اصلاحات امنیتی؛ موانع و پیش‌نیازها

حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی اشرف غنی در نشست بورد مشترک نظارتی برای تطبیق فیصله کنفرانس های بروکسل و ورشو گفته که دولت همانگونه که در نشست ورشو وعده داده، به آوردن اصلاحات گسترده در بخش نظامی، متعهد است. آقای اتمر گفته که دولت به دنبال راه حلی است که بر اساس آن قابلیت ها و ظرفیت های امنیتی و قابلیت های جنگی بخش های نظامی بالا برود.
او گفته کمکهایی که در نشست ورشو وعده داده شد در بخش بالا بردن ظرفیت نظامیان، ساخت زیربناها و ساختار این نیروها مصرف خواهد شد.
حنیف اتمر با بیان اینکه قابلیت های جنگی نیروهای امنیتی روز به روز در مقابل دشمن بهتر می شود تاکید کرده که وضعیت فعلی به نفع نیروهای دولتی و به ضرر دشمن خواهد بود.
او در بخش موفقیت آمیز بودن گفتگوهای صلح با حزب اسلامی نیز از ناتو،‌ اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل تشکر کرده است.

اتمر گفته یک کمیسیون برای اجرایی کردن توافقنامه صلح با حکمتیار ایجاد شده است.

با این حال، به نظر می رسد هنوز موانع بزرگ و سنگینی در مسیر ایجاد اصلاحات اساسی و زیربنایی در ساختارهای امنیتی و دفاعی کشور وجود دارد؛ موانعی که همه آنها لزوماً نتیجه سالها کار و تلاش و مبارزه کشورهای متخاصم، گروه ها و شبکه های قدرتمند تروریستی، رژیمهای حامی تروریزم در منطقه و فرامنطقه نیست؛ بلکه بخش بزرگی از این مشکلات و موانع، مستقیما ناشی از عدم اراده، فساد، سوء مدیریت، قوم گرایی و انتصاب افراد ناشایسته، غیر مسلکی، نادان، بی برنامه و معتقد به شیوه های حقیر و سخیف قومی و تباری در امر مدیریت و سازمان دهی کلان نیروها و سازمان های امنیتی و نظامی کشور است.

اینها مشکلاتی است که نه با قطع حمایتهای آشکار و همه جانبه پاکستان از تروریزم، پایان پیدا میکند و نه با تغییر سیاستهای مبهم و پرسش برانگیز و دوگانه ناتو و امریکا با تروریزم، حامیان و قربانیان آن در افغانستان و منطقه.

تا زمانی که یک سیستم کارآمد، پاسخگو، بابرنامه، مصمم، متعهد به اصول روشن و مسلم منافع ملی و دارای نگاهی فراگیر و ملی نسبت به مسایل سرنوشت سازی چون امنیت، ثبات و اقتدار ملی، روی کار نیاید، هرگونه اصلاحات در سیستم های امنیتی و ساختارهای نظامی کشور، با مسایل و موانع سنگینی مواجه خواهد بود که غلبه بر آنها هرگز به آسانی امکانپذیر نخواهد بود.

افشاگریهای تکان دهنده و بی سابقه جنرال دوستم؛ معاون اول اشرف غنی در مورد آنچه بر اساس ادعاهای وی در عالی ترین سطوح تصمیم سازی و سیاستگذاری امنیتی در کشور جریان دارد، پرده از عمق و ابعاد و گستره این مشکلات و مسایل برمی دارد و نشان می دهد که تعهد به ایجاد اصلاحات در عرصه امنیت و زیربناهای نظامی و امنیتی کشور آنهم از سوی کسانی که خود مظنونان و متهمان ردیف اول مسایل و مصایب موجود و جاری در این عرصه، محسوب می شوند، شاید در کوتاه مدت بتواند کمک کنندگان خارجی را به تجدید تعهدات مالی شان نسبت به کمک به بخش های امنیتی افغانستان، اقناع کند؛ اما در درازمدت نه به بحران های جاری در حوزه امنیت و ثبات و صلح در کشور پایان خواهد داد و نه وضعیت رقت انگیز نیروهای امنیتی و دفاعی کشور در مقابله با تروریست های تا بن دندان مسلح داخلی و خارجی فعالل در چندین جبهه در سراسر کشور را بهبود خواهد بخشید.

به بیان روشن تر، نخستین قدم در زمینه اقدام به اصلاحات در سیستم های زیرساختی امنیت و قدرت نظامی افغانستان، کنار گذاشته شدن افراد و مهره هایی است که با افکار مسموم و محدود و متعصبانه خود، کلیه شبکه ها و سیستم های مرتبط با این عرصه را به ویروس قوم گرایی، فاشیسم، قبیله سالاری و تئوری های توطئه آمیز همسو با این رویکرد، آلوده کرده و در نتیجه، نیروهای امنیتی را در مقابله مؤثر و پیروزمندانه با دشمن تروریستی، فلج کرده و به نحوی آنها را در یک چارچوب تنگ و متعصبانه، به گروگان گرفته اند.

ممکن است بخشی از هشدارها و بیدارباش های جنرال دوستم، ناشی از انباشت عقده های شخصی او از عهدشکنی ها، تحقیرها و رفتارهای اهانت آمیز اشرف غنی و حلقه امنیتی همسو با او باشد؛ اما بخشی دیگر، مطمئنا ریشه در واقعیت های تلخ جاری در عرصه سیاست های امنیتی و نظامی دستگاه های تصمیم ساز دارد و مواجهه منطقی و معقول و فارغ از تبعیض و تعصب با این واقعیت ها، بی تردید یکی از عمده ترین پیش نیازهای ایجاد هرگونه اصلاحات در سیستم های امنیتی و نظامی افغانستان به حساب می آید.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور