دست های پنهانی که "نواز شریف" را شکست داد

روز گذشته، همانطور که انتظار آن نیز می رفت؛ دادگاه عالی پاکستان، محمدنواز شریف نخست وزیر این کشور را به دلیل آلودگی در فساد مالی، فاقد صلاحیت احراز پست نخست وزیر این کشور دانسته و او نیز به گفته خودش – با احترام به خواسته دادگاه – استعفا کرد.
آقای شریف پس از انتشار اسناد پاناما که فهرست بلندی از مقامات دولتی سراسر جهان را در خود داشت و اتهامات مالی آن ها را مورد بررسی قرار داده بود؛ توسط اداره شفافیت ملی که زیر نظر دادگاه عالی پاکستان فعالیت می کند؛ تحت تعقیب قضایی قرار گرفت و بالاخره این نهاد، رای به مجرم بودن نخست وزیر داد.
وضعیت پاکستان هم اکنون در شرایطی کاملا امنیتی به سر می برد و طرفداران نخست وزیر سابق، به خیابان آمده و این تصمیم دادگاه را ناعادلانه و به نوعی "سرکوبگرانه" می دانند. نواز شریف هم گفته است که این برخورد، نشان گر "مرگ دموکراسی" در پاکستان است؛ حال آنکه مخالفین وی، این اتفاق را "تجلی دموکراسی" در پاکستان خوانده اند.
منحل شدن حکومت غیرنظامی پاکستان، یک سناریوی طولانی و همیشگی در پاکستان بوده است.
پاکستان کشور کودتاهای سیاسی و نظامی است. کمتر دولت غیرنظامی و ملکی پاکستان بوده که موفق شده بدون تنش و دردسر دوران خود را به پایان ببرد و از سوی ارتش این کشور که قدرت مطلقه پاکستان به شمار می رود؛ منحل نگردد.
اما این یک اتفاق تقریبا نادر بود. این بار رای دادگاه عالی پاکستان باعث شد که نواز شریف از پست نخست وزیری کناره گیری کرده و خانه نشین شود.
اینکه چقدر رای و نظر نظامیان پاکستان که همیشه در پشت پرده تحولات بزرگ و سیاسی این کشور نشسته و نقش داشته اند؛ در این مساله دخیل بوده؛ موثریت آن را نمی توان کتمان کرد.
اگر قدرتی بزرگ به عنوان یک اهرم فشار قوی برای اعمال نظر دادگاه بر ضد نواز شریف وجود نمی داشت؛ قطعا این مرد از قدرت کناره گیری نمی کرد.
حاکمان پاکستان همگی دارای پرونده های فساد مالی قطور هستند. از آصف علی زرداری رییس جمهوری سابق این کشور گرفته تا بیلاول بوتو زرداری پسر ارشد وی و چند عضو دیگر خانواده اش، تا بسیاری از مقامات دولتی که همگی نهایتا در مقام یک متهم باقی ماندند و پرونده های آنها هیچ گاه به مرحله پایانی خود نرسید.
یک سال تا پایان کار نواز شریف باقی مانده بود. او پیش از این هم دو بار از قدرت کنار زده شده بود و هر بار نیز ارتش این کشور که همیشه به عنوان حکومت نظامی پاکستان معرفی می گردد؛ مسوول کودتا علیه وی بود.
او در سال ۱۹۹۰ و در پی پیروزی حزبش در پارلمان، نخست وزیر شد. اما در کمتر از سه سال یعنی در سال ۱۹۹۳ از قدرت خلع گردید.
در سال ۱۹۹۷ دوباره وارد جدال های سیاسی شد و به عنوان نخست وزیر انتخاب گردید؛ اما این بار هم حاکمیت او دو سال بیشتر دوام نیاورد و در سال ۱۹۹۹ از تخت به زیر کشیده شد و پس از تحمل زندان، به عربستان تبعید گردید و سپس به امریکا رفت.
او ظاهرا از این همه کش و قوس سیاسی خسته نشد و دوباره به پاکستان بازگشت و پس از مدتی نسبتا طولانی، در سال ۲۰۱۳ دوباره قدرت را به عنوان نخست وزیر به عهده گرفت؛ اما دیروز و درست زمانی که یک سال بیشتر از پایان دوره نخست وزیری اش باقی نمانده بود؛ دوباره سرنوشت تکراری او، دامنش را گرفت.
تاهنوز هیچ گمانه ای در مورد برکناری نواز شریف نمی توان زد. چرا او در میان رهبران سیاسی این دوره که همگی آغشته در فساد هستند؛ این گونه مورد شماتت قرار می گیرد؟ دلیل حقیقی آن چیست که وی درست در چنین شرایطی خانه نشین می شود و قدرت از او گرفته می شود؟
سیاست های پاکستان ظرف چند سال گذشته یک سیر متفاوت به خود گرفته است. این کشور دیگر دوست ایالات متحده نیست و بسیاری از چهره های شناخته شده کاخ سفید، پاکستان را "امن ترین کشور جهان برای پرورش تروریسم" دانسته اند. هجمه ای که هر روز بر گستره ی آن افزوده می شود و به رغم اتهام زدایی رهبران اسلام آباد، جهان دیدگاه ثابت خود را نسبت به صورت حقیقی این کشور بازیافته است.
نواز شریف در سیاست های گذشته خود، به شدت به امریکا تاخته بود و غرب را متهم به فرافکنی و پوشاندن شکست های خود در افغانستان کرده بود.
ظاهرا او خود را در کسوتی مهم از قدرت می دید که از پایگاه سنتی پاکستان حذر کرده و از امریکا دور شد. به سمت شرق متمایل گشت و چنین تصور کرد که رفتن به سمت چین و روسیه، رویکردی خانمان ساز برای او خواهد بود.
اینکه چه قدرتی باعث شکست آقای شریف شد و "اسناد پاناما" اولین کسی که دامنش را گرفت او بود؛ چگونه با این سرعت به نتیجه رسید؛ کمی باید صبر کرد.
در آینده ای نه چندان دور، روشن خواهد شد که این مرد مُصر در جنگ قدرت و سیاست، این بار توسط چه دست پشت پرده ای وادار به خانه نشینی شده است. اگر او این بار واقعا از سیاست خسته شده باشد؛ به زودی در کتاب خاطرات خود از تمام این دست های پشت پرده، حرف خواهد زد.
الیاس کاتب - خبرگزاری جمهور