روزنامهنگارارسالی به
خبرگزاری جمهور