در باب شاخصههای استراتژیک حلب، مسئلهای که حائز اهمیت است، درک صحیح شرایط کنونیست. شرایط فعلی در حلب و سوریه یک شرایط بحرانی و جنگیست و از این روی شاخصههای استراتژیک حلب نیز دچار تغییر شده اند. حلب دیگر مرکز اقتصادی سوریه نیست، شاهراههای اقتصادی این کشور به حلب ختم نمیشوند، حلب دروازه اصلی راههای ترکیه به عراق نیست و حتی برخلاف اعتقاد اکثر کارشناسان امور بین الملل، استیلای بر شهر حلب تسلط بر شمال سوریه را سهل نخواهد کرد. امروز شهر حلب بعد از شش سال جنگ تلی از آوار است که مرتبط دانستن آن به اقتصاد سوریه کاملا بی معناست.
اهمیت شهر حلب در حال حاضر تنها مبتنی است بر شرایط جنگی. این شهر که مرکز گروههای جبهه النصره یا جبهه فتح الشام و احرار الشام بوده، در مواقع ائتلاف نیروهای معارض دولت سوریه به یکی از مراکز ائتلاف جیش الفتح نیز تبدیل میشد و از آنجا که این دو گروه و ائتلاف فوق الذکر از بزرگترین گروههای معارض دولت سوریه محسوب میشوند، اهمیت پیروزی در حلب دارای ویژگیهای پاندولی بوده و میتوان ادعا کرد پیروزی اخیر دولت سوریه و همپیمانانش بیش از آنکه به سود دولت سوریه باشد، به واقع به زیان مخالفان بوده است. از این روی پیروزی نیروهای دولتی سوریه در شهر حلب سبب تغییر استراتژی تمام بازیگران حاضر در بحران سوریه خواهد شد.
ترکیه که پیش از این قصد استیلا بر چهار شهر جرابلس، الباب، اعزاز و حلب و نهایتا ایجاد منطقه امن تحت حفاظت خود در شمال استان حلب را داشت تا اولا از ایجاد کریدور نیروهای کرد در مرز خود جلوگیری کرده و ثانیا با در دست داشتن منطقهای قابل توجه از لحاظ محیطی با استقرار نیروهای معارض دولت سوریه و عمدتا نیروهای احرارالشام تحت لوای ارتش آزاد سوریه به بازیگری با قدرت در بحران سوریه بدل شود، اکنون یا باید چهار ضلعی خود را به سه ضلعی جرابلس، الباب و اعزاز تبدیل کند یا با تلاش برای کنترل حداکثری منبج، خلاء شهر حلب را مرتفع سازد.
نیروهای معارض دولت سوریه دو روند را در پیش خواهند گرفت. اقلیت نیروهای احرار الشام و جبهه النصره که تحت حمایت ترکیه هستند به سمت الباب و اعزاز و اکثریت نیروهای این گروهها به همراه گروه فیلق الشام و مرکزیت ائتلاف جیش الفتح نیز به سوی ادلب پیش خواهند رفت. این گروهها که هم اکنون در روستاها و شهرهای کوچک قسمت جنوب غرب استان حلب، نوار شمالی استان حما، قسمت شمال شرق استان لاذقیه و اکثر مناطق استان ادلب استقرار دارند با کمک حامیان خارجی خود یعنی ایالات متحده و عربستان در صدد خواهند بود تا مرکزیت موقت خود را در آنجا برپا دارند.
با تثبیت تسلط فعلی ارتش سوریه بر حلب، درگیریهای سوریه مجددا و این بار توسط روسیه و ایران وارد حوزه دیپلماسی خواهد شد و این به معنای تلاش کشورهای حامی معارضان دولت سوریه جهت جبران شکست نظامی و ایجاد برگهای برنده در مذاکرات دیپلماتیک است. از این روی و با توجه به این مسئله که نیروهای دولت سوریه با کمک ائتلاف نیروهای شیعه و روسیه موفق به بازپس گیری شهر حلب شدهاند، باید نظاره کرد که آیا نیروهای دولتی سوریه توانایی حفظ شهر حلب آن هم در شرایطی که حفظ این شهر به پتانسیلی بالا در حد حفظ دمشق نیاز دارد را دارند یا خیر.
نویسنده : دکتر مانی محرابی - عضو هیات علمی اندیشکده روابط بین الملل
ارسالی به
خبرگزاری جمهور