عزاداری؛ حدود و آزادی ها

مجلس نمایندگان طرح قانون تعزیه داری، برای قانونمند شدن انجام مراسم دینی در کشور را روز شنبه تصویب کرد.
این طرح از سوی محمد عبده؛ رییس کمیسیون عدلی و قضایی مجلس ارائه و با اکثریت آرا تصویب شد.
محمد عبده، هنگام ارائه این طرح گفت: "این قانون دارای چهار فصل و ۲۱ ماده و چهار هدف عمومی است".
آقای عبده تاکید کرد که جلوگیری از انجام رسوم مغایر دین اسلام، مصارف غیر ضروری، حمایت از ارزش های اسلامی و جلوگیری از تعطیلات و رسیدگی به مشکلات مردم، از اهداف این قانون است.
در همین حال، شماری از نمایندگان مجلس، تصویب این قانون را تجاوز به حریم خانواده ها عنوان کردند.
مسعوده کروخیل؛ نماینده مردم هرات در مجلس گفت:"براساس قرارداد اجتماعی، قانون تصویب شده از سوی مجلس نمایندگان تجاوز آشکار به حریم خانواده هاست و من مخالف این قانون هستم."
وی افزود که این قانون نمی تواند مشکلات اجتماعی را در کشور کاهش دهد؛ بلکه باعث افزایش این مشکلات می شود.
او افزود، یگانه مرجعی که می تواند مشکلات اجتماعی و مصارف زیاد در عروسی ها و عزاداری ها را از بین ببرد، تعلیم و تربیه باکیفیت است.
اگرچه مشخص نیست که دلیل مخالفت نمایندگانی مانند خانم کروخیل با این قانون چیست و چگونه تصویب آن «دخالت در امور خانواده ها» محسوب می شود؛ اما با این حال، کارشناسان می گویند که تصویب این قانون، از یکسو آزادی برگزاری مراسم مذهبی و عزاداری ها را محدود و مقید به حدود و قیود خاص و مشخصی می کند و از سوی دیگر، زمینه تامین نظم، جلوگیری از هرج و مرج و روشمندسازی عزاداری ها را فراهم خواهد کرد.
با این حساب، پیامدهای این قانون شاید برای بخشی از جامعه، بیش از اندازه، محدودیت آور باشد؛ اما برای بخش های دیگری از جامعه، مطلوب و مورد نیاز به حساب می آید.
بیشترین، طولانی ترین و گسترده ترین میزان عزاداری ها در ماه محرم به ویژه از سوی پیروان مذهب شیعه در کشور انجام می شود و شیوه های مورد استفاده در آیین های عزاداری، طی سال های گذشته در مواردی با اعتراض قشرهای دیگری از مردم روبرو بوده است.
باید توجه داشت که افغانستان، کشوری است که در آن به رغم ناآٰرامی ها و جدال های مدام قومی و نژادی، جنگ به نام مذهب، کمتر سابقه داشته است؛ اما این بدان معنا نیست که پیروان مذاهب اسلامی در این کشور، به حدود و آزادی های همدیگر، توجهی نکنند.
در این شکی نیست که به همان میزان که برگزارکنندگان آیین های عزاداری در کشور، حق دارند با استفاده از حقوق مدنی و قانونی خود، به برپایی مراسم مذهبی مبادرت کنند، دیگر اقشار جامعه نیز محق اند؛ تا در دایره کار، رفت و آمد و زندگی عادی خود، از حقوق و آزادی های مدنی برخوردار باشند.
عدول از آزادی های خود و ورود به حیطه آزادی دیگران و تبدیل عزاداری به کارناوال های خیابانی، برای کشوری مانند افغانستان که دشمنان همواره در کمین آن نشسته اند، خطرآفرین و تهدیدآمیز است.
فاجعه تلخ و تکان دهنده عاشورای سال ۹۰ کابل که به کشته و زخمی شدن ده ها نفر منجر شد براساس برخی روایت ها، واکنش افراطیون و تروریست هایی که با همه مردم افغانستان –صرف نظر از اینکه به کدام مذهب گرایش دارند- دشمنی دارند در برابر آیین های عزاداری بود.
اگرچه آن حمله وحشیانه در یکی از مراکز سنتی برپایی عزاداری در کابل، انجام شد؛ اما توجیهی که برای آن عنوان شد این بود که این حمله در اعتراض به نقض آزادی دیگران از سوی عزاداران انجام شده است.
کاری به درستی یا نادرستی این توجیه نداریم؛ اما آنچه واقعیت دارد این است که در زندگی شهری که سه عنصر نظم و قانون و آزادی در کنار همدیگر معنا پیدا می کنند، توجه به این امور اهمیتی تعیین کننده دارد.
عزاداری مذهبی نباید به نمایش خیابانی قدرت تبدیل شود و از آنسو نیز نباید به افراطیون اجازه سوء استفاده از زیاده روی های ناشی از عزاداری را داد؛ تا صدها سال سابقه همزیستی صلح جویانه مردم افغانستان را آماج تیر ترور قرار دهند.
برپایی علنی آیین های مذهبی و عزاداری ها طی سال های اخیر از موهبت های مهم تحول سیاسی در کشور است و این موهبت را به نیکی باید ارج نهاد و از آن صیانت کرد.
نرگس اعتماد- خبرگزاری جمهور