سخنرانی انتقادی عبدالله و دیداری که برگزار نشد

به دنبال بروز تنش بین رئیس جمهوری و رئیس اجرایی، برخلاف قرار اعلام شده، یک منبع کاخ ریاست جمهوری گفته که احتمالا آنها امروز باهم دیدار نمی‌کنند.
این منبع دفتر آقای غنی گفت که رئیس جمهوری امروز مشغول "جلسات دیگری" بوده است.
سخنگویان ریاست اجرایی هم ضمن اشاره به احتمال عدم دیدار خصوصی گفته اند رئیس اجرایی با برخی شخصیت‌های سیاسی و سفیران خارجی درباره "مشکل پیش آمده" دیدار داشته تا راه حلی پیدا شود.
محمدخان، محمد محقق، صلاح‌الدین ربانی، عطامحمد نور، بسم الله محمدی، امرالله صالح و میرویس یاسینی، از شرکت کنندگان این دیدار بوده اند.
گفته شده در این دیدار ضمن "حمایت از برنامه‌ها و دیدگاه‌های اخیر رئیس اجرایی"، بر اجرای "بی قید و شرط" مواد موافقتنامه تشکیل حکومت وحدت ملی تاکید شد.
روز پنجشبه، عبدالله با انتقادهای تند از اشرف‌غنی گفت کسی که حوصله شنیدن ندارد، شایستگی ریاست ندارد.
او گفت که اشرف غنی در سه ماه گذشته حتی یکساعت هم با او دیدار یک‌به‌یک نداشته است.
با رویداد امروز اما معضل به وجود آمده، به نحو غافلگیرکننده ای، پیچیده تر شد.

ماهیت دیدارهایی که آقای عبدالله با متحدان سیاسی اش صورت داد نیز نشان می دهد که او در حال یک صف آرایی تازه برای به چالش کشاندن انحصارطلبی ها و واگرایی های اشرف غنی؛ شریک دیگرش در حکومت وحدت ملی است.
یکی از نزدیکان سیاسی آقای عبدالله در مورد سخنرانی روز پنجشنبه او گفته است که دو سال صبر و تحمل، سرانجام حوصله او را به پایان برد و او از مسایلی که در پشت پرده جریان داشت، پرده برداشت.
همین مقام نزدیک در عین حال اذعان کرده است که تیم ریاست اجرایی، بیشتر از ۱۰ درصد در دولت، سهم ندارد.

در این مجال کوتاه اما فرصت بازشماری و سبک- سنگین کردن ارزش «سهام»‌ هریک از شرکای حکومت وحدت ملی نیست؛ اما اظهارات آقای عبدالله نشان می دهد که او سرانجام پذیرفته است که انتقادهای شدید و سنگین و مستمر حامیان دیروز و منتقدان امروزش، چندان هم بیجا نبوده است.

آقای عبدالله با این اظهارات، پیش از آنکه مواضع و عملکردهای غنی را تضعیف کرده یا زیر سؤال برده باشد، ضعف، انفعال و ناکارآمدی عملکرد خود را در مقام رییس اجرایی یک حکومت ائتلافی آشکار کرد.

آقای عبدالله با این سخنان نشان داد که او به اندازه کافی از سرمایه عظیم و قدرت بی مانندی که رأی و اعتماد مردم و پشتیبانی بی بدیل جریان های سیاسی از او در جریان انتخابات ریاست جمهوری به عمل آوردند، پس از امضای توافقنامه سیاسی، صیانت، پاسداری و بهره برداری نکرد.

در این شکی نیست که آقای عبدالله در زیر سؤال بردن صبر و حوصله و دگرپذیری و روحیه مدیریت مشارکتی اشرف غنی، کاملا محق است؛ اما این چیزی نیست که مانع از طرح انتقادهای تلخ و گزنده از خود او شود.

سرمایه سیاسی ای که عبدالله در اختیار داشت، غنی نداشت. غنی با حمایت و دخالت مستقیم امریکا و تبانی تبارگرایانه کرزی، رییس جمهور شد؛ اما عبدالله با رأی و انتخاب مردم آمده بود. میلیون ها نفر به او و برنامه های اصلاح گرانه اش، امید بسته بودند. جناح های سیاسی، فرای هرگونه تعلق خاطر قومی و سمتی و زبانی و مذهبی، حمایت یکدست و بی مانندی را از عبدالله، نمایش دادند؛ اما در دوسال آزمون و عمل به عنوان رییس اجرایی حکومت وحدت ملی، او نشان داد که قدرت بهره وری هوشمندانه و مؤثر از این نیروی عظیم سیاسی را ندارد.

در برابر، این غنی بود که بدون نفوذ، کاریزما، نیروی منسجم سیاسی، قدرت و پایگاه قومی، سابقه فعالیت های سیاسی و اجتماعی و برخوداری از حمایت جناح های سیاسی، ابتکار را به دست گرفت و به این ترتیب، از همان ابتدا با به بن بست کشاندن معرفی اعضای کابینه، نخستین گام را در مسیر بی اعتبار کردن یکایک بندهای توافقنامه سیاسی و تحقیر داکتر عبدالله برداشت.

او این رویکرد را بارها و بارها در ماجرای معرفی نامزد وزارت دفاع، عزل و نصب مقام های مرکزی و محلی، توزیع تذکره های الکترونیکی، برگزاری انتخابات پارلمانی، ایجاد اصلاحات انتخاباتی و... تکرار کرد و ادامه داد و هنوز هم ادامه می دهد که نمونه تازه آن، لغو دیدار یک به یک با رییس اجرایی بود.

با این حال، در آستانه نشست بروکسل، در فرصت اندک باقیمانده تا زمان برگزاری انتخابات، در اوج جنگ خونین هلمند و در سالگرد دوسالگی حکومت وحدت ملی، در حالی که فشارها به صورت روزافزونی برای برگزاری انتخابات و لویه جرگه بر حکومت تشدید می شود، بحران بروز کرده در کانون رهبری حکومت دوگانه وحدت ملی، هرگز خوش یمن نیست.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور