از رقابت تا رفاقت؛ آغاز و انجام یک بازی

اشرف غنی؛ رئیس‌جمهور در مراسم آغاز سال جدید آموزشی در بلخ از عطامحمد نور؛ والی این ولایت تقدیر کرد و برای "پیشرفت‌های واضح و دستاوردهای چشمگیر" در این ولایت، از آقای نور سپاس‌گزاری نمود.
این دومین سفر آقای غنی به بلخ پس از انتخابات جنجالی ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ است.
اشرف غنی گفت هر زمانی‌که آقای نور درخواستی از او داشته "برای بلخ بوده نه برای خودش، برای امنیت سراسری افغانستان بوده نه امنیت خودش".

او با اشاره به اینکه طرح‌های اصلاحی آقای نور، افغانستان‌شمول بوده، گفت که مردم بلخ به دلیل کارهای والی این ولایت بوده که به او اعتماد کرده‌اند.
آقای غنی دستاوردهای اجتماعی و اقتصادی آقای نور را "بزرگ" خواند و افزود که "شما باید کارهای بزرگتری را اجرا کنید که ان‌شاالله اجرا هم می‌کنید."

آقای نور هم در صحبت‌هایش گفت که جنگ افغانستان جنگ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است که قربانی آن مردم افغانستان است. به گفته او این جنگ، جنگ داعش یا طالبان نیست.

اکنون دیگر کمتر کسی تردید دارد که دو رقیب پیشین، دست کم در ظاهر امر، به رفقای صمیمی و شرکای سیاسی همدیگر بدل شده اند و این مهم، تنها نشان دهنده بازیگری هوشمندانه عطامحمد نور است که فرصت های مرده و امکانات زایل شده را بار دیگر احیا کرد و از آن به نفع بازگرداندن حزب جمعیت اسلامی به متن و محور بازی های مهم و استراتژيک سیاسی در افغانستان، سود برد.

ادبیات اشرف غنی و عطامحمد نور در ستایش از همدیگر، بیانگر آن است که دوطرف، در زمینه انجام آنچه «کارهای بزرگتر» می خوانند به توافقی مهم، دست پیدا کرده اند؛ اما اینکه این کارهای بزرگتر، ماهیتا چیست و چه سود و ثمری برای هریک از طرف های توافق خواهد داشت، هنوز روشن نیست.
این در حالی است که پیش از این، ادبیات آنها در قبال همدیگر، مملو از خشم و نفرت و تحقیر و انتقام بود.

بربنیاد آنچه آقای نور تصریح کرده، او قرار است بزودی از سمت ولایت بلخ، کناره گیری کند و به احتمال قوی، این به معنای انتقال پایگاه قدرت و مرکز فعالیت آقای نور از بلخ به کابل خواهد بود.
این امتیازی است که آقای نور به اشرف غنی داده است؛ اما اینکه در قبال این واگذاری، چه چیزی به دست آورده، تاکنون مشخص نیست.

به باور تحلیلگران، در اینکه عطامحمد نور، بازیگری هوشمند و آشنا به قواعد پیچیده بازی های سیاسی است، تردیدی وجود ندارد؛ اما این مهم را نیز نباید از نظر دور داشت که جانب مقابل آقای نور هم به کمک مشاوران داخلی و خارجی اش، به خوبی با زوایای تاریک سیاست و بازی های سیاسی، آشنایی پیدا کرده و می داند که چگونه رقبای سرسخت و منتقدان تسلیم ناپذیرش را رام سازد و مهار کند.

تجربه معامله اشرف غنی با جنرال دوستم؛ از رقبای سنتی عطامحمد نور در جریان انتخابات ریاست جمهوری، بدون شک از یاد نرفته است.

او در شرایطی به جنرال دوستم، عالی ترین مقام اجرایی بعد از ریاست جمهوری را اعطا کرد که پیش از این، از او به عنوان «جنگسالار» یاد می کرد، متهم به ارتکاب جنایت های جنگی می نمود و مستوجب پیگرد قضایی می دانست.

در جریان انتخابات اما او از رهگذر معامله با دوستم، به دو امتیاز بسیار مهم، دست پیدا کرد: یکی جدا کردن دوستم از بدنه تیم انتخاباتی و سیاسی داکتر عبدالله و دوم، دسترسی آسان به بانک رأی ازبک های افغانستان.

پس از تحقق این دو هدف اما پایان رویاهای دوستم فرارسید. ابتدا از حضور در جلسات رسمی دولت، غیبت خورد، سپس طرح های امنیتی اش برای شمال یکی پس از دیگری، مردود اعلام شد و سرانجام با ماجرای احمد ایشچی، آخرین ضربه کاری به حیات سیاسی دوستم، وارد آمد و او اینک به تعبیر رولا غنی در «حبس خانگی» به سر می برد.

بنابراین، در معامله عطا – غنی هم نباید دچار داوری زودهنگام شد و همه چیز را پایان یافته، ارزیابی کرد. دوطرف بازیگران قهار و قدرتمندی هستند. باید منتظر ماند و دید که حاصل کار رقابت دیروز و رفاقت امروز، در نهایت چیست و چه چیزی در انتظار فردای این معامله مشترک خواهد بود.
به بیان بهتر، آغاز این بازی پیشتر رقم خورده؛ اما انجام آن هنوز فرانرسیده است.

فاطمه موسوی- خبرگزاری جمهور