آزادی بیان و رسانه هایی که طالب شده اند

سوم ماه "می" میلادی روز جهانی آزادی مطبوعات نامگذاری شده است.
قبل از سقوط طالبان هزاران رسانه در سراسر افغانستان فعالیت داشتند. این فعالیت رسانه ای موجب آگاهی و روشنگری شده و با گسترش شبکه های اجتماعی در فضای مجازی، هر شهروند یک دیدگاه مستقل داشت که می توانست به راحتی دیدگاهاش را در معرض نقد و نظر دیگران قرار دهد. یادم نمی آید کسی بخاطر دیدگاه انتقادی مورد تعقیب قرار گرفته باشد؛ البته غیر از اهانت صریح به دین و مقدسات دینی –مذهبی مردم.
اما حالا وضعیت رسانه و آزادی های رسانه ای بسیار متفاوت از دو سال قبل است.

طالبان محدودیت های شدیدی بر رسانه ها وضع کرده اند. از نظر طالبان رسانه باید در خدمت حکومت و ایدئولوژی طالبان باشد. رسانه ای که مخالف طالبان باشد به شدت سرکوب می شود. حتی رسانه های بی طرف نیز حق فعالیت در افغانستان ندارند. رسانه هایی که در افغانستان فعالیت دارند الزاما باید تریبیون طالبان باشند، اخبار و گزارش های طالبان را نشر کنند، هیچ خبر و گزارش و تحلیل نباید علیه حکومت طالبان و یا افراد وابسته به طالبان نشر کنند.

امروز اعلامیه ای از جانب جبهه آزادی دیدم که نوشته بود: "همزمان با فرا رسیدن روز جهانی آزادی مطبوعات، طالبان در بیشتر از دونیم سال گذشته رسانه‌های داخلی را به بلندگوی تبلیغاتی تروریزم بدل کرده‌اند." دیدم راست و دقیق گفته. در حال حاضر، رسانه بیطرف در افغانستان اصلا وجود ندارد. رسانه های فعال زیر حاکمیت طالبان ملزم هستند اخبار فرمایشی و سفارشی طالبان را منتشر کنند. این خودبخود رسانه های فعال تحت کنترل طالبان را به تریبیون تروریزم تبدیل کرده و آنها را شریک جرم و جنایات طالبان ساخته است.

هیچ رسانه ی فعالِ فعلی در داخل افغانستان نمی تواند ادعای رسانه منتقد طالبان نماید و حتی نمی تواند ادعای استقلال و بی طرفی داشته باشد.

برخی افراد مسئول که در رأس یک رسانه قرار داشته اند، با وجود اینکه در دوره جمهوریت، مخالف و دشمن سرسخت طالبان بودند؛ حالا مطلقا در کسوت تروریست در آمده و عملا بلندگوی تروریست ها شده اند. این افراد قلیل، طالب تر از هبت الله و افراطی تر از انتحاری تکفیری شده اند.
این افراد را باید مزدوران و رسانه های بدنام نامید که دست به خودفروشی و ارزش فروشی زده اند. هیچ توجیه و بهانه ای از این آدمها پذیرفتنی نیست.

طالبان همچنین بعد از استیلا بر کشور، هزاران خبرنگار و نویسنده و تحلیلگر را وادار به هجرت نمودند. فضای فعالیت را بر آنها مسدود ساختند، شغل آبرومندشان را از آنها گرفتند، دهها و بلکه صدها رسانه را تعطیل کردند، فشار آوردند و مجبور کردند دروازه رسانه های آبرومند و مستقل و منتقد، بسته شود.

طالبان دهها ژورنالیست را بازداشت کردند، شکنجه کردند، در روی سرک ها و در محافل و در بازار و کوچه ها شدیدا لت و کوب کردند، کمره های شان را گرفتند و گوشی های شان را شکستند، دهها خبرنگار را سر و کله شان را شکستند، خبرنگاران را تعقیب کردند، موبایل های شان را گرفتند و به تمام گوشی ها و حتی تصاویر خصوصی زندگی شان را زیر و رو کردند و گوشی های شان را ضبط و مصادره نمودند؛ دوربین های خبرنگاران را شکستند، زنان و دختران خبرنگار را با زشت ترین دشنام ها فحش دادند، تعقیب کردند و خانه نشین شان ساختند.

از دید طالبان، آزادی بیان به معنای آزادانه بیان کردنِ فضائل طالبان و تمجید و بزرگداشت از طالبان است. در این وادی، رسانه ها آزاد هستند هرچه که می توانند در اعزاز طالبان و در بازتاب خدمات راست و دروغ طالبان به ملت افغان بگویند و بنویسند و شاخ و برگ بدهند.

از نظر طالبان، رسانه هایی آزاد هستند که دستاوردهای طالبان را منتشر کنند، از تغییرات مثبتی که طالبان آورده اند بنویسند و بنویسند و بگویند که از وقتی طالبان آمده اند، امنیت آمده است، زورگوها گم شده اند، حکومت های محلی از بین رفته اند، فساد از بین رفته، طالبان ایران و پاکستان را به فغان رسانده و تسلیم امریکا نمی شود و خیلی زور دارد و حکومت شان مشروع است و جامعه جهانی زورگویی می کند و... رسانه های آزاد باید آزادانه چنین چیزهایی بگویند.

لذا از وقتی طالبان آمده اند، ضمن اینکه رسانه های قدیم، خودشان را با معیار طالبان عیار کرده اند؛ رسانه های طالبانی جدیدی در قالب یوتیوبرها نیز ایجاد شده اند که یا از خدمات طالبان می گویند و یا ثروت اندوزی رهبران سیاسی را به چشم مردم، درون می کنند.

به هرحال؛ سوم "می" روز جهانی آزادی مطبوعات، برای افغانستانِ امروز، روز سیاه و دردناکی است که از آزادی دیروز به سیاهی امروز رسیده است.

سکینه محمدی- خبرگزاری جمهور