پاکستان با ورقی جدید برای بازی دادن کابل

پس از دیگر مقامات بلندپایه پاکستان، رییس استخبارات این کشور هم قرار است به کابل بیاید و برای دیدار با رهبران حکومت، مهمان ارگ ریاست جمهوری افغانستان خواهد بود. پاکستان اعلام کرده است که کابل – اسلام آباد باید گذشته را فراموش کنند و برای بهبود روابط بین دو کشور روی نقاط "قوتِ تفاهم، تمرکز کند.
منابع دولتی پاکستان اعلام کرده اند که رییس استخبارت این کشور قرار است با رهبران حکومت افغانستان دیدار کند و محوریت بحث آنها نیز بررسی فهرست تروریستانی است که در زندان های دو کشور هستند و قرار است تبادله شوند.
این روزها رفت و آمد دو همسایه زیاد شده و پاکستان ظاهرا به صرافت افتاده تا کمی بیشتر از گذشته وارد بحث های سیاسی با دولت افغانستان شود. می خواهد نشان دهد که این کشور نیز خود قربانی تروریسم است و کابل را هم در این راستا خوب درک می کند.
هر چند کابل و اسلام آباد پیش از این هم در سالهای گذشته با هم مراوداتی داشتند و گاهی همدیگر را به حمایت از تروریسم متهم می کردند و گاهی دیگر برای همکاری های مشترک نقشه می کشیدند؛ اما در شرایط فعلی به نظر می رسد که فصل جدیدی از گفتگو برای رسیدن به یک "تفاهم" آن هم از نوعی "پاکستانی" اش آغاز شده است.
پاکستان از نظر کابل یک قدرت منطقه ای و تاثیرگذار است که مشخصا تاثیر این کشور بر مهار تروریسم و استفاده از این پدیده برای برنامه های جهانی است. جغرافیای این کشور همیشه بستر مناسبی برای پرورش این معضل بوده و دست کم ظرف سی سال گذشته، غرب سرمایه گذاری های زیادی روی این کشور کرده است.
کمی اگر به عقب تر برگردیم؛ لانه اصلی اسامه بن لادن در جهت دهی جنگ های دهه شصت افغانستان در وزیرستان بود. تهاجم بر ضد رژیم نجیب که اگر درایت این سیاست مدار کارکشته نبود؛ جلال آباد ظرف چند روز به دست مجاهدین سقوط می کرد.
در راس جبهه ننگرهار بن لادن و اعراب اطرافش بودند و در ذیل آن حقانی و یونس خالص و همپالگی هایشان. نقشه این جنگ در پاکستان کشیده شد اما شکست خورد؛ ولی در هر صورت رژیم کمونیستی نجیب چند سال بعد مغلوب هجمه هایی شد که طرح آن با مشاوریت دکترین نظامی امریکا و متحدین غربی اش در پاکستان ریخته شده بود.
اشاره کوتاهی بود به چند دهه قبل و ماهیت اصلی پاکستان که پس از تاریخ یاد شده گروهی به نام "طالبان" را ایجاد کردند که نقشه راهشان را از مدارس "دیوبندی" گرفته و به سرعت به سمت کابل حرکت کردند و بر سر راه هر چه بود را نابود نمودند. هیچ مرد جوانی نیست که دوران طالبان را با قطار نظامیان عرب و پاکستانی از یاد ببرد. مناطقی در شهرنو و کارته پروان کابل، مقر اصلی بن لادن و کرنیل امام بود و هیچ نقطه مخفی در این مورد وجود ندارد.
هر چند این گروههای تروریستی با توجه به انشعابات بی حد و حصری که داشته اند تقریبا از کنترل پاکستانی ها خارج شده اند؛ اما سخت است باور کردنش که این گروهها هنوز هم تا حد زیادی زیر تسلط این کشور نباشند.
گروه بین المللی بحران دیروز در گزارشی اعلام کرد: " پاکستان هیچ تمایلی به عدم حمایت از گروههای تروریستی در این کشور ندارد و همکاری با آنها را جزو منافع خود می داند". در این گزارش تاکید شده بود که امریکا به عنوان حامی نظامی پاکستان، این کشور را از راههای اقتصادی زیر فشار قرار دهد تا از تروریستانی که افغانستان را هدف قرار می دهند حمایت نکند.
حالا پاکستانی ها راه کابل را در پیش گرفته اند و مدعی اند که افغانستان باید در زمینه "مبارزه با تروریسم" با این کشور همکاری کند تا منطقه وضعیت بهتری را نسبت به گذشته به خود ببیند. دو کشور باید اختلافات گذشته خود را کنار بگذارند و به آینده نگاه کنند.
پاکستان واقعا برای کشورهای منطقه یک غده سرطانی است. تقریبا هیچ کشوری که در همسایگی این جغرافیای نامیمون قرار گرفته از شر مدیریت دهشت افکنی اسلام آباد در امان نیست. این کشور کانون تروریزم است و در صدر برنامه کشورهای ذینفع در جهان، بحران تروریسم را در منطقه و دنیا، اداره می کند. با هند جنگ دارد. افغانستان را به نقطه بحران تبدیل کرده و هر از چندگاهی مرزهای ایران را با کشتن مرزبانان این کشور ناامن می کند و با ایغورهای مخالف دولت چین هم ارتباط نزدیکی دارد.
سیاست راهبردی پاکستان بر اصل پرورش تروریسم است. این کشور خود دارای چنین ابتکاری نیست. دولت هایی که در این کشور روی کار می آیند همه مورد حمایت بریتانیا هستند و با امریکا هم دوستی نزدیک دارند. این کشور آزمایشگاه بزرگ تولید و پرورش تروریزم در سطح جهان است و از این ناحیه از قدرت های منطقه ای و جهانی باج می گیرد.
سیاست مداران پاکستان راهی افغانستان شده اند تا پیامی نه برای کابل که برای جهان داشته باشند؛ مبنی بر اینکه آنها برای "مبارزه با تروریسم" مصمم هستند و حسن نیت خود را نیز با نزدیکی به دولت کابل نشان می دهند. در این زمینه افغانستان باید همکاری کند تا راههای عملی تری برای مبارزه با این پدید جستجو کرد.
سیاست پاکستان در طول چند دهه حیات این کشور برگشت ناپذیر بوده و از این به بعد هم تغییری در آن نخواهد آمد. اما اینکه دید سیاسی رهبران افغانستان تا چه اندازه وسیع است که بتواند بازی های سیاسی این همسایه سرطانی اش را حدس بزند؛ باید منتظر ماند.
در یک تعریف ساده که اصل نتیجه این بحث را برساند؛ پاکستان اکنون زیر فشار مجامع بین المللی و منطقه ای قرار گرفته است و به نوعی قصد دارد حدت خود برای مقابله با دهشت افگنی را نشان دهد و افغانستان فقط عرصه ای است برای به نمایش گذاشتن این "استراتژی دروغین".
حاکمان افغانستان استعداد زیادی برای گزیده شدن متکرر از یک سوراخ را دارند. باید دید که این بار هم قصد تجربه کردن آسیب های گذشته را دارد و یا سیاست تازه ای برای مقابله با بازی های منطقه ای اتخاذ خواهد کرد.
الیاس کاتب – خبرگزاری جمهور