سیاست خارجی افغانستان به کدام سو می رود؟

این پرسشی از سر تفریح و تفنن نیست؛ یک نگرانی جدی ناشی از فضای ملتهب و بی ثبات و ناپایداری است که بر سراسر دستگاه علیل و آسیب پذیر سیاست خارجی افغانستان سایه انداخته است.
گاهی به نظر میرسد که بیانیه نویس های وزارت خارجه نیز مانند نمایندگان پارلمان، «بی آجندا» می مانند و به همین دلیل، وقتی تیتر خبرهای روز را مرور می کنند، آزمایش های اتمی کوریای شمالی یا اتهامات عربستان مبنی بر حمله موشکی نیروهای انصارالله یمن به سمت شهر مکه(؟) برای شان جالب به نظر می رسد و تصمیم می گیرند که در این زمینه ها بیانیه ای صادر کنند و به نمایندگی از دولت افغانستان، این رویدادها را «محکوم» کنند.

در این میان، هیچکس به این موضوع ساده فکر نمیکند که رویدادهای خبری که تیتر نخست رسانه های معتبر جهان می شوند، ممکن است لزوماً ربطی به افغانستان، مسایل داخلی، منافع ملی و موقعیت بین المللی آن نداشته باشند.
مثلا تصور کنیم کوریای شمالی واقعاً از توانمندی حمله اتمی به کشورهای متخاصم و دشمنانش، برخوردار شد، این تحول آیا منافع و امنیت ملی ما را به خطر می اندازد؟
بدتر از این، موضعگیری های دستگاه سیاست خارجی افغانستان در قبال مسایلی مانند آزمایش های اتمی کوریای شمالی گویا از موقف یک ابرقدرت بلامنازع بین المللی است؛ ابرقدرتی که به نسبت قدرت و سلطه اش بر جهان، خود را پولیس جهانی و مسؤول برقراری توازن قدرت و حفاظت از نظم و امنیت بین المللی می داند.

این یعنی بیانیه نویس های وزارت خارجه یا سایر دستگاه های مرتبط، واقعا دچار توهم حادی شده اند و نمی دانند که افغانستان چه جایگاهی در جهان کنونی دارد و در کجای تحولات جاری جهان، ایستاده است.

مضحک است. کشوری که ده ها سال است طعمه جاه طلبی های یک رژيم تروریست پرور مسلح به سلاح های اتمی بنام پاکستان در همسایگی اش میشود و صدها کیلومتر با آن مرز مشترک دارد و از آنسو، قادر نیست روابط خارجی خود با دو قدرت اتمی متخاصم در همسایگی اش را به درستی مهندسی و مدیریت کند، از توانمندی اتمی کشوری در دورترین نقطه جهان، ابراز نگرانی عمیق می کند و آزمایش های موشکی آن را به شدت محکوم می نماید.

البته این تنها مورد نیست. پیشتر به فاجعه زدگان غزه در فلسطین یا زلزله زدگان جاپان هم کمک مالی کردیم. کمک به مظلوم همیشه خوب است؛ اما ادعای کمک مظلوم تر به مظلوم، مضحکه ای است که فقط از عهده سیاست خارجی علیل افغانستان برمی آید.

اینکه جاپانی ها، کمک مالی ما را رد نکردند، باید از آنها سپاسگزار باشیم؛ اما ای کاش این اتفاق می افتاد، شاید این امر، اندکی تصمیم گیرندگان دستگاه دیپلماسی افغانستان را بیدار می کرد و به خود می آورد که ما که خود سالهاست در منجلاب فقر و فلاکت و جنگ و بی خانمانی و آوارگی و بی ثباتی و ترور دست و پا می زنیم، لازم نیست در قبال رویدادهای مقطعی و گذرا در سایر کشورهای جهان، از موضع برتر، واکنش نشان دهیم، در حالی که به خوبی میدانیم که کشور موضوع بیانیه های ما به مراتب، وضعیتی بهتر از ما دارد. نه نیازی به ترحم و همدردی ما دارد و نه اهمیتی به محکومیت و ابراز انزجارهای مضحک مان خواهد داد.

اما ظاهراً این سریال قرار نیست به زودی پایان پیدا کند. بیانیه نویس های وزارت خارجه همچنان به دنبال سوژه های داغ می گردند تا بی برنامه نباشند. آخرین مورد، واکنش وزارت خارجه و ریاست اجرایی به حمله موشکی یمنی ها به جده بود.
افغانستان آن حمله را محکوم و از عربستان سعودی، حمایت کرد! تردیدی نیست که وضعیت عربستان در جنگ یمن به اندازه ای رقت انگیز است که حتی به حمایت افغانستان هم نیاز پیدا کرده است؛ اما آیا ما که از این جنگ جنایتکارانه و نامشروع، هیچ سود یا زیانی نمی بینیم چرا باید سیاست خارجی خود را مضحکه کنیم و آن را ملعبه یک رژیم سرکوبگر و منفور قرار دهیم تا با این بازی تبلیغاتی، شکست فضیحت بارش در جنگ یمن و جنایات جنگی فاحش و هولناک اش بر علیه مسلمانان یمنی را توجیه کند؟

به راستی سیاست خارجی افغانستان به کدام سو می رود؟ افغانستان در گذشته یکی از منطقی ترین رویکردها را در قبال مسایل حاد و مهم منطقه ای و بین المللی در حوزه سیاست خارجی داشت. مثلا در جنگ جهانی دوم، اعلام بیطرفی کابل، کشور ما را در برابر آتش افروزی های مهیب و هولناک آن جنگ، بیمه کرد؛ اما معلوم نیست که با موضعگیری های مضحک دستگاه دپیلماسی ما در قبال مسایل بین المللی، سیاست خارجی افغانستان اکنون دقیقاً به کدام سو می رود.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور