افغانستان، تروریزم و خطر هژمونی روسی

وزارت خارجه روسیه در واکنش به نگرانی‌های اخیر مبنی بر حمایت این کشور از طالبان گفته که هدف از تماس دولت روسیه با طالبان "مشروعیت" بخشیدن به این گروه نیست؛ بلکه ققط به منظور تأمین امنیت اتباع روسی و روند صلح افغانستان است.

وزارت خارجه روسیه، ضمن رد اتهامات مبنی بر حمایت مالی، کمک تسلیحاتی و سهمگیری در استقرار کمپ‌های آموزشی برای طالبان در افغانستان، گفته حلقاتی در داخل و خارج افغانستان با راه‌اندازی کمپاین‌ها سعی دارند تا نقش مهم روسیه در مبارزه با تروریزم در این کشور را تضعیف کنند.

وزارت خارجه روسیه از گروه یا کشوری نام نبرده؛ اما گفته که هدف این تحرکات‌، منحرف‌سازی اذهان مردم افغانستان و جامعه جهانی از اشتباهاتی است که در حضور ۱۶ ساله نیروهای نظامی خارجی در افغانستان صورت گرفته است.

روسیه همچنین به ادامه تلاش‌ها برای ایجاد یک رویکرد منطقه‌ای که در نهایت منجر به صلح و ثبات در افغانستان شود، تأکید کرده است.
در بیانیه تازه وزارت امور خارجه روسیه در خصوص روابط بحث برانگیز این کشور با گروه تروریستی طالبان، نکته های منفی و مثبت قابل تأملی وجود دارد.

اینکه مسکو ادعا می کند که هدف از ارتباط این کشور با طالبان، مشروعیت بخشیدن به این گروه نیست، لزوما بدان معنا نخواهد بود که این اقدام مسکو به طالبان «مشروعیت» نمی دهد. به بیان دیگر، اینکه هدف مسکو از ارتباط با طالبان دقیقا مشروعیت بخشیدن به طالبان هست یا نیست، شاید در درجه دوم اهمیت قرار داشته باشد، آنچه در حال حاضر مهم است، نتیجه و پیامد عملی این اقدام است؛ اینکه آیا خواسته یا ناخواسته، این اقدام به طالبان به عنوان یک طرف مستقل سیاسی، صرف نظر از اینکه این گروه بر علیه یک دولت مشروع، مستقل و نماینده قانونی یک ملت در عرصه بین المللی، اقدام به توسل به خشونت و استفاده از سلاح به هدف براندازی کرده است، مشروعیت می دهد یانه.

واقعیت این است که علیرغم تلاش زیادی که روسیه برای توجیه تماس اش با طالبان انجام می دهد، پاسخ وزارت امور خارجه روسیه به نگرانی های ابراز شده در این زمینه، به اندازه کافی، شفاف، روشن و صادقانه نیست و به همین دلیل، نمی توان آن را بازتاب درست و دقیق حقیقت، ارزیابی کرد. این توجیه در شرایطی ابراز می شود که دولت افغانستان بارها کشورهای منطقه را از تماس و ارتباط مستقل و مستقیم با گروه های مسلح و غیر مسلح، خارج از روابط معمول و رایج و رسمی موجود میان کشورها برحذر داشته و آن را یکی از موانع موفقیت تلاش های خود برای تأمین صلح، مبارزه با تروریزم و تهدیدهای جانبی دیگر عنوان کرده است.

بنابراین، روسیه اگر در مدعیات خود مبنی بر تلاش برای کمک به روند صلح به رهبری دولت افغانستان و نیز حمایت از مبارزه با تروریزم در کشور ما، صادق است، ابتدا باید تعهد خود نسبت به خطوط سرخ مورد تأکید دولت افغانستان را نشان دهد و ثابت کند که طالبان یک گروه تروریستی غیر مشروع است که عملا برای براندازی دولت قانونی و مشروع افغانستان مبارزه می کند و هرگونه تماس و ارتباطی با این گروه نیز غیر مشروع است و با اصول سیاست های رسمی دولت افغانستان در این خصوص، منافات دارد.

البته در این میان، این حقیقت را نیز نباید نادیده گرفت که این تنها روسیه نیست که به صورت مستقیم و مستقل با طالبان به هر نیتی، ارتباط برقرار کرده است؛ بلکه پیش از این، کشورهای دیگری نیز عملا اینگونه عمل کرده اند. از پاکستان و اعراب و امریکا و ترکیه تا جاپان و چین و فرانسه و ترکمنستان و...

بنابراین، به نظر می رسد دولت افغانستان برای احراز جایگاه حقوقی شایسته و عادلانه خود در عرصه بین المللی، ابتدا باید با کشورهای طرف رابطه و همکاری خود، این نکته را روشن کند که طالبان با داعش و دیگر گروه های تروریستی، هیچ تفاوتی ندارد و هرگونه ارتباط به هر هدف و در هر سطحی با این گروه، مشروعیت ندارد و به مثابه همکاری با یک گروه تروریستی، حمایت از تروریزم تعبیر خواهد شد.

بنابراین، ارتباط با طالبان و هر گروه تروریستی دیگر، خارج از چارچوب همکاری ها و ارتباطات رسمی با دولت افغانستان بربنیاد قواعد جاری و رایج در عرصه روابط بین الدول، برای امنیت و استقلال افغانستان، خطری کمتر از تروریزم نیست و این قاعده در مورد تماس روسیه و طالبان نیز جریان دارد؛ افزون بر آنکه این رابطه، با توجه به سوء سابقه روسیه در اشغال و اعمال سلطه بر افغانستان، خطر احیای دوباره هژمونی روسی را تشدید می کند.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور