۰

افغانستان و ابرقدرتها؛ گذشته تلخ، آینده تاریک

سه شنبه ۲۶ دلو ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۰۷
سرور دانش گفته که سهم افغانستان از بازی بزرگ قدرت های خارجی بر سر منافع، تنها آسیب و زیان بوده است و هیچ نفعی از این رهگذر، عاید مردم و دستگاه های مسلط سیاسی نشده است.
افغانستان و ابرقدرتها؛ گذشته تلخ، آینده تاریک


سرور دانش؛ معاون دوم ریاست جمهوری می گوید که منطق خشونت و قدرت مطلقه در افغانستان ناکام است و نظام کنونی مبتنی بر قانون اساسی از شهروندان در برابر تروریزم دفاع می کند.
آقای دانش که به مناسبت ۲۶ دلو؛ سالروز خروج ارتش شوروی از افغانستان صحبت می کرد، گفت:"افغانستان به دلیل موقعیت مهم ژئوپلیتیک خود مورد توجه شوروی سابق و قدرت های بزرگ قرار گرفت و به همین دلیل برای ۲۰۰۰ سال نقطه تلاقی منطقه بوده است".
او تاکید کرد که قدرت‌های جهانی به همین دلیل تلاش داشتند تا از کشور ما به عنوان حیاط خلوت و پل عبور استفاده کنند. افغانستان نه تنها از کشمکش قدرت ها نفعی نبرده؛ بلکه زیان های جبران ناپذیری نیز دیده است.
دانش گفت که افغانستان به همه کشورهای دور و نزدیک اعلام می کند که منافع هیچ کشوری را تهدید نمی کند؛ بلکه با توجه به گسترش روابط، منافع همه را تامین می کند؛ در حالی که جنگ و دامن زدن به خشونت، منافع همه را به مخاطره می اندازد.

اگرچه سخنان آقای دانش، بیشتر جنبه مناسبتی و تاریخی دارد؛ اما واقعیت این است که افغانستان پس از اشغال شوروی نیز همچنان عرصه رقابت های استراتژیک قدرت های بزرگ خارجی باقی ماند و با شکل گیری نظام جدید، این رقابت ها و رویارویی ها وارد زمینه های تازه ای شد.

با این وصف، آن ۲۰۰۰ سال رویارویی قدرت های خارجی و جنگ ویرانگر منافع آنها در افغانستان، نه تنها پایان نیافته؛ بلکه در حال حاضر، در فصل جدید این رویارویی ها به سر می بریم؛ فصلی که روشن نیست پایان آن، چه زمانی و چگونه فراخواهد رسید؛ اما در این میان، یک نکته از هم اکنون مشخص است و آن، وضعیت افغانستان در بازی های بزرگ ابرقدرت ها است.

آقای دانش در سخنرانی اخیر خود به خوبی به این مهم اشاره کرد. او گفت که سهم افغانستان از بازی بزرگ قدرت های خارجی بر سر منافع، تنها آسیب و زیان بوده است و هیچ نفعی از این رهگذر، عاید مردم و دستگاه های مسلط سیاسی نشده است.

برای درک این مهم، شاید لازم نباشد به تاریخ و توابع و پیامدهای تاریخی دخالت پیوسته قدرت های سلطه جوی خارجی، روی حیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مردم افغانستان مراجعه کنیم؛ وضعیت جاری در کشور، همه چیز را به خوبی توضیح می دهد. این چیزی نیست که نیاز به فرافکنی های رسانه ای یا بازی های تبلیغاتی داشته باشد، بر بنیاد همین فرمول ساده ای که آقای دانش ارائه می کند هم می توان درک کرد که افغانستان همچنان تاوان موقعیت حساس ژئوپولیتیکی خود را می پردازد و قدرت های بزرگ، کماکان سرگرم بازی های بزرگ برای کسب منافع بیشتر به قیمت ضربه زدن به منافع مردم افغانستان هستند.

امریکا و ده ها کشور هم پیمان این کشور، ۱۶ سال است که در افغانستان حضور همه جانبه نظامی، سیاسی و استخباراتی دارند. پاکستان به صورت مستمر و آشکار از تروریزم حمایت می کند. هند از مسیر توسعه روابط مشروع سیاسی، نظامی و اقتصادی با دولت مرکزی افغانستان،‌ در صدد صیانت از منافع خود از یکسو و مهار حضور و سلطه لجام گسیخته پاکستان است. ایران هم اقتدار و سلطه یک دولت مسؤولیت پذیر، مشروع و قانونمند را نسبت به قدرت گیری بی مهار نیروهای غیر مسؤول و تروریست ترجیح می دهد و سعی می کند از مسیر حفظ و توسعه ارتباطات با کابل، علیرغم سمپاشی های آگاهانه قدرت های متخاصم با جمهوری اسلامی، به حفظ و پاسداری از منافع خود، دست پیدا کند و در عین حال، دغدغه های مرتبط با امنیت ملی خود از منظر حضور نیروهای نظامی خارجی را پیگیری نماید. چین نیز در یک بازی چندگانه اما مورد تأیید دولت افغانستان، بر پایه یک سیاست چندجانبه گرا و ملایم، ارتباطات خود را با دولت، طالبان، پاکستان، روسیه، ایران و... حفظ می کند تا به این ترتیب، همچنان به مثابه یک قدرت مؤثر در معادلات افغانستان باقی بماند.

روسیه که به شدت در چندین جبهه با ناتو و امریکا درگیر است، در افغانستان هم به ویژه پس از ظهور داعش، سعی می کند فعال تر از همیشه حضور داشته باشد و با تشکیل محورهای منطقه ای و تماس با نیروهای مخالف دولت، اهمیت و قدرت خود را به رخ امریکا، ناتو و دولت مورد حمایت آنها در کابل بکشد و به این ترتیب، مرزهای منافع خود را برای آنها مشخص کند.

به این ترتیب، جایگاهی در این میان، برای مردم و دولت افغانستان، تعریف نشده است و همین امر است که درستی فرمول آقای دانش و کاربرد آن در وضعیت حال حاضر افغانستان را اثبات می کند؛ فرمولی که بر پایه آن، افغانستان همچنان مورد چشمداشت و طمع ابرقدرت های سلطه گر خارجی و عرصه رویارویی آنهاست، بی آنکه در این میان، سودی عاید مردم و صاحبان اصلی این آب و خاک شود.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *

پربازدیدترین