ملیحه لودهی؛ نماینده پاکستان در سازمان ملل، اظهارات مقام‌های امریکایی علیه پاکستان را به شدت رد کرده و گفته است در صورتی که "[امریکا] از همکاری‌ها با [کشورش] استقبال نکند، این همکاری‌ها را مورد تجدید نظر قرار می‌د‌هد".
واکنش خانم لودهی به سخنان نیکی هیلی؛ نماینده امریکا در سازمان ملل بود که گفته بود کشورش از کمک ۲۵۵ میلیون دالری به پاکستان خودداری می‌کند.
پیشتر، دونالد ترامپ، در توییترش نوشت:"ایالات متحده امریکا با ساده‌لوحی در ۱۵ سال گذشته بیش از ۳۳ میلیارد دالر به پاکستان کمک کرد و آنها در عوض به جز دروغ و فریب چیزی به ما نداده‌اند؛ با این تصور که رهبران ما احمق هستند. آنها [پاکستانی‌ها] به تروریست‌هایی که ما در افغانستان به دنبال شان هستیم، پناهگاه داده و [به ما] کمک زیادی نکرده‌اند. دیگر بس است."
در پاکستان تظاهرکننده‌ها در اعتراض به این حرف ترامپ، پرچم امریکا را آتش زدند و علیه امریکا شعار دادند.
نخست وزیر پاکستان هم نشست اضطراری امنیت ملی کشورش را برگزار کرد.
از واکنش های آشفته و شدید پاکستان به خوبی پیداست که نخستین توییت ترامپ در سال نو میلادی، پاکستانی ها را نسبت به آینده روابط شان با امریکا به شدت نگران کرده است.
این نگرانی تنها ناشی از وابستگی اقتصاد ضعیف و راکد و بی رمق پاکستان به بسته های مالی امریکا و سودآوری اقتصادی سیاست مدارامحور سران کاخ سفید نسبت به عملکردها و رفتارهای آن کشور نیست؛ بلکه همزمان، انگیزه های عمیق و مهم استراتژيک نیز دارد.
اسلام آباد نگران برهم خوردن معادلات راهبردی حاکم بر منطقه، در پی تیره تر شدن روابط اش با واشنگتن است.
نخستین تعبیر رجزخوانی های مستمر ترامپ و دستیاران و کارگزارانش درباره حمایت پاکستان از تروریزم، ممکن است برای مقام های پاکستانی، حامل این پیام نگران کننده باشد که اسلام آباد دیگر بیش از این نمی تواند از اهرم قدرتمند تروریزم، منافع استراتژیک خود در منطقه به ویژه در افغانستان را دنبال کند. برای درک تأثیر و بازخورد این رویداد، روی موقعیت و قدرت پاکستان، لازم است به تروریزم به عنوان ارتش غیر رسمی پاکستان برای تجاوز و تعدی به کشورهای دیگر، اشاره کنیم.
بنابراین، اهمیت رابطه دیرینه ای که حکومت اسلام آباد و دستگاه های نظامی و جاسوسی پاکستان با هسته های خطرناک تروریستی و کانون های اصلی تولید و پرورش و صدور افراط گرایی و هراس افکنی در منطقه دارند، از نظر تبعات و پیامدها و منافعی که برای تحقق اهداف استراتژيک آن کشور دارد، در واقع، کمتر از برخورداری رژیم اسلام آباد از تسلیحات اتمی و کشتار جمعی نیست.
اگر تسلیحات اتمی، موازنه قدرت را میان پاکستان و هند به عنوان دو قدرت متخاصم، برقرار می کند، دسترسی آسان و وسیع اسلام آباد به گروه های تروریستی، مسیر سلطه گری پاکستان بر کشورهایی مانند افغانستان را کوتاه تر و هموارتر می سازد.
بنابراین، گرفتن هریک از این دو ابزار مهم، به معنای قطع کردن بازوهای اصلی قدرت و اثرگذاری استراتژيک اسلام آباد بر معادلات بزرگ منطقه ای خواهد بود.
نکته جالب توجه این است که در حال حاضر، تنها قدرتی که از چنین توانی برخوردار است، ایالات متحده است.
امریکا می تواند با تحریم، تنبیه، توییت های خصمانه، قطع بسته های کمکی و منزوی کردن پاکستان، هزینه سنگینی را بر اسلام آباد به دلیل حمایت آن کشور از تروریزم، تحمیل کند.
اینکه تاکنون و علیرغم حضور ۱۷ ساله امریکا و هم پیمانانش به بهانه مبارزه با تروریزم در افغانستان، چرا این اتفاق نه تنها نیافتاده؛ بلکه پیوندها و ارتباطات پاکستان با نسخه های متعدد تروریزم بین المللی، مستحکم تر، عمیق تر و گسترده تر شده است، علامت سؤال بزرگی است که کلیت مأموریت مبارزه با تروریزم به رهبری امریکا در افغانستان را به چالش می کشد و صداقت امریکا در این زمینه را زیر سؤال می برد.
پاکستان ممکن است در کوتاه مدت، تلاش کند با برانگیختن خشم توده و سر دادن شعارهای ضد امریکایی، موضع گیری های سرسختانه سیاسی و... تلاش کند مانع از اقدام جدی امریکا بر علیه آن کشور شده و در نتیجه، روابط خود با جریان های تروریستی را همچنان پایدار نگه دارد؛ اما در صورتی که امریکا در این تقابل، صادق و جدی باشد، هزینه های اسلام آباد در حمایت از تروریزم، به سرعت بالا خواهد رفت و دولت بی ثبات پاکستان، توان رویارویی با آن را نخواهد داشت.
با این وجود، نقش قدرت های منطقه ای دیگر که برای شکست امریکا در مأموریت دشوار افغانستان، لحظه شماری می کنند را نیز نباید نادیده گرفت.
چین در این زمینه هم در رقابت شدید با امریکا قرار دارد و هم متحد استراتژیک قدیمی پاکستان است.
روسیه از حضور ناتو و امریکا در نزدیکی مرزهای منطقه نفوذش در آسیای میانه ناخرسند است و نسبت به نقش احتمالی غرب در توسعه پروژه هایی مانند داعش در افغانستان نیز با بدبینی نگاه می کند.
ایران، هیچگاه نگرانی عمیق خود را از حضور دایمی نظامیان امریکایی در همسایگی اش، پنهان نکرده است.
ترکیه نیز اگرچه عضو ناتو است و در افغانستان، نیروی نظامی دارد؛ اما در این اواخر، روابط پرتنشی با غرب داشته و به محور شرق با حضور روسیه و ایران و پاکستان، نزدیک شده است.
بنابراین، امریکا در تقابل با پاکستان، احتمالا همه هزینه های جانبی احتمالی این تقابل را نیز محاسبه خواهد کرد؛ به ویژه در شرایطی که عمیقا نگران تکرار تجربه معکوس اشغال افغانستان توسط شوروی، این بار بر مأموریت نظامی خود و متحدانش در افغانستان نیز هست؛ تجربه ای که در آن، امریکا به کمک پاکستان، انتقام شکست در جنگ ویتنام را از شوروی گرفت.
بسیار بدیهی است که روسیه، حق پاسخ گفتن به اقدام امریکا را برای خود محفوظ می داند و جدی تر شدن تنش میان پاکستان و امریکا، این فرصت تاریخی را در اختیار روسیه قرار می دهد تا از طریق پاکستان، امریکا را در افغانستان، زمینگیر کند.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور
