طالبان به دلیل پیروی از یک تفسیر سختگیرانه و افراطی از اسلام، نمی‌تواند نماینده یک حکومت اسلامی فراگیر و معتدل باشد. اسلام دین رحمت، عدالت و تعادل است، در حالی که طالبان با اعمال خشونت و تفسیرهای نادرست از دین، تصویری نادرست و غیرواقعی از اسلام ارائه می‌دهد. این رویکرد افراطی باعث شده است که بسیاری از مسلمانان جهان نیز با حکومت طالبان مخالفت کنند و آن را غیر اسلامی بدانند.

حکومت طالبان که پس از تصرف مجدد افغانستان در سال 2021 خود را «امارت اسلامی افغانستان» نامید، به دلیل ماهیت، عملکرد و مشروعیت خود، از سوی بسیاری از کشورها و صاحب‌نظران سیاسی به این نام شناخته نمی‌شود و این عنوان را نمی‌پذیرند. استفاده از واژه «امارت اسلامی» برای حکومت طالبان بحث‌برانگیز است و دلایل متعددی برای این مسئله مطرح می‌شود. در ادامه این مقاله به بررسی چرایی این موضوع از جنبه‌های سیاسی، دینی، حقوق بشری و بین‌المللی پرداخته می‌شود.

1. تعریف امارت اسلامی در چارچوب دینی
واژه «امارت اسلامی» از منظر دینی به حکومتی اشاره دارد که مبتنی بر اصول و ارزش‌های اسلامی، عدالت اجتماعی و رعایت حقوق مسلمانان و سایر افراد جامعه باشد. در یک حکومت اسلامی واقعی، اصولی مانند:

عدالت و برابری: حاکمان موظف هستند که عدالت را در تمام سطوح جامعه برقرار کنند.
رعایت حقوق اقلیت‌ها: در حکومت اسلامی، حقوق اقلیت‌های دینی، مذهبی و قومی باید رعایت شود.
مدیریت شایسته و پاسخ‌گویی: حکومت اسلامی باید بر اساس اصل شایسته‌سالاری و پاسخ‌گویی به مردم شکل گیرد.
توجه به حقوق زنان و کودکان: اسلام بر حقوق زنان، از جمله حق تحصیل و مشارکت اجتماعی تأکید دارد.

در حالی که طالبان ادعا می‌کند حکومتی اسلامی بنا نهاده است، عملکرد این گروه در زمینه حقوق بشر و اجرای احکام دینی با بسیاری از اصول اسلامی در تضاد است. محدودیت‌های شدید علیه زنان، برخورد خشن با اقلیت‌ها و عدم تحمل تنوع مذهبی و فکری نشان می‌دهد که این حکومت، بیشتر به یک تفسیر خاص و افراطی از اسلام متکی است تا یک نظام اسلامی واقعی.

2. نبود مشروعیت داخلی
مشروعیت یک حکومت اسلامی باید از سوی مردم همان کشور به رسمیت شناخته شود. در نظام سیاسی مدرن، مشروعیت حکومت بر اساس حمایت عمومی، مشارکت مردم و رضایت آن‌ها شکل می‌گیرد. طالبان، برخلاف این اصل، حکومت خود را از طریق زور و تصرف نظامی بنا نهاده است. در این حکومت:
مردم افغانستان در تعیین حکومت نقشی نداشته‌اند.
مخالفت‌ها و اعتراض‌های گسترده‌ای در داخل کشور علیه طالبان وجود دارد.
عدم شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و نبود ساختارهای دموکراتیک باعث شده تا حکومت طالبان فاقد مقبولیت عمومی باشد.
بدون در نظر گرفتن خواست و رضایت مردم، نمی‌توان حکومتی را اسلامی و مشروع دانست.

3. نقض گسترده حقوق بشر
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی حکومت طالبان را به عنوان «امارت اسلامی» نمی‌پذیرند، نقض گسترده حقوق بشر است. این نقض‌ها شامل:

محدودیت‌های شدید علیه زنان: طالبان زنان را از حق تحصیل، کار و مشارکت اجتماعی محروم کرده است.
برخورد خشونت‌آمیز با مخالفان سیاسی: طالبان به سرکوب مخالفان، روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق بشر ادامه می‌دهد.
نقض حقوق اقلیت‌ها: اقلیت‌های قومی و مذهبی مانند هزاره‌ها و شیعیان در معرض آزار و اذیت قرار دارند.
اجرای احکام خشن و غیرانسانی: اجرای مجازات‌هایی مانند سنگسار، قطع عضو و شلاق بدون محاکمه عادلانه با معیارهای حقوق بشری و حتی اصول اسلامی در تضاد است.
این اقدامات طالبان باعث شده است که حکومت آن‌ها در افکار عمومی جهانی به عنوان حکومتی سرکوبگر و ناقض حقوق انسان‌ها شناخته شود.

4. عدم پذیرش بین‌المللی
یکی دیگر از عوامل مهم در عدم پذیرش عنوان «امارت اسلامی» برای حکومت طالبان، عدم به رسمیت شناخته شدن این حکومت در سطح بین‌المللی است. تاکنون هیچ کشور یا سازمان بین‌المللی، حکومت طالبان را به عنوان حکومت رسمی و قانونی افغانستان به رسمیت نشناخته است. این عدم پذیرش به دلایل زیر است:

نقض توافقات بین‌المللی: طالبان با نقض حقوق بشر و تعهدات بین‌المللی خود، اعتبار سیاسی خود را از بین برده است.
نگرانی از حمایت از تروریسم: ارتباط طالبان با گروه‌های تروریستی مانند القاعده باعث نگرانی جامعه جهانی شده است.
ناپایداری سیاسی: نبود یک ساختار سیاسی فراگیر و پایدار در حکومت طالبان، مانع از اعتماد جهانی به این حکومت شده است.
بدون مشروعیت بین‌المللی، استفاده از عنوان «امارت اسلامی» برای طالبان فاقد پشتوانه و اعتبار است.

5. ماهیت افراطی و ایدئولوژیک طالبان
طالبان به دلیل پیروی از یک تفسیر سختگیرانه و افراطی از اسلام، نمی‌تواند نماینده یک حکومت اسلامی فراگیر و معتدل باشد. اسلام دین رحمت، عدالت و تعادل است، در حالی که طالبان با اعمال خشونت و تفسیرهای نادرست از دین، تصویری نادرست و غیرواقعی از اسلام ارائه می‌دهد. این رویکرد افراطی باعث شده است که بسیاری از مسلمانان جهان نیز با حکومت طالبان مخالفت کنند و آن را غیر اسلامی بدانند.

نتیجه‌گیری
استفاده از عنوان «امارت اسلامی» برای حکومت طالبان به دلایل دینی، سیاسی، حقوق بشری و بین‌المللی با چالش‌های جدی مواجه است. این حکومت به دلیل عملکرد سرکوبگرانه، نقض گسترده حقوق بشر و عدم پذیرش داخلی و بین‌المللی، نمی‌تواند نماینده یک حکومت اسلامی واقعی باشد. اسلام به عنوان دینی جهانی و انسانی، بر اصولی مانند عدالت، برابری و احترام به حقوق انسان‌ها تأکید دارد، در حالی که طالبان با عملکرد خود این اصول را نقض کرده است. به همین دلیل، بسیاری از کشورها و نهادهای جهانی از به رسمیت شناختن طالبان به عنوان «امارت اسلامی» خودداری می‌کنند و این حکومت را تنها یک رژیم سرکوبگر می‌دانند.

سید علی بهشتی _ جمهور