نخستين خادم

اشرف غنی؛ رییس جمهور می گوید که حلقه های کوچک، زورمند و فاسد در کشور، اصلاحات را به معنی به خطر افتادن منافع شان می دانند و از همین رو از گزینه های گوناگون کار می گیرند تا مانع اصلاحات و بهبود شوند.
او به مردم اطمینان داد که به هیچ زورمندی سر خم نکرده و به وعده هایش عمل خواهد کرد.
آقای غنی گفت:"مردم فساد نمی خواهند، مردم ناروا نمی خواهند، مردم زور نمی خواهند، مردم یک دولت خادم می خواهند و من نخستین خادم هستم."
او گفت:"مشکل ما فساد است، مشکل ما عدم تعهد است، مشکل ما وقت را جدی نگرفتن است، مشکل ما فرهنگ باداری است نه فرهنگ خدمت."
رییس جمهور افزود حلقه هایی وجود دارند که از نابسامانی در کشور سود می برند و دولت را گاو شیری می پندارند و گفت:"ثبات از تفنگ نمی آید... کسانی که جیغ می زنند از خاطری که صاحب میلیاردها دالر دیگر نمی شوند به جیغ زدن های آنان من توجه ندارم."

به درستی روشن نیست که منظور آقای غنی از این حلقات کوچک فاسد، دقیقا چه کسانی است؛ اما از یاد نمی بریم که او پس از رسانه ای شدن اختلاف های عمیق و جدی اش با رییس اجرایی نیز در پاسخ به اتهامات داکتر عبدالله گفته بود کسانی که منافع خود و اعضای خانواده خود در مبارزه با فساد را در خطر می بینند او را متهم به انحصارگرایی در اعمال قدرت می کنند.

در آن زمان، کمتر كسي، نسبت به این امر شک داشت که مخاطب اصلی آن سخنان، آقای عبدالله و تیم سیاسی او هستند؛ اما آیا اکنون که او چهار بار با آقای عبدالله دیدار کرده و گفته می شود گام های مهمی در راستای حل یا کاهش اختلاف های سیاسی آنها نیز برداشته شده، بازهم منظور او از کسانی که به تعبیر وی، اصلاحات را به معنای به خطر افتادن منافع خود می دانند، از زور تفنگ، سخن می گویند و جیغ می زنند، داکتر عبدالله و تیم او هستند؟

هیچ قطعیتی در این زمینه وجود ندارد؛ اما مشخص است که عدم مبارزه با فساد، ایجاد اصلاحات، عمل نکردن به تعهدات، انحصار قدرت و... از عمده مسایلی بوده که ریاست اجرایی مدعی است، موجب بروز شکاف سیاسی در بدنه دولت وحدت ملی شده و عامل همه این مسایل را رییس جمهور غنی و تیم او می داند.

البته این تنها رییس اجرایی نیست، اخیرا جنرال دوستم نیز به این فهرست اضافه شده است؛ کسی که به تعبیر خودش، امضایش اعتبار ندارد و به همین دلیل، از رفتن به دفتر کارش، امتناع می کند.

با این حال، میان رییس جمهوری، ریاست اجرایی و معاون اول رییس جمهوری به سختی می توان مصادیق اصلی حلقه کوچک فاسدی که مانع اصلاحات، مبارزه با فساد و عمل به تعهدات دولت وحدت ملی می شوند را پیدا کرد.

در بیانات آقای غنی اما اشاراتی وجود دارد که در برخی موارد به سوابق سیاسی و مبارزاتی داکتر عبدالله یا جنرال دوستم برمی خورد. آنها روزگاری را تفنگ برگرفته و با دشمنان افغانستان مبارزه کرده اند؛ به همین دلیل، پیش از این، از سوی آقای غنی و همفکران تکنوکرات و از غرب برگشته او، جنگ سالار، تفنگ سالار و جنایتکار جنگی خوانده می شدند.

این چیزی نیست که قابل انکار باشد. تغییر و تحول در معادلات قدرت و بازی های پیچیده سیاسی هم نمی تواند مانع از کتمان این حقیقت شود.

آقای غنی نماینده طیفی از تکنوکرات های مورد حمایت غرب است که رهبری و حکومت را حق و سهم کسانی می داند که در جنگ های داخلی مشارکت نداشته اند و به تعبیر خود شان، دست شان به خون مردم، آغشته نیست!

اما در مقابل، مجاهدین از جمله عبدالله و دوستم که نمایندگان این طیف هستند، عقیده دارند که غرب نشین هایی که در اوج بحران و بدبختی، مردم افغانستان را تنها گذاشتند و در سواحل عیش و عشرت غرب، در امنیت و آسایش، روزگار گذراندند، حق ندارند ذیل عناوینی مانند جنگسالاری و خشونت، مجاهدین را از صحنه طرد کنند و خود را مالک بلامنازع تاج و تخت بخوانند.

در همه حال، مصادیق اشارات آقای غنی، اگرچه به اندازه کافی، روشن نیستند؛ اما نشان می دهد که او اصلاحات، مبارزه با فساد و عمل به تعهدات را امری سیاسی می داند و به این بهانه سعی می کند رقبا و شرکای سیاسی اش را در این زمینه ها مخل و مانع قلمداد کرده و از آنها خلع قدرت و صلاحیت کند.

تفاوتی نمی کند منظور او دوستم است یا عبدالله؛ مهم آن است که آقای غنی، پاسخ اتهام را با اتهام می دهد و با «نخستین خادم» خواندن خود، همه کسانی را که در برابر انحصارگرایی، تفوق طلبی، یکجانبه نگری، عدم عمل به تعهدات و مانع تراشی در مسیر اصلاحات و... می ایستند، «خائن» می داند و این امر، نگرانی های تازه ای را در زمینه احتمال تشدید و تقویت بن بست سیاسی موجود میان او، داکتر عبدالله و جنرال دوستم، ایجاد می کند.
عبدالمتين فرهمند- خبرگزاري جمهور