دیدارهای بی‌نتیجه، دیپلماسی مرده

نوید مختار؛ رئیس سازمان اطلاعات پاکستان ( I.S.I) به کابل سفر کرده و با معصوم استانکزی؛ رئیس اداره امنیت ملی دیدار کرده است.
منابع دولت افغانستان گفته‌اند که هردو طرف در مورد مسایل امنیتی باهم گفتگو کرده‌اند.
این منابع از دادن جزییات بیشتر در این مورد خودداری کردند.
رئیس سازمان اطلاعات پاکستان پس از آن به کابل سفر می‌کند که سه روز پیش یک هیات پارلمانی پاکستان به ریاست رئیس پارلمان این کشور در کابل با مقام‌های ارشد دولت افغانستان دیدار کرد.
همچنین این دیدار در زمانی انجام شد که ریاست جمهوری اعلام کرده که در تلاش است تا فضای بی اعتمادی را میان کابل و اسلام آباد از بین ببرد.
یک سخنگوی ریاست جمهوری گفته که این تلاش‌ها پس از دیدار حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی با سرتاج عزیز؛ همتای پاکستانی‌اش در لندن آغاز شده است.
آقایان اتمر و عزیز پس از اوج گرفتن تنش میان افغانستان و پاکستان ۴۵ روز پیش در لندن با هم دیدار کردند.

کابل پیش از این نیز بارها میزبان بلندپایه ترین مقام های نظامی و دستگاه های جاسوسی پاکستان بوده است. اوج این دیدارها شاید در نخستین روزهای آغاز به کار حکومت وحدت ملی بود که بر بنیاد دوستی صمیمانه با پاکستان و دوری گزینی از اقدامات بحث برانگیز در حوزه سیاست خارجی و راهبرد امنیتی دولت افغانستان، بنا شده بود.

با این وجود، سفرهای متقابل و پی در پی مقام های ارشد دو کشور، هیچگاه نتوانسته مسیری مطمئن و امیدبخش برای پایان تنش های دیرسال در روابط دو همسایه باشد. به همین دلیل است که می توان از دیپلماسی سفر مقام های عالی رتبه به عنوان یک دیپلماسی مرده یاد کرد که هیچ نتیجه ای در پی نداشته است.

کرزی در ۱۴ سال نزدیک ۲۰ بار به پاکستان سفر کرد. مهم تر از آن، اشرف غنی در نخستین سفر خارجی خود به پاکستان، برخلاف عرف دیپلماتیک، در مقر فرماندهی ارتش پاکستان در راولپندی به دیدار فرمانده ارتش آن کشور رفت؛ اقدامی که اگرچه واکنش های وسیع منتقدان را در افغانستان برانگیخت؛ اما هدف آن، نشان دادن صمیمیت، حسن نیت و جدیت دولت جدید افغانستان برای بازسازی و بهبود روابط تیره دو کشور بود.

پس از آن، خبر امضای یک توافقنامه استخباراتی میان کابل و اسلام آباد، در فضای رسانه ای دو کشور پیچید؛ خبری که اگرچه در میان اصرارها و انکارها گم شد؛ اما روشن بود که اقدام هایی در این مورد صورت گرفته و انگیزه آن نیز بهبود روابط دو کشور در همه سطوح بوده است.

علیرغم همه این مسایل اما پاکستان پاسخ گام های رو به جلو افغانستان در مسیر بهبود رابطه را با گسیل بمب گذاران انتحاری به سوی کابل داد و به این ترتیب، امید افغانستان برای بهبود رابطه یکبار دیگر به یأس بدل شد.
اینک روابط دو کشور سردترین فصل خود را پشت سر می گذارد.

اخیرا کابل میزبان عالی ترین هیأت پارلمانی پاکستان بود؛ هيأتی که بنا بر ادعای رییس پارلمان پاکستان، تاکنون در چنین سطحی به هیچ کشور خارجی سفر نکرده و هدف آن نیز یافتن راهی برای کاهش تنش و احیای رابطه دو همسایه بوده است.

با این حساب، سفر رییس سازمان جاسوسی پاکستان به افغانستان را می توان یکی از پیامدهای سریع دیدار هیأت پارلمانی پاکستان به شمار آورد. البته در این میان، تعدیل مواضع کابل در قبال اسلام آباد نیز در انجام این سفر، بی تأثیر نیست؛ رویکردی که با دعوت اشرف غنی از هیأت پارلمانی پاکستان به کابل و همزمان تکرار خوش بینی ها نسبت به بهبود روابط دو کشور، آغاز شده است.

هیأت پارلمانی پاکستان از داکتر عبدالله؛ رییس اجرایی حکومت وحدت ملی هم برای سفر به اسلام آباد، رسما دعوت کرده است.
در این میان البته شاید بازگشت گلبدین حکمتیار به عرصه فعالیت های صلح آمیز سیاسی هم با رونق گرفتن دوباره تلاش های دیپلماتیک در روابط افغانستان و پاکستان، بی ارتباط نباشد.

کابل از حکمتیار انتظار دارد که با استفاده از نفوذ خود، طالبان را ترغیب به بازگشت به میز گفتگوهای صلح کند؛ انتظاری که همه می دانند بدون همراهی و همکاری اسلام آباد غیر ممکن است و شاید همین امر، دولت اشرف غنی را بر آن داشته تا باز باز کردن باب تازه ای در احیای روابط سیاسی با پاکستان، مقدمات تحقق آن را فراهم سازد.
اما آیا به کارگیری چندین باره یک دیپلماسی مرده می تواند به زنده کردن دوباره یک رابطه در حال احتضار کمک کند؟
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور