ترامپ و آینده ثبات در خاورمیانه

دولت دونالد ترامپ بزودی در واکنش به آزمایش موشکی اخیر ایران، تحریم‌های تازه‌ای علیه این کشور وضع خواهد کرد.
روزنامه وال استریت ژورنال نیز گزارش داده است که تحریم‌های احتمالی چند شرکت، نهاد نظامی و شهروند ایران را به اتهام حمایت از «تروریزم» و فعالیت در برنامه موشکی هدف قرار خواهد داد.
باب کورکر؛ رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا و ۲۱ سناتور جمهوریخواه و دموکرات روز پنجشنبه طی نامه ای سرگشاده به دونالد ترامپ، خواهان تشدید تحریم های ایران شدند.
در این نامه آمده است: «رهبران ایران باید فشار کافی احساس کنند تا به فعالیت های عمیقاً بی ثبات کننده خود، حمایت از گروه های تروریستی و ادامه آزمایش موشک های بالستیک خاتمه بدهند.»
دونالد ترامپ هم روز پنجشنبه گفت: "درباره ایران هیچ گزینه‌ای حذف نشده است."
شان اسپایسر؛ سخنگوی کاخ سفید هم هشدار داد که "اقدامات خصمانه ایران" بی‌پاسخ نخواهد ماند.
دونالد ترامپ و مشاور امنیت ملی وی پیشتر گفته بودند که برای آزمایش موشکی اخیر به ایران "اخطار رسمی" داده‌اند.

مواضع ضد ایرانی دولت جدید امریکا در شرایطی بیان می شود که جهان امیدوار بود پس از امضای توافق تاریخی اتمی میان ایران و قدرت های بین المللی، صلح و ثبات و پایداری بلندمدت در منطقه خطرخیز خاورمیانه، تأمین و تضمین شود و از بروز یک جنگ بزرگ دیگر در این منطقه، پیشگیری گردد.

با این حال، در صورتی که تندروهای جمهوریخواه، قدمهای تازه ای برای وضع تحریمهای سنگین اقتصادی و نظامی علیه ایران بردارند، روشن نیست که سرنوشت توافق اتمی ایران و جهان چه خواهد شد و مهمتر از آن اینکه با توجه به مواضع تند و تنش جویانه دولت جدید امریکا در قبال کشورهایی مانند ایران، کسی نمیداند که در نهایت، چه شرایطی در انتظار صلح و ثبات شکننده در این منطقه خواهد بود.

در این میان، آنچه درحال حاضر وجود دارد اینست که وضع تحریمهای ضد ایرانی تازه از سوی جمهوریخواهان جنگ طلب مسلط بر کاخ سفید و کنگره امریکا، به شدت کارکرد ثبات آور و صلح آمیز برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام را تضعیف خواهد کرد و طرفداران این سند مهم بین المللی در داخل ایران را نیز تحت فشارهای فزاینده ای قرار خواهد داد.

از جانب دیگر، وضع تحریم های تازه دولت امریکا علیه ایران، به صورت گسترده به این نگرانی دامن زده است که ترامپ و تیم تندرو او ممکن است در پوشش این اقدامات تحریک آمیز و تخریب کننده، اصل برجام را آماج قرار دهند تا در نهایت، ایرانی ها مجبور شوند تصمیم هایی اتخاذ کنند که برجام عملاً از اعتبار ساقط شود.

این نگرانی از آنجا ناشی می شود که دونالد ترامپ بارها به برجام حمله کرده و آن را توافقی «بد» و «افتضاح» توصف کرده و قول داده است که آن را پاره خواهد کرد. او اگرچه بعداً موضع خود را در این خصوص، نرمتر کرد و از لزوم مذاکره مجدد با ایران سخن گفت تا در نهایت، توافق بهتری حاصل شود.

اینک اما تصور می شود که تندروهای ضد ایرانی عضو تیم ترامپ، به این نتیجه رسیده اند که یکی از راههای مناسب برای بی اعتبار کردن برجام، وضع تحریم های سنگین تازه علیه این کشور است تا در نهایت، ایرانیها خود ناگزیر شوند از آن دست بردارند.

اینکه آیا چنین رویکردی می تواند سایر شرکای امریکا در امضای برجام را نیز با سیاست های خرابکارانه کاخ سفید علیه ایران، همراه کند یا خیر، در حال حاضر، محل تردید است؛ زیرا این تنها ایران نیست که آماج سیاست های خطرناک ترامپ واقع شده است. ترامپ و تیم او، به تعبیر دونالد تاسک؛ رییس شورای اروپا در حال زیرسؤال بردن ۷۰ سال سیاست خارجی امریکا هستند که در این میان، رابطه با اروپا، روسیه، اعراب و متحدان قدیمی امریکا در آسیا و اقیانوسیه نیز مشمول این هنجارگریزی های خطرناک قرار می گیرند.

با این وصف، در شرایطی که ترامپ پیشتر با رهبران عربستان سعودی و اردن در خصوص ایجاد مناطق امن در سوریه و یمن، گفتگو کرده و از این سو، هر روز بر ابعاد سیاستها و اقدامات ضد ایرانی اش، افزوده میشود، روشن نیست که چه آینده ای در انتظار صلح و ثبات در خاورمیانه خواهد بود.

البته چنانچه پیشتر نیز اشاره شد این نگرانی فقط محدود به خاورمیانه نیست. ترامپ در مورد اروپا، روسیه و سرزمین های اشغالی فلسطین نیز مواضع و سیاست های بحث برانگیزی اتخاذ کرده که به موجی از نگرانی ها و موضعگیری های هشدارآمیز انجامیده است.

اروپایی ها در تازه ترین رویداد در واکنشی هماهنگ، به تصمیم احتمالی ترامپ برای معرفی یک چهره ضد اروپایی به عنوان سفیر امریکا در اتحادیه اروپا اعتراض کرده و نسبت به خطر پذیرش چنین فردی هشدار داده اند؛ کسی که گفته است، روزگاری به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کمک کرد و اینک نوبت اتحادیه اروپا است که چنین مأموریتی را به سرانجام برساند.

در مورد حضور روسیه در کریمه نیز امریکا موضع خصمانه گرفته و با محکوم کردن آن، تأکید کرده که تا زمان حضور روسیه در جزیره کریمه، تحریم های ضد روسی امریکا، پا برجا خواهد ماند.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور