طالبان؛ نزدیک به کودتا و جنگ داخلی

اختلافات درون طالبانی به مراحل حساس و خطرناکی رسیده است. آنها عملا دو جبهه شده اند. دو گروه با دو گرایش با دو علاقه و با دو توقع و نهایتا با دو دسته از حامیان داخلی و بین المللی.
 
قندهاری ها تاکنون همه چیز را در کنترل خود داشته اند. جانب مقابل خود را که غالبا مشرقیوال ها و حقانی هستند، زیاد میدان نداده اند، آنها را تحت تمرکز و تفتیش خود قرار می دادند. ملا هبت الله رهبر طالبان، در تمامی وزارتخانه های مربوط به حقانی ها، افراد خاص و وفادار خود را جابجا کرده اند. بیشترین تمرکز هبت الله بر شخص خلیفه سراج الدین حقانی است.
بعد از قتل مشکوک خلیل الرحمن حقانی؛ سراج الدین با سرعت بیشتری اهداف خود را تعقیب کرده؛ اعتراضات علیه ملای قندهار شدت گرفته و حتی به نافرمانی رسیده است. عباس استانکزی انتقاد بی سابقه ای از رهبر طالبان کرد و حالا به بهانه کرونا از دیده ها غایب شده است.
 
با پیروزی ترامپ و هجمه های تبلیغاتی و سیاست های تنبیهی وی علیه طالبان، شالوده طالبان به لرزه افتاده است. اقتصاد طالبان، متزلزل شده، ارزش پول افغانی به مسیر سقوط افتاده، نرخ مواد ضروری و مایحتاج مردم گرانتر شده، کارمندان ملکی حکومت طالبان تا پایان سال از دریافت معاش، جواب شده اند. صلاحیت های بیشتری از وزارت مالیه به دفتر ملاهبت الله منتقل شده و نگرانی گسترده ای در میان طالبان ایجاد شده است. این نگرانی ها باعث ایجاد یک بار روانی سنگین بر اقتصاد و بازار افغانستان می شود که می تواند طالبان را با مصیبت بزرگی مواجه بسازد. طالبان برای جبران کمبودها فشار مالیاتی بر مردم و اخذ وجوهات شرعی را افزایش داده اند، فروش و استخراج و داوطلبی معادن را سرعت داده اند، تمامی پروژه های سازندگی و عام المنفعه را متوقف کرده اند و نهایتاً اغلب مؤسسات امدادرسان بین المللی نیز با قطع کمک های بین المللی دفاتر خود را در افغانستان تعطیل کرده اند. اینها برای طالبانی که از خیرات بین المللی ارتزاق می کردند، کشنده است.
 
جنگجویان طالبان نیز با عدم دریافت موادغذایی و خیرات بین المللی و با نگرانی از عدم دریافت معاش، دلگیر شده اند. گزارش هایی وجود دارد که برخی طالبان محلی در ولایات شمالی، وظایف شان را در مراکزشان ترک کرده اند؛ برخی بخاطر ناراحتی و برخی به دلیل ترس از حمله امریکا !
 
این حالت ها موجب ابراز واکنش ها و انتقادهایی شده که یکی از آن موارد، انتقاد تند مولوی محمودحسن پنجشیری علیه رهبر طالبان در روز گذشته بود که حالا متواتر و تحت تعقیب است. مولوی قانت یکی دیگر از علمای منتقد نیز بازداشت و زندانی شده است. رسانه ها و خبرنگاران به شدت زیرفشار بیشتری رفته اند و حق ندارند هیچ خبر و گزارشی را قبل از تأیید طالبان منتشر کنند. حتی کاربران شبکه های اجتماعی نیز زیر رصد طالبان قرار گرفته و بعضا دستگیر و زندانی می شوند.
در چنین حالتی؛ سراج الدین حقانی و مولوی وثیق، جهره های نظامی-امنیتی طالبان غایب هستند. کجا تشریف دارند؟ دوبی. چه می کنند؟ مشخصا برنامه خاص خود و مجزا از هبت الله و حلقه قندهار را تعقیب می کنند.
 
ملا هبت الله هرچه به عقلش می رسیده از منزوی ساختن حقانی ها دریغ نکرده است. بعد از ترور خلیل حقانی، او مهمترین عنصر حکومتی حقانی ها یعنی مولوی عبدالکبیر را از معاونیت صدراعظم برکنار و بعنوان وزیر مهاجرین مقرر نمود اما او تاکنون حاضر نشده پا به وزارت مهاجرین بگذارد و قصر سپیدار را رها کند.
 
رهبران حقانی و غلجایی با همدستی برخی چهره های قندهاری خسته از هبت الله یا امریکاییزه شده، به دنبال بدیل مناسب به جای ملا هبت الله می گردند. این نگاه و نظر آنها شدیدا مورد حمایت امریکا و تیم ترامپ است. حقانی ها با وجود تروریست بودن و انتحاری داشتن و بهره مندی از قطعه بدری بعنوان مخوفترین نیروهای جنگی، اما وانمود می کنند که بدنبال تشکیل حکومت فراگیر هستند و طرفدار تحصیل و تعلیم دختران می باشند.

گزارش هایی وجود دارد که حقانی ها حامد کرزی را بعنوان یکی از گزینه ها برای تشکیل حکومت موقت در نظر دارند و برای وی کمپاین می کنند. حامد کرزی نیز لابی گران خود را به هر طرف می فرستد تا بلکه بتواند حمایت های منطقوی و بین المللی را در این امر جلب کند.
 
همین مسئله؛ یعنی چشم طمع بر قدرت ملای قندهار کافیست که ما در آینده ای نه چندان دور، شاهد کودتا و جنگ داخلی میان طالبان باشیم. این جنگ داخلی میان دو طیف بزرگ طالبان؛ هرکدام شان حامیان خارجی خود را نیز دارد. طبعاً امریکا از طالبان جوان با محوریت سراج حقانی حمایت می کند. آنها در تلاش هستند تا از ترکیب سراج حقانی، مولوی وثیق، ملایعقوب و ملابرادر یک تیم مشترک شکل دهند که مطابق توافقنامه دوحه، از تشکیل یک حکومت موقت با محوریت یک فرد غیرطالب حمایت کنند. طبعا در این حالت، قدرت به دست طالبان می مانَد اما طالبانی که مطیع امریکا و حرف شنو باشند. همین اکنون سراج حقانی در دبی حضور دارد. او در دبی از یکسال پیش با امریکایی ها ملاقات های متواتری داشته و دارد. از میان کشورهای منطقه، عربستان سعودی و امارات متحده، سراج حقانی و دوستانش را حمایت می کنند. گویا در کنار اعتراضات داخلی، طالبان معترض، چتر حمایت بین المللی نیز دارند. این حمایت خارجی می تواند طالبان فرتوت قندهار را زمینگیر کند؛ این به ضرر حامیان منطقوی طالبان قندهاری است که با ساده انگاری، به ملاحسن و امیرش چشم دوخته اند.

حسینی مدنی- خبرگزاری جمهور