خیز دوباره طالبان برای اشغال قندوز

گزارش‌ها از شهر قندوز، حاکی است که گروه طالبان از شرق و غرب این شهر حمله کرده و بخش‌هایی از مرکز شهر را به تصرف خود درآورده‌اند.
منابع محلی گفته‌اند که طالبان ساعت سه بامداد روز دوشنبه به محلات "سه درک"، "قهوه‌خانه"، "زاخیل" و "کوته گرد" در ناحیه سه شهر قندوز وارد شده‌اند.
شاهدان گفته‌اند که درگیری هنوز هم در این محلات ادامه دارد و صدای شلیک شنیده می‌شود.
این شاهدان گفته اند طالبان با ورود به این محلات، در خانه‌های مردم سنگر گرفته و از آنجا به سوی نیروهای دولتی شلیک می‌کنند و در مقابل این نیروها هم از زمین و هوا به سوی آنها تیراندازی می‌کنند.

مقام‌های دولتی تایید کرده‌اند که گروه طالبان به بخش‌هایی از شهر قندوز حمله کرده‌اند؛ اما با مقاومت شدید نیروهای دولتی مواجه شده‌اند.
شهر به وضعیت حکومت نظامی درآمده و گزارش های متناقضی از سلطه طالبان بر مناطق مرکزی شهر حکایت دارد.
گروه طالبان یکسال پیش نیز در ششم میزان با حمله شدید از چند سو به این شهر، آن را به تصرف خود درآورد و برای چند روز بر آن کنترل داشت.
این رویداد در حالی بار دیگر تکرار می شود که در قندوز هرگز امکان وقوع چنین رویدادی، منتفی نبوده است؛ زیرا پیش از این نیز طالبان بارها توانسته اند چندین ولسوالی این ولایت را تصرف کنند و چنانچه اشاره شد سال گذشته حتی باری برای سه روز بر مرکز شهر و تمامی ادارات و نهادهای نظامی و غیر نظامی دولتی، سلطه پیدا کردند.

با این وصف و به رغم چنین پیشینه ای و در حالی که مقام های ارشد امنیتی به خوبی می دانستند که سقوط قندوز در دستور کار استراتژیست های نظامی طالبان و حامیان خارجی آنها قرار دارد، چرا چنین زمینه ای برای آنها فراهم شد و طالبان توانستند پس از چند ساعت درگیری و در نتیجه عملیات نظامی از دو جبهه، بر مهم ترین مناطفق مرکز شهر قندوز، سیطره پیدا کنند و نیروهای دولتی را عقب برانند؟

این در حالی است که دلیلی وجود ندارد که نشان دهد نیروهای طالبان در تصرف قندوز، نسبت به نیروهای امنیتی این ولایت، از برتری نظامی برخوردار بوده اند. آنها از پشتوانه هوایی برخوردار اند و نه حامی قدرتمندی مانند ناتو و امریکا دارند!
طالبان در گذشته نیز نشان داده اند که با استفاده از حجم سنگین نیروی انسانی، در جبهه های نبرد، پیشروی می کنند و موفقیت هایی نیز به دست می آورند. این در حالی است که نیروی مقابل، ممکن است از برتری نظامی کیفی محسوسی نسبت به آنها برخوردار باشد؛ اما نبود یک فرماندهی مقتدر و بابرنامه، عدم پشتوانه قدرتمند و پایدار از مرکز، ضعف روحیه جنگندگی و وفاداری به اصول ارزشی که یک نیرو را وادار به جنگیدن می کند و احتمالا وجود حلقه هایی که اراده جنگ واقعی با تروریزم را ندارند، از عواملی است که جبهه مقابل طالبان را به عقب نشینی وادار می کند. در قندوز نیز احتمالا عوامل یادشده اثرگذار بوده است.

یکی دیگر از دلایلی که به زودی ثابت خواهد کرد طالبان نسبت به نیروهای امنیتی دولتی، از برتری کیفی نظامی برخوردار نیستند و اصولا برتری نظامی عامل اصلی سقوط مجدد قندوز یا در آستانه سقوط مجدد قرار گرفتن آن نبوده است، این است که قندوز به زودی از نیروهای طالبان بازپس گرفته خواهد شد!

این رویه در مورد سایر مناطقی که پیش از این به دست طالبان سقوط کرده نیز صادق بوده است و این نشان می دهد که اگر اراده ای برای جنگیدن و مبارزه با تروریزم وجود داشته باشد، اگر نیروهای امنیتی انگیزه و روحیه لازم برای جنگیدن را پیدا کنند، اگر ارزش هایی که آنها را به جنگی خودخواسته و با اشتیاق وادار کند، به وجود بیاید و اگر اردوی مدافعان طالبان و تروریزم در درون دستگاه های دولت و نیروهای امنیتی، تضعیف شود، تروریزم اصولا نیرویی شکست ناپذیر و قدرتمند نیست و می توان آن را با سرعت و قدرتی باورنکردنی، زمینگیر کرد و شکست داد؛ مشروط بر آنکه لوازم و شرایط پیشگفته به خوبی و به صورت کامل تامین شوند؛ اما چیزی که سال گذشته هم با سقوط قندوز روی داد این بود که متاسفانه این لوازم و شرایط، بیش از هر زمان دیگری آسیب دید و درهم شکست.

طالبان به دلیل نداشتن برنامه های مدیریتی و قدرت نظامی نگهداری مناطق اشغال شده، نخواهند توانست قندوز را برای مدتی طولانی، حفظ کنند؛ اما رویداد سقوط قندوز در سال گذشته و تکرار آن امسال دقیقا در همان روزها، به لحاظ سیاسی و تبلیغاتی آنها را برنده وانمود می کند و دولت وحدت ملی را در سالگرد یکسالگی و دوسالگی اش با شکستی سخت و رسواگرانه روبرو خواهد کرد.
اکنون جبران تبعات سیاسی و تبلیغاتی این شکست برای سران حکومت وحدت ملی بسیار سخت تر از تصرف دوباره قندوز است.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور