جنگ و صلح جهانی، در گرو روابط واشنگتن و مسکو

۷۵۵ دیپلومات امریکایی، با تصمیم ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه از خاک این کشور اخراج شدند. این بزرگترین واکنش سیاسی در طول تاریخ روابط امریکا و روسیه است.
اتفاقی که حتا در دوران حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی که روابط دو کشور، دهها سال در بدترین شرایط ممکن قرار داشت؛ رخ نداده بود. اما پوتین به گفته خودش، پس از ماهها صبوری، بالاخره به آنچه که می خواست تن داد و بزرگترین اقدام ممکن را بر ضد امریکا انجام داد.
برای امریکا شاید این اقدام غیرقابل پیش بینی بود و حتا تصورش را هم نمی کرد که با چنین مساله ای مواجه شود.
روسیه که در دوران باراک اوباما، سردترین روابط را با امریکا داشت؛ منتظر یک اتفاق تازه در امریکا بود تا از سردی این رابطه کاسته و کمی شرایط را برای نزدیکی دو کشور گرم تر کند. تمام امیدها به دونالد ترامپ رییس جمهوری جدید این کشور بود؛ اما ترامپ هم نشان داد که در برابر لابی مهم و تصمیم گیرنده بزرگان پشت پرده امریکا، قدرت چندانی ندارد و نمی تواند روابط دو کشور را بهبود ببخشد.
پوتین در بیانیه ای تلویزیونی رسما اعلام کرد که منتظر بهبود اوضاع ماند و امیدوار بود که پس از پایان یافتن ریاست جمهوری اوباما، ترامپ رویه بهتری نسبت به روسیه در پیش بگیرد؛ اما تجربه نشان داد که رفتار امریکا در برابر روسیه تغییری نکرده است.
وی گفت: ما منتظر بهبود اوضاع نمی مانیم؛ چون اگر تغییراتی مثبت هم رو نما شود؛ به این زودی رخ نخواهد داد.
گفته های مقامات روسی قبلا در مرحله تهدید باقی مانده بود و فقط هر از گاهی از آدرس وزارت خارجه این کشور، این گونه بیان می شد که اگر امریکا در رفتار خود در قبال روسیه تجدیدنظر نکند؛ این کشور نیز واکنشی متقابل از خود نشان خواهد داد. اقدامی که منجر به تعطیلی مراکز دیپلوماتیک امریکا در روسیه و اخراج دیپلومات های این کشور خواهد شد. کاری که امریکا سال گذشته و پیش از روی کار آمدن ترامپ آن را عملی کرده بود.
اما از دیدگاه مسکو، امریکا به این خواسته ها توجهی نکرد.
اتفاق اخیر نشان داد که جنگ سیاسی امریکا و روسیه بسیار بیشتر از حد تصور بوده و جهان که منتظر یک اتفاق مثبت در روابط دو کشور بود؛ حالا مبهوت از تصمیم پوتین مانده است. تصمیمی که نشان داد مشکلات بین روس ها و امریکایی، ریشه ای تر از چیزی است که با روی کار آمدن رهبران سیاسی جدید قابل ترمیم باشد.
حالا جهان باید منتظر بماند و به خوبی درک کند که به هم ریختگی اوضاع در محدوده اخراج ۷۵۵ دیپلومات امریکا باقی نخواهد ماند. این آغاز یک رویارویی بزرگ در سطح بین الملل است.
امریکا دقیقا رفتاری را بر ضد روسیه در پیش گرفته بود که در دوران جنگ سرد اعمال می کرد و تحریم های جدید نیز در شرایطی تصویب می گردید که ارزیابی این کشور از مسکو، یک کشور منزوی و از هم پاشیده پس از اتحاد شوروی است - یک برآورد غلط و دور از عقل.
روسیه در عصر پوتین، رفته رفته خود را به جایگاهی از قدرت رسانده است که اگر قادر نباشد به اندازه خیال پردازی های امریکا در سطح جهان گام بردارد؛ اما به سادگی می تواند عملکرد ایالات متحده را با چالش مواجه کند.
شاید جنگ سوریه ابعاد تازه تری به خود بگیرد. ابعادی که نباید انتظار داشت به زودی صورت خود را نشان دهد؛ اما در درازمدت این را خواهیم دید که تاثیر اتفاقی که با تصمیم پوتین رخ داد؛ تا چه اندازه روی صلح خاورمیانه و جهان تاثیرگذار خواهد بود.
اوکراین هم باید پیامدهای رفتار امریکا را تحمل کند. دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین که سال هاست صحنه جنگی فرسایشی است؛ ماه گذشته از سوی شورشیان یک کشور مستقل زیر نام "روسیه کوچک" معرفی شد.
حالا مسکو پروژه هایی را که به حالت تعلیق باقی گذاشته بود را احتمالا عملی خواهد کرد.
پوتین شاید به زودی جلسه ای با سازمان پیمان امنیت جمعی که متشکل از کشورهای آسیای میانه است تشکیل دهد و روی مساله افغانستان جدی تر حرف بزند. چون حالا دلیل محکم تری برای نزدیک تر شدن به طالبان دارد و در آینده نزدیک خواهیم دید که این تصمیم چه پیامدی برای کابل خواهد داشت.
احتمالا مقامات روسی مخفیانه و یا علنی، راهی پاکستان خواهند شد و این مهد تروریسم را نیز با سیاست های خود همراه خواهند کرد. پاکستانی که سالهاست مورد بی مهری امریکا قرار گرفته و حالا و استعداد عجیبی در سقوط به دامن مسکو را دارد – هر چند این اتفاق پیشترها افتاد بود و حالا باید به قوام برسد.
جنگ روسیه و امریکا در محدوده مسکو و واشنگتن ختم نخواهد شد. نبرد کنونی، به سرتاسر کشورهایی گسترش خواهد یافت که به نوعی با منافع دو کشور گره خورده اند و جهان به زودی آن را مشاهده خواهد کرد.
الیاس کاتب – خبرگزاری جمهور