نبرد موصل؛ آخرین روزهای داعش

نیروهای عراقی می‌گویند کنترل آخرین جاده خروجی از موصل را در دست گرفته و به این ترتیب آخرین راه دسترسی به شمال غرب این شهر برای نیروهای داعش را مسدود کرده‌اند.
این جاده موصل را به تلعفر متصل می کند. تلعفر یکی از پایگاه های داعش در ۴۰ کیلومتری غرب موصل و مرز سوریه است.
نیروهای عراقی بخش شرقی موصل را پیشتر تحت کنترل خود درآورده بودند. آنها در عملیاتی که از بیش از یکماه پیش برای بازپس گیری موصل شروع شد، موفق به تصرف شرق موصل شدند.
ارتش عراق تاکنون یک فرودگاه بین‌المللی، یک پایگاه نظامی، یک نیروگاه برق و تعدادی از مناطق مسکونی را از داعش پس گرفته است.
یکی از منابع وابسته به نیروهای حشد شعبی (بسیج مردمی) گفت که این گروه و ارتش عراق، سه شنبه موفق به تصرف شاهراهی در نزدیکی منطقه بادوش، در مسیر تلعفر شدند.

نیروهای حشد شعبی یا بسیج مردمی عراق در تابستان سال ۲۰۱۴ در پاسخ به فراخوان آیت‌الله العظمی سیستانی؛ مرجع عالی شیعیان در عراق تشکیل شد.

این در حالی است که پیشرفت کنونی نیروهای عراقی در نبرد موصل، ممکن نمی شد به جز با دخالت چند عامل مهم و کلیدی؛ عواملی که به نظر می رسد اگر در هریک از جنگ های جاری علیه تروریزم در کشورهای مختلف اسلامی درگیر این اپیدمی جهانی،‌ تقویت شده و به کار گرفته شود، موازنه میدان های نبرد را از بنیاد تغییر خواهد داد.

در ذیل به صورت فهرست گونه به عوامل مهم و سرنوشت ساز در پیروزی سریع نیروهای ارتش و رزمندگان حشد شعبی عراق، اشاره می شود:

۱. وحدت: وحدت بی تردید رمز پیروزی و شرط نخست پایداری در هر نبردی است. عراقی ها علیرغم سمپاشی های مستمر و پیوسته قدرت های مداخله جو و سلطه گر خارجی از ترکیه و عربستان و سایر رژیم های عرب منطقه تا قدرت های توسعه طلب فرامنطقه و با وجود تمام اختلاف هایی که بر همگرایی ملی و مذهبی طیف های گوناگون قومی و سلایق و گرایش های رنگارنگ سیاسی آنها سایه انداخته بود، در مورد مبارزه با تروریزم یک جبهه واحد نیرومند تشکیل دادند و شیعه و سنی و کرد و ایزدی و مسیحی در کنار همدیگر در برابر داعش ایستادند تا سد موصل را بشکنند.

۲. مرجعیت: مرجعیت عامل وحدت بخش و رهبری کننده مهمی است که توانست عراقی را در یک صف واحد در برابر یک دشمن مشترک قرار دهد و ایستادگی، مقاومت و نبرد ظفرمندانه آنها را از پشتوانه های مشروعیت بخش دینی برخوردار سازد. در این زمینه نیز اگرچه تبلیغات مسموم و انحرافی سنگینی صورت گرفت تا حشد شعبی، حرکتی صرفا شیعی تعریف شود؛ اما واقعیت این است که اقتدای عراقی ها به مرجعیت آیت الله العظمی سیستانی، بسیار فراتر از صف بندی های فرقه ای و سوگیری های مذهبی است. در عراق، شیعه و سنی به آیت الله سیستانی تا پای جان، عشق می ورزند و فرامین و فتاوای او را می شنوند و عمل می کنند.

بی تردید اگر فتوای تاریخی و شجاعانه آیت الله سیستانی و فراخوان سرنوشت ساز و حیاتی ایشان نبود، امروز هرگز انتظار نمی رفت که سد موصل شکسته شود و جنگجویان تروریست داعش، علیرغم تمام ترس و هیبتی که از آنها وجود دارد، اینگونه در قفس حقارت موصل، محصور و محبوس شوند.

۳. پشتیبانی مردم از ارتش: بی تردید عملکرد ارتش عراق در سقوط سریع موصل و سایر شهرهای عراق به دست داعش، هنوز هم برای بسیاری از عراقی ها قابل هضم و درک و توجیه نیست.

ابعاد این اقدام به اندازه ای وسیع بود که بر بنیاد برخی ادعاها، داعش قدرت نظامی خود را از ادوات و تجهیزات نظامی جدید و مدرن و دست نخورده به جا مانده از ارتش عراق در شهرهای ساقط شده، به دست آورد. هرچند در مورد این ادعا اما و اگرهای زیادی وجود دارد و دست کم می توان این ایرادها را وارد کرد که این ادوات و تجهیزات مگر چه اندازه بوده که داعش را در سوریه و عراق در چندین جبهه و برای چند سال، تأمین کرده است؟ از جانب دیگر، داعش تجهیزات ساخت تسلیحات کیمیایی را از کجا به دست آورد؟ آیا نیروهای ارتش عراق، پیش از سقوط موصل، سلاح های میکروبی و کیمیایی هم داشتند؟!

به هر حال، این واقعیت را نمی توان انکار کرد که ارتش عراق، موصل را به آسانی و بدون هیچ مقاومتی به داعش واگذاشت. هرچند نقش نفوذی های بیگانه، فرماندهان خائن و مهره های برجا مانده از ارتش بعثی صدام را در این رویداد نمی توان نادیده گرفت.

با همه این احوال، مردم عراق بی توجه به این اشتباه یا خیانت ویرانگر ارتش، بازهم در کنار نیروهای مسلح عراق ایستادند، سلاح به دست گرفتند و بر علیه داعش، دوشادوش آنها مجاهدانه، مبارزه کردند.
با این توصیف، حداقل از بخشی تجارب و عملکردهای دولت، مردم و ارتش عراق در نبرد با داعش، در افغانستان هم میتوان استفاده کرد.

سیدعلی حسینی- خبرگزاری جمهور