جایگاه افغانستان در سیاست خارجی دولت ترامپ

اشرف غنی؛ رئیس جمهور در یک گفتگوی تلفنی با دونالد ترامپ؛ رئیس جمهور منتخب امریکا از کمک این کشور به توسعه بخش معدن افغانستان تشکر کرده و گفته است که کابل مصمم به گسترش همکاری در این عرصه است.
ترامپ هم گفته که منابع طبیعی افغانستان قابل ملاحظه است و دولت او آماده است که به مردم و دولت افغانستان برای استفاده مؤثر در این عرصه کمک کند.

آقای غنی، رابطه کابل و واشنگتن را بر مبنای منافع مشترک استراتژیک دو ملت استوار دانست و افزود که انتظار می‌رود که این رابطه در دورۀ ریاست جمهوری ترامپ بیش از پیش تقویت و توسعه یابد.
او گفته که مبارزه مشترک افغانستان و امریکا در برابر تروریزم، واشنگتن را به عنوان شریک بنیادین و محوری مردم افغانستان مبدل کرده است.

دونالد ترامپ نیز تاکید کرد در صورتی که افغانستان نیاز به همکاری بیشتر امنیتی داشته باشد دولت او بعد از ارزیابی ضرورت‌ها، به تأمین حمایت بیشتر امنیتی توجه خواهد کرد.

اظهارات آقای غنی در گفتگوی تلفنی او با رییس جمهوری منتخب امریکا آشکارا نشانگر آن است که کابل هنوز به درستی مطمئن نیست که دولت به رهبری دونالد ترامپ دقیقا چه سیاستی را در قبال افغانستان، روی دست خواهد گرفت. به بیان دیگر، هنوز افغانستان همانند بسیاری دیگر از کشورهای جهان، در سیاست خارجی دولت آینده امریکا، جایگاه مشخصی ندارد و روشن نیست که دونالد ترامپ، چه تغییراتی در استراتژی کنونی واشنگتن در قبال کابل، ایجاد خواهد کرد.

در زمان کارزارهای انتخاباتی امریکا، مساله افغانستان به تمامی قلمرو سکوت محسوب می شد و هیچیک از دو نامزد مهم انتخابات امریکا، هیچ تمایلی نسبت به طرح ضعف ها و قوت های این پرونده، نشان نمی دادند.

با این حال، ترامپ بارها از هزینه های سنگین جنگ های جاری امریکا در عراق، خاور میانه و افغانستان، انتقاد کرده و آن را به حساب مدیریت نادرست دولت دموکرات مسلط بر کاخ سفید گذاشته و وعده داده است که در زمان ریاست جمهوری، به این روند پایان خواهد داد و پول حاصل از آن را صرف ساختن زیرساخت های امریکا خواهد کرد.

با توجه به این امر،‌ پیش بینی می شود که با آغاز به کار ترامپ به عنوان رییس جمهوری امریکا، شاهد کاهش هزینه های جاری امریکا در مأموریت افغانستان باشیم. اگر این برداشت، عملا محقق شود، بدیهی است که بخشی از کمک های مالی امریکا به دولت و نیروهای امنیتی افغانستان هم از آن متأثر خواهد شد؛ همان چیزی که بدترین اتفاق ممکن برای دولت کابل به حساب می آید.

آقای غنی در گفتگوی تلفنی خود، از کمک های امریکا در بخش معدن و منابع طبیعی افغانستان، قدردانی کرده و خواستار توجه بیشتر امریکا نسبت به این امر شده است.

این در حالی است که به باور منتقدان، نه دولت پیشین و نه دولت کنونی افغانستان، هیچ تلاش ملموس و مؤثری در راستای کاهش وابستگی دولت به کمک های خارجی انجام نداده و یکی از عرصه هایی که در این زمینه، مورد غفلت و بی توجهی قرار گرفته، عرصه معدن و منابع زیرزمینی کشور بوده است.

با این وصف، شاید هدف آقای غنی از طرح این مساله در گفتگو با ترامپ، تلاش او برای ترغیب ترامپ به عنوان یک رییس جمهوری تجارت پیشه و منفعت اندیش، به عرصه پرسود و سرشار از امکانات عظیم اقتصادی و تجاری معادن و ذخایر بکر و دست نخورده طبیعی افغانستان بوده تا به این ترتیب، رییس جمهوری جدید امریکا را دلگرم به حمایت از مأموریت کنونی آن کشور در افغانستان نماید.

یکی دیگر از احتمالات مطرح در این زمینه، این است که شاید آقای غنی قصد دارد با ترامپ بر اساس معادلات اقتصادی وارد تعاملات راهبردی برای ترغیب او به حمایت از مأموریت امریکا و استمرار کمک های ایالات متحده به افغانستان کند.

اگر این تحلیل درست باشد، عرصه معادن و ذخایر زیرزمینی افغانستان، بی تردید یکی از جذاب ترین و فریبنده ترین موارد برای فردی مانند ترامپ است. با این حساب، آیا باید انتظار داشته باشیم که این بار حوزه معادن افغانستان، در بازی کابل- واشنگتن، وجه المعامله قرار می گیرد؟

صحت و سقم این برداشت، در آینده و شاید در دیدارهای رسمی مقام های دو کشور، مشخص خواهد شد؛ اما آنچه در حال حاضر، وجود دارد این است که استراتژي ترامپ در سیاست خارجی، به سبک تعاملات تجاری، مبتنی بر فرمول داد و ستد است و در مورد تعیین جایگاه افغانستان در سیاست خارجی ترامپ هم بی تردید، این فرمول مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور