افغانستان-ایران و چشم انداز تبدیل تهدید به فرصت

محمدحنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی رئیس جمهور در دیداری رسمی از تهران، با محمدجواد ظریف؛ وزیر امورخارجه این کشور گفتگو کرد.
دکتر ظریف در این ملاقات گفت: افغانستان برای جمهوری اسلامی ایران همسایه ای دوست می باشد و پیشرفت و امنیت این کشور به مانند پیشرفت و امنیت ایران محسوب می شود.
وی گفت: این بیان یک اظهارنظر دوستانه و شخصی نیست؛ بلکه سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران تلقی می گردد.
وزیر امورخارجه ایران با اشاره به اشتراکات دو ملت ایران و افغانستان گفت: لازم است همکاریهای فیمابین در تمامی زمینه ها تا حدممکن توسعه یابد و بیش از گذشته نهادینه شود.

محمدحنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی رئیس جمهور نیز در این دیدار با اشاره به برادری و دوستی بین دو کشور ایران و افغانستان گفت: همکاری با جمهوری اسلامی ایران برای افغانستان از اهمیت بالایی برخوردار است. وی همچنین بر همکاریهای همه جانبه و مستمر کشورهای منطقه در مبارزه با تروریزم و افراط گرایی تاکید کرد.

صرفنظر از اینکه اظهارنظرهای مقامهای دو کشور در دیدار اخیر حنیف اتمر از تهران، چقدر صادقانه و مبتنی بر نیاز و منافع بوده و تا چه حد، مصرف سیاسی و رسانه ای داشته است، واقعیت این است که توسعه روابط با ایران و هریک از دیگر همسایه های افغانستان به استثنای پاکستان، در همه ابعاد و زمینه ها، امری خردمندانه، سودمند و ثمربخش است.

در جهانی که مرزهای سنتی امنیت و حاکمیت ملی در پرتو پیمان های جمعی و ایجاد اتحادیه های چندضلعی، در حال فرو ریختن و درهم شکستن است، افغانستان نمی تواند به صورت جزیره ای جداافتاده و متروک و منزوی، با تکیه بر عصبیت های کور و بی پایه ای که غالبا ناشی از القائات مسموم و گزنده رژیمهای سلطه گر خارجی است، به حیات خود ادامه دهد و به آمال و امیال مشروع خود در زمینه توسعه و پیشرفت و امنیت و ثبات و استقرار نیز دست پیدا کند.

چندجانبه گرایی در سیاست خارجی و ایجاد فضا و فرصت تعامل با قدرتهای بزرگ و مؤثر منطقه، علیرغم تضاد منافع و تقابل سیاسی و ایدئولوژیک آنها با یک یا چند کشور دوست دیگر، یکی از هوشمندانه ترین رویکردهای دیپلماتیک برای دست یافتن به این خواسته است.

برقراری و توسعه روابط همه جانبه با تهران نیز مشمول این قاعده قرار می گیرد؛ زیرا این چیزی است که برای هردو جانب این روابطه یعنی افغانستان و ایران، مفید و مؤثر و مثبت و مطلوب و سازنده است.
دو کشور نیاز دارند که تهدیدهای مشترک را با توسعه رابطه و تشریک مساعی، به فرصت های مشترک تبدیل کنند. این مهم به ویژه در ابعاد امنیتی و اقتصادی، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

ایران از کشورهای بالغ، توسعه یافته، باثبات، مقتدر و تنها نقطه امن و آرام در منطقه آشوب زده و بی ثبات خاور میانه است. از اینسو، افغانستان قلب نگران و ناآرام آسیا، از سالها پیش به اینسو، همواره ملتهب و متلاطم و توفان زده و بحران زا بوده است. بنابراین، تعامل این دو کشور،‌ یکی از سودمندترین اقدامات در مسیر ثبات و صلح و آرامش در افغانستان است؛ زیرا ایران، با توجه به گذشته نسبتاً مشابهی که از جنگ و ناامنی و بی ثباتی و ویرانی داشته، بی تردید، تجربه های کاربردی مهمی برای استفاده در افغانستان دارد.

از آنسو ایرانی ها هم نیاز دارند که در چارچوب مقابله با چالش ها و تهدیدهای امنیتی مانند داعش و تروریزم تکفیری که در حال رشد و ریشه دواندن در افغانستان است، با دولت مرکزی افغانستان که به نحوی در خط مقدم این نبرد قرار دارد وارد همکاریهای راهبردی امنیتی - نظامی شود.

این تعامل در عین حال، به دو کشور امکان می دهد از خطرات مشترک همسایگی با کشورهای حامی تروریزم و مولد بحران مانند پاکستان بکاهند و با طرح همکاری های مشترک، از نفوذ و قدرت و اثرگذاری سیاست خارجی مروج تکفیر و ترور پاکستان در منطقه، پیشگیری کنند.

در ابعاد اقتصادی هم نیازهای دوجانبه فراوانی میان دو کشور وجود دارد.
آغاز همکاری های اقتصادی میان دو همسایه در زمین چابهار، زمینه های بی مانندی از توسعه و رشد و سودبخشی اقتصادی را در برابر دو کشور قرار داده است.

با این حال، افغانستان و ایران، زمینه ها و امکانات فراوانی برای تبدیل چالش های مشترک بالقوه به فرصت های بالفعل دارند و این چیزی است که کاملا مبتنی بر نیاز دو کشور است نه اینکه برای یکی نیاز باشد و برای دیگری امتیاز.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور