روسیه برای جنگ سوم آماده می شود؟

نیکولای پانکوف؛ معاون وزیر دفاع روسیه گفته است که این وزارتخانه در حال بررسی بازگشایی دو پایگاه نظامی در ویتنام و کوبا است که بیش از یک دهه قبل تعطیل شدند.
آقای پانکوف توضیح بیشتری نداده؛ اما سرگی شویگو؛ وزیر دفاع روسیه دو سال پیش گفته بود که این کشور در حال مطالعه بازگشایی دو پایگاه نظامی در ویتنام و کوبا و همچنین ایجاد پایگاه‌های احتمالی در سنگاپور و نیکاراگوئه است.
روسیه پایگاه‌های خود در کوبا که مرکز شنود الکترونیک بود و پایگاه دریایی ویتنام را در سال ۲۰۰۲ بست.
این در حالیست که مجلس روسیه روز گذشته به اتفاق آرا توافق این کشور با سوریه را که بر اساس آن به ارتش روسیه اجازه اقامت دایم در سوریه می دهد، تائید کرد.
بر این اساس، حضور نظامی ارتش روسیه در پایگاه هوایی حمیمیم در ولایت لاذقیه سوریه قانونی می‌ شود.
روسیه همچنین در بندر طرطوس سوریه یک پایگاه دریایی دارد.

این تحولات، افزون بر آنچه اکنون در سوریه جریان دارد نشان می دهد که جهان به زودی شاهد رویارویی و تصفیه حساب روسیه و امریکا خواهد بود. نام این رویارویی هرچه باشد، هدف از آن، بدون شک تقسیم قطب هاست.

بحران و بن بستی که اکنون غرب و اعراب در سوریه نیز به آن گرفتار آمده اند، نتیجه زورآزمایی آشکار روسیه و هم پیمانان مقتدر این کشور در منطقه و جهان است.

روسیه پس از پنجسال از آغاز بحران برساخته غرب در سوریه،‌ قادر شده است به عنوان یک مانع قدرتمند و جدی، اهداف سلطه جویانه غرب در این کشور را با شکست و بن بست مواجه سازد.

این در حالیست که به تعبیر ولادیمیر پوتین، ۱۵ سال پیش، امریکا هرگز حاضر نبود با کشوری مانند روسیه که تاوان سنگین فروپاشی ابرقدرت شوروی را بر دوش می کشید درباره سرنوشت کشوری مانند سوریه به مذاکره بنشیند؛ اما اینک مجبور است این کار را همه روزه انجام دهد و این نشانگر آن است که قدرت امریکا در جهان با شدت و سرعت عجیبی رو به افول نهاده است.

اگرچه امریکا همواره سعی کرده است منافع استراتژیک روسیه در منطقه را به بهانه های گوناگون هدف قرار دهد، کاری که در عراق و لیبی انجام داد و همین کار را اکنون در سوریه انجام می دهد؛ اما سیر تحولات سیاسی در منطقه نشان می دهد که این روند هرگز به نفع امریکا نیست.
در مورد لیبی امریکا سعی کرد به محض دست یافتن به بهانه‌ ای، منافع روسیه را درهم بکوبد. همین سناریو را در مورد سوریه نیز می خواست به اجرا درآورد؛ اما روسیه، این بار با جدیت وارد عمل شد.
اکنون آنچه در سوریه جریان دارد جنگ نه چندان نیابتی قطب های قدرت جهانی است و به نظر می رسد این بحران اکنون به مرحله نهایی خود نزدیک می شود که در آن امریکا و روسیه مستقیما در برابر هم قرار خواهند گرفت.

نشانه ها اما حاکی است که دامنه این رویارویی تنها به سوریه متوقف نخواهد ماند و این همان چیزی است که کرملین با زیرکی آن را دریافته و به همین دلیل، خود را برای ابعاد بزرگتر و گسترده تر این رویارویی بزرگ، آماده می کند.

شاید فرجام این رویارویی، بروز جنگ سوم باشد و شاید در حال حاضر، استفاده از این تعبیر، اندکی مبالغه آمیز به نظر برسد؛ اما نکته ای که نمیتوان انکار کرد این است که امریکا به میزان غیر قابل تصوری، توان رویارویی خود را از دست داده است.

ذلت و حقارت امریکا در قبال عملگرایی سرسختانه پوتین در خصوص سوریه، به ویژه پس از تحولات اخیر که در پی شکست آتش بس روی داد، اندک تردیدهای باقیمانده در زمینه ضعف و آسیب پذیری امریکا را نیز به یقین بدل کرد و نشان داد که جهان آینده، جهانی چند قطبی و در عین حال، پرتنش و بی ثبات و آسیب پذیر خواهد بود.

تحولات سریعی که در مواضع روسیه پدید آمده، خبر از تصمیم این کشور برای ایفای نقشی فعال تر در عرصه بین المللی است. پوتین اخیرا قرارداد دوجانبه روسیه و امریکا در زمینه کاهش ذخایر لیتیم را لغو کرد. روسیه، استقرار سامانه ضد هوایی اس- ۳۰۰ در سوریه را تأیید کرد. دومای روسیه، توافق دو دولت سوریه و روسیه در زمینه ایجاد پایگاه هوایی دایمی روسیه در خاک سوریه را تأیید نمود و اینک، مقام های نظامی روس، از عزم روسیه برای احیای پایگاه های نظامی خود در کوبا و ویتنام و احتمالا ایجاد پایگاه هایی در سنگاپور و نیکاراگوئه خبر می دهند.

اینهمه تنها بخشی از تحولات مهم در مواضع روسیه در قبال مسایل بین المللی است. فضای دوقطبی شدید و پرتنشی در شورای امنیت سازمان ملل در خصوص مساله سوریه، بر روابط روسیه و امریکا حاکم است. همچنین امریکا، روسیه را متهم به دخالت در روند انتخابات ریاست جمهوری آن کشور، حملات سایبری و هک کردن ایمیل های حزب دموکرات و... کرده است.

با این توصیف، روسیه به سرعت خود را برای مقابله با امریکا در ابعاد وسیع آماده می کند و این در بلندمدت می تواند مقدمه ای جدی برای جنگ سوم باشد.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور