چالش ها و چشم‌اندازهای جمعیت اسلامی

حزب جمعیت اسلامی افغانستان به هدف ایفای نقش بزرگ‌تر و برجسته‌تر در آینده سیاسی افغانستان، شورای رهبری موقت این حزب را معرفی کرد.
این حزب، ۶۴ نفر را به حیث عضو شورای رهبری موقت، معرفی کرد و اعضای شورای رهبری موقت در این مراسم سوگند وفاداری یاد کردند.
قرار است که شورای رهبری موقت، در آینده نزدیک هیات رهبری حزب جمعیت اسلامی را از میان نخبگان این حزب معرفی کند.
صلاح الدین ربانی؛ رییس موقت حزب جمعیت اسلامی، هدف از معرفی اعضای شورای رهبری و شورای عالی حزب جمعیت اسلامی را ترسیم مسیر این حزب در تصمیم گیری‌های بزرگ سیاسی از جمله انتخابات پیش رو عنوان کرد.
آقای ربانی، درباره چشم انداز حزب جمعیت از وضعیت سیاسی موجود افغانستان، گفت که حزب جمعیت در شرایط کنونی برنامه و دیدگاه روشنی دارد.
آقای ربانی، برای شکستن دیوارهای انحصارطلبی، رعایت عدالت و مشارکت سیاسی برای آینده افغانستان، نظام پارلمانی را یکی از برنامه های روشن این حزب عنوان کرد.

این اقدام رهبران جمعیت اسلامی در شرایطی صورت می گیرد که با بازگشت گلبدین حکمتیار به عرصه فعالیت های سیاسی، یکبار دیگر احزاب و تنظیم های جهادی در قبال وضعیت جاری و چشم انداز آینده افغانستان، در معرض آزمون قرار گرفته اند و به نظر می رسد که تحرکات تازه رهبران جمعیت نیز به نحو ملموسی متأثر از فضای سیاسی پس از بازگشت حکمتیار می باشد.

این در حالی است که به باور منتقدان، رهبران حزب جمعیت اسلامی علیرغم آنکه اعضا و رهبران ارشد این حزب در طول ۱۶ سال گذشته، همواره در تحولات سیاسی این سال ها، نقش های مهم و محوری ایفا کرده اند؛ اما به همان میزان که اعضا و رهبران این حزب، در بدنه قدرت حضور داشته اند، از کارکردها و فعالیت های مؤثر حزب جمعیت به عنوان یک آدرس معتبر و پرقدرت سیاسی در افغانستان سال های اخیر، کاسته شده و نسبت به آن بی مهری و بی توجهی شده است.

شاید دلیل اصلی این امر، آن بوده که رهبران حزب جمعیت اسلامی، تمامی اهداف و آرمان های یک حزب سیاسی به معنای معمول کلمه را تحقق یافته و تمام شده انگاشته و تصور کرده اند که با توجه به حضور گسترده رهبران جمعیت در ساخت قدرت از یکسو و عدم امکان بازگشت احزاب مخالف و رقیب مانند حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار به عرصه فعالیت های سیاسی به منظور کسب کرسی ها و مدارج عالی قدرت، از جانب دیگر، لزومی به سرمایه گذاری های بلندمدت و تعریف یک چشم انداز طولانی و آینده نگرانه برای این حزب ریشه دار و از نظر پایگاه اجتماعی و جایگاه سیاسی، پرنفوذ و نیرومند، وجود ندارد.

میزان و دامنه این بی مهری و بی توجهی به اندازه ای شدید و عمیق بوده که حتی ترورهای هدفمند و پرسش برانگیز سران و رهبران و فرماندهان ارشد و درجه یک حزب جمعیت اسلامی نیز نتوانست گردانندگان آن را به فکر فرو ببرد تا برای نجات آن از موضع انفعال و رکود، تدبیری اندیشه کنند.

اکنون و با بازگشت گلبدین حکمتیار و احیای دوباره حزب اسلامی به رهبری او، یکبار دیگر این پرسش قدیمی در برابر حزب جمعیت اسلامی سر برآورده که چگونه می توان با غلبه بر چالش های موجود، یک چشم انداز روشن و پرامید را برای آینده سیاسی حزب جمعیت اسلامی به هدف ایفای نقشی بزرگتر و پررنگ تر در معادلات سیاسی افغانستان، ترسیم کرد.

این همان پرسشی است که سال ها پیش از این، یعنی در زمانی که بسیاری از چهره های مطرح و مهم حزب جمعیت اسلامی، سمت های حساس و کلیدی را در کابینه و پارلمان و سایر دستگاه ها اشغال کرده بودند، می بایست به سراغ رهبران و گردانندگان آن می آمد؛ اما به دلیلی که گفته آمدیم، این پرسش در آن زمان، عامدانه و آگاهانه مورد اغماض و چشم پوشی واقع گردید و نادیده گرفته شد و همین امر نیز هزینه های بسیار سنکین و غیر قابل جبران و بازگشتی را بر حزب جمعیت تحمیل کرد.

با این وجود، اکنون این حزب اگر در صدد احیای نقش و جایگاه سیاسی و پایگاه اجتماعی خود به منظور اتخاذ سهمی بزرگتر در آینده سیاسی افغانستان است، به نظر می رسد بر چند چالش بزرگ و بنیادی باید غلبه کند:

۱. رهایی از پراکندگی و واگرایی و نفاق حاکم بر سطوح رهبری آن؛ چیزی که به ویژه در پی اعمال یک سیاست مدیریت شده از جانب کانون مرکزی قدرت که مبتنی بر عزل عده ای و جذب گروهی دیگر از رهبران این حزب است، وارد مراحل جدی تری شده و از قدرت و اثرگذاری حزب بر معادلات مهم سیاسی کاسته است.

۲. بازگشت به مردم و احیای سرمایه اجتماعی و پشتوانه ملی حزب جمعیت به عنوان یکی از پرنفوذترین و مقتدرترین احزاب سیاسی از نظر دامنه تاثیر و حمایت اجتماعی. این مهم به ویژه در پی عملکرد ناکام ریاست اجرایی در استیفای حق مردم و تحقق آرزوهای آنها، به شدت آسیب دیده است.

۳. ارائه یک برنامه منظم و تعریف شده سیاسی برای چشم انداز آینده افغانستان. تحقق این برنامه باید به گونه ای برای همه اعضا و رهبران حزب، حجیت و ارجحیت داشته باشد که خواست های اعضای کلیدی و ارشد آن از «تشکیل حکومت موقت» تا «نخست وزیری اجرایی» و «تغییر نظام از ریاستی به پارلمانی» در نوسان نباشد!

۴. توجه و اتکا به حزب به عنوان مهم ترین و اصلی ترین پایگاه سیاسی همه چهره های وابسته به حزب جمعیت فرای هرگونه تعلق خاطر دیگر به پست و سمت دولتی و...

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور